Treth Incwm: rhagarweiniad
Printable version
1. Trosolwg
Treth a dalwch ar eich incwm yw Treth Incwm. Nid oes rhaid i chi dalu treth ar bob math o incwm.
Mae鈥檙 canllaw hwn hefyd ar gael yn Saesneg.
Rydych yn talu treth ar bethau fel:
- arian a enillir gennych o gyflogaeth
- elw a wneir gennych os ydych yn hunangyflogedig, gan gynnwys o wasanaethau rydych yn eu gwerthu drwy wefannau neu apiau 鈥� gallwch wirio a oes angen i chi roi gwybod i CThEF am yr incwm hwn
- rhai budd-daliadau鈥檙 Wladwriaeth
- y rhan fwyaf o bensiynau, gan gynnwys pensiynau鈥檙 Wladwriaeth, pensiynau cwmni, pensiynau personol a blwydd-daliadau ymddeol
- incwm rhent (oni bai eich bod yn landlord sy鈥檔 byw yn yr eiddo a鈥檆h bod yn cael llai na鈥檙 terfyn ar gyfer y Cynllun Rhentu Ystafell (yn agor tudalen Saesneg))
- buddiannau a gewch yn sgil eich swydd
- incwm o ymddiriedolaeth
- llog ar gynilion sydd dros eich lwfans cynilion
Nid ydych yn talu treth ar bethau fel:
- y 拢1,000 cyntaf o鈥檙 incwm a gewch o ganlyniad i hunangyflogaeth 鈥� dyma eich 鈥榣wfans masnachu鈥�
- y 拢1,000 cyntaf o incwm a gewch o eiddo a rowch ar osod (yn agor tudalen Saesneg) (oni bai eich bod yn defnyddio鈥檙 Cynllun Rhentu Ystafell (yn agor tudalen Saesneg))
- incwm o gyfrifon sydd wedi鈥檜 heithrio rhag treth, fel Cyfrifon Cynilo Unigol (ISAs) a Thystysgrifau Cynilion Cenedlaethol
- difidendau o gyfranddaliadau cwmni o dan eich lwfans difidendau
- rhai budd-daliadau鈥檙 Wladwriaeth
- gwobrau bondiau premiwm neu鈥檙 Loteri Genedlaethol
- rhent a gewch gan letywr yn eich cartref sy鈥檔 is na鈥檙 terfyn ar gyfer y Cynllun Rhentu Ystafell (yn agor tudalen Saesneg)
Os mai dim ond yn achlysurol y byddwch yn gwerthu eitemau neu鈥檔 rhoi eiddo ar osod (er enghraifft drwy wefannau arwerthu neu apiau rhentu tymor byr), gwiriwch a oes angen i chi roi gwybod i CThEF am yr incwm hwn.
Rhyddhadau a lwfansau Treth Incwm
Mae鈥檙 rhan fwyaf o bobl yn y DU yn cael Lwfans Personol o incwm sy鈥檔 rhydd o dreth. Dyma swm yr incwm y gallwch ei gael cyn talu treth.
Yn ogystal, gellir gostwng swm y dreth a delir gennych, drwy gyfrwng rhyddhadau treth os ydych yn gymwys i鈥檞 cael.
2. Sut rydych yn talu Treth Incwm
Talu Wrth Ennill (TWE)
Mae鈥檙 rhan fwyaf o bobl yn talu Treth Incwm drwy TWE. Dyma鈥檙 system y mae鈥檆h cyflogwr neu鈥檆h darparwr pensiwn yn ei defnyddio i ddidynnu Treth Incwm a chyfraniadau Yswiriant Gwladol cyn talu鈥檆h cyflogau neu鈥檆h pensiwn. Mae eich cod treth yn rhoi gwybod i鈥檆h cyflogwr faint i鈥檞 ddidynnu.
Treth ar fudd-daliadau鈥檙 Wladwriaeth
Gall eich cod treth ddwyn budd-daliadau trethadwy鈥檙 wladwriaeth i ystyriaeth, felly os oes arnoch dreth ar y rheiny (er enghraifft ar gyfer Pensiwn y Wladwriaeth), fel arfer caiff ei didynnu鈥檔 awtomatig oddi wrth eich incwm arall.
Os mai Pensiwn y Wladwriaeth yw鈥檆h unig incwm, bydd Cyllid a Thollau EF (CThEF) yn ysgrifennu atoch os oes arnoch Dreth Incwm. Efallai y bydd angen i chi lenwi Ffurflen Dreth Hunanasesiad.
Ffurflenni Treth Hunanasesiad
Os yw鈥檆h materion ariannol yn fwy cymhleth (er enghraifft os ydych yn hunangyflogedig neu fod gennych incwm uchel), mae鈥檔 bosibl y gallwch dalu Treth Incwm ac Yswiriant Gwladol drwy鈥檙 drefn Hunanasesiad. Bydd angen i chi lenwi Ffurflen Dreth bob blwyddyn.
Hefyd, mae鈥檔 rhaid i chi lenwi Ffurflen Dreth Hunanasesiad os gwnaethoch ennill mwy na naill ai:
- 拢1,000 o ganlyniad i hunangyflogaeth
- 拢2,500 o incwm arall heb ei drethu, er enghraifft o ganlyniad i gildyrnau neu roi eiddo ar osod
Cysylltwch 芒 Gwasanaeth Cwsmeriaid Cymraeg CThEF os oedd eich incwm o roi eiddo ar osod rhwng 拢1,000 a 拢2,500.
3. Budd-daliadau鈥檙 Wladwriaeth sy鈥檔 rhydd o dreth a rhai sy鈥檔 drethadwy
Budd-daliadau鈥檙 Wladwriaeth sy鈥檔 drethadwy
Y budd-daliadau mwyaf cyffredin yr ydych yn talu Treth Incwm arnynt yw:
- Lwfans Profedigaeth (Pensiwn Gweddwon yn gynt)
- Lwfans Gofalwr neu (dim ond yn yr Alban) Daliad Cymorth Gofalwr
- Lwfans Cyflogaeth a Chymorth (ESA) ar sail cyfraniadau
- Budd-dal Analluogrwydd (o鈥檙 29ain wythnos ar 么l i chi ei gael)
- Lwfans Ceisio Gwaith (JSA)
- pensiynau a delir drwy鈥檙 cynllun Budd-dal Marwolaeth Ddiwydiannol
- Pensiwn y Wladwriaeth
- Lwfans Rhiant Gweddw
Budd-daliadau鈥檙 Wladwriaeth sy鈥檔 rhydd o dreth
Y budd-daliadau mwyaf cyffredin a geir gan y Wladwriaeth ac nad oes yn rhaid i chi dalu Treth Incwm arnynt yw:
- Lwfans Gweini
- Taliad Cymorth Profedigaeth
- Budd-dal Plant (ar sail incwm 鈥� defnyddiwch y gyfrifiannell treth Budd-dal Plant (yn agor tudalen Saesneg) i weld a fydd yn rhaid i chi dalu treth)
- Lwfans Byw i鈥檙 Anabl (DLA)
- trwyddedau teledu rhad ac am ddim i bobl dros 75 oed
- Lwfans Gwarcheidwad
- Budd-dal Tai
- Cymhorthdal Incwm 鈥� serch hynny, mae鈥檔 bosibl y bydd yn rhaid i chi dalu treth ar Gymhorthdal Incwm os byddwch yn rhan o streic
- Lwfans Cyflogaeth a Chymorth (ESA) sy鈥檔 ymwneud ag incwm
- Budd-dal Anafiadau Diwydiannol
- cyfandaliadau profedigaeth
- Lwfans Mamolaeth
- Credyd Pensiwn
- Taliad Annibyniaeth Personol (PIP)
- Lwfans Anabledd Difrifol
- Credyd Cynhwysol
- Pensiwn Gweddw Rhyfel
- Taliadau Tanwydd Gaeaf a Bonws Nadolig
4. Cyfrifo a oes yn rhaid i chi dalu Treth Incwm
Er mwyn cyfrifo a ddylech fod yn talu Treth Incwm, dilynwch y camau hyn.
-
Adiwch eich holl incwm trethadwy ynghyd, gan gynnwys budd-daliadau trethadwy鈥檙 wladwriaeth.
-
Cyfrifwch eich lwfansau rhydd o dreth.
-
Tynnwch eich lwfansau rhydd o dreth o鈥檆h incwm trethadwy.
Os oes unrhyw beth yn weddill, rydych yn drethdalwr. Cysylltwch 芒 Gwasanaeth Cwsmeriaid Cymraeg CThEF, os nad ydych eisoes yn talu treth.
Os nad oes unrhyw beth yn weddill, ni ddylech fod yn talu treth ac mae鈥檔 bosib bod ad-daliad yn ddyledus i chi.
5. Gwirio eich bod yn talu'r swm cywir
Gallwch weld a ydych yn talu鈥檙 swm cywir o Dreth Incwm ar-lein. Ar gyfer y flwyddyn dreth bresennol (6 Ebrill 2025 i 5 Ebrill 2026), gallwch wneud y canlynol:
- gwirio鈥檆h taliadau Treth Incwm
- cyfrifo swm y Dreth Incwm y dylech fod yn ei thalu (yn agor tudalen Saesneg)
Gallwch hefyd:
- gwirio swm y Dreth Incwm a dalwyd gennych y llynedd (6 Ebrill 2024 i 5 Ebrill 2025)
- amcangyfrif swm y Dreth Incwm y dylech fod wedi talu yn ystod blwyddyn flaenorol (yn agor tudalen Saesneg)
Os na allwch ddefnyddio鈥檙 gwasanaethau hyn, gallwch wirio eich bod wedi talu鈥檙 dreth gywir drwy gysylltu 芒 CThEF neu drwy gael help gan gyfrifydd (yn agor tudalen Saesneg).
Mae yna ffordd wahanol o newid Ffurflen Dreth Hunanasesiad.