188体育

Am ymddiriedolwyr elusen

Mae ymddiriedolwyr yn rheoli elusen ac yn gyfrifol am sicrhau ei bod yn gwneud yr hyn y cafodd ei sefydlu i鈥檞 wneud. Gall fod teitlau eraill ganddynt, megis:

• cyfarwyddwyr

• aelodau bwrdd

• llywodraethwyr

• aelodau pwyllgor

Beth bynnag y c芒nt eu galw, ymddiriedolwyr yw鈥檙 bobl sy鈥檔 arwain yr elusen ac yn penderfynu sut y caiff ei rhedeg. Mae bod yn ymddiriedolwr yn golygu gwneud penderfyniadau sy鈥檔 cael effaith ar fywydau pobl. Yn dibynnu ar yr hyn y mae鈥檙 elusen yn ei wneud, byddwch yn gwneud gwahaniaeth i鈥檆h cymuned leol neu i gymdeithas gyfan. Bydd ymddiriedolwyr yn defnyddio eu sgiliau a鈥檜 profiad i gynorthwyo eu helusennau, gan eu helpu i gyflawni eu nodau. Bydd ymddiriedolwyr yn dysgu sgiliau newydd hefyd yn aml tra byddant ar y bwrdd.

Cyn dechrau - gwneud yn si诺r eich bod chi鈥檔 gymwys

Mae鈥檔 rhaid i chi fod yn 16 oed o leiaf i fod yn ymddiriedolwr elusen sy鈥檔 gwmni neu鈥檔 sefydliad corfforedig elusennol (SCE), neu o leiaf 18 oed i fod yn ymddiriedolwr unrhyw fath arall o elusen.

Mae鈥檔 rhaid i chi gael eich penodi鈥檔 briodol gan ddilyn y gweithdrefnau ac unrhyw gyfyngiadau yn nogfen lywodraethol yr elusen.

Ni allwch weithredu fel ymddiriedolwr os ydych wedi鈥檆h anghymhwyso, oni bai eich bod wedi鈥檆h awdurdodi i wneud hynny drwy hawlildiad gan y Comisiwn. Mae鈥檙 rhesymau dros anghymhwyso wedi鈥檜 dangos yn y tabl rhesymau anghymhwyso ac yn cynnwys:

• bod yn fethdalwr (heb ei ddisbyddu) neu fod 芒 threfniant gwirfoddol unigol 芒 chredydwr
• bod ag euogfarn heb ei disbyddu am droseddau penodol (gan gynnwys unrhyw rai sy鈥檔 ymwneud ag anonestrwydd neu ddichell)
• bod ar y gofrestr troseddwyr rhyw

Gallwch ddarllen y canllawiau anghymhwyso awtomatig ar gyfer elusennau sy鈥檔 esbonio鈥檙 rheolau anghymhwyso yn fwy manwl.

Mae cyfyngiadau pellach ar gyfer elusennau sy鈥檔 gweithio gyda phlant neu oedolion sydd mewn perygl. Gwybod mwy:

Yr ymddiriedolwr hanfodol - pwy all fod yn ymddiriedolwr

6 prif ddyletswydd ymddiriedolwr

1. Gwneud yn si诺r bod eich elusen yn cyflawni ei dibenion er budd cyhoeddus

Mae鈥檔 rhaid i chi a鈥檆h cyd-ymddiriedolwyr sicrhau bod yr elusen yn cyflawni鈥檙 dibenion y cafodd ei sefydlu i鈥檞 cyflawni, a dim diben arall. Mae hyn yn golygu y dylech chi:

• sicrhau eich bod chi鈥檔 deall dibenion yr elusen fel y鈥檜 nodwyd yn ei dogfen lywodraethol

• cynllunio beth fydd eich elusen yn ei wneud, a beth rydych am iddi ei gyflawni

• gallu esbonio sut mae holl weithgareddau鈥檙 elusen yn ceisio hyrwyddo neu gefnogi ei dibenion

• deall sut mae鈥檙 elusen o fudd i鈥檙 cyhoedd drwy gyflawni ei dibenion

Mae gwario arian elusennau ar y dibenion anghywir yn fater difrifol iawn; mewn rhai achosion efallai y bydd rhaid i ymddiriedolwyr ad-dalu鈥檙 elusen yn bersonol.

Gwybod mwy:

Yr ymddiriedolwr hanfodol - dibenion a budd cyhoeddus

2. Cydymffurfio 芒 dogfen lywodraethol eich elusen a鈥檙 gyfraith

Mae鈥檔 rhaid i chi a鈥檆h cyd-ymddiriedolwyr:

• wneud yn si诺r bod yr elusen yn cydymffurfio 芒鈥檌 dogfen lywodraethol

• cydymffurfio 芒 gofynion y gyfraith elusennau a chyfreithiau eraill sy鈥檔 gymwys i鈥檆h elusen

Dylech gymryd camau rhesymol i gael gwybod am ofynion cyfreithiol, er enghraifft, drwy ddarllen canllawiau perthnasol neu geisio cyngor priodol pan fydd ei angen arnoch.

Mae鈥檔 rhaid i elusennau cofrestredig gadw eu manylion ar y gofrestr wedi鈥檜 diweddaru a sicrhau eu bod yn anfon yr wybodaeth ariannol gywir a gwybodaeth arall i鈥檙 Comisiwn yn eu ffurflen flynyddol neu ddiweddariad blynyddol. Gwybod mwy am eich dogfen lywodraethol a鈥檙 gyfraith

Newid manylion eich elusen

Anfon ffurflen flynyddol yr elusen

3. Gweithredu er lles gorau eich elusen

Rhaid i chi:

• wneud beth rydych chi a鈥檆h cyd-ymddiriedolwyr (a neb arall) yn penderfynu fydd yn cynnig modd i鈥檙 elusen gyflawni ei dibenion orau

• ynghyd 芒鈥檆h cyd-ymddiriedolwyr, gwneud penderfyniadau cytbwys yn seiliedig ar wybodaeth ddigonol, gan ystyried y tymor hir yn ogystal 芒鈥檙 tymor byr

• osgoi rhoi eich hun mewn sefyllfa lle mae鈥檆h dyletswydd i鈥檆h elusen yn gwrthdaro 芒鈥檆h buddiannau personol neu deyrngarwch i unrhyw unigolyn neu gorff arall

• peidio 芒 derbyn unrhyw fudd gan yr elusen oni bai ei bod wedi鈥檌 awdurdodi鈥檔 briodol ac yn amlwg er lles yr elusen; mae hyn hefyd yn cynnwys unrhyw un sydd 芒 chysylltiad ariannol 芒 chi, fel partner, plentyn dibynnol neu bartner busnes

Gwybod mwy:

Yr ymddiriedolwr hanfodol - gweithredu er lles gorau eich elusen

4. Rheoli adnoddau eich elusen mewn modd cyfrifol

Mae鈥檔 rhaid i chi weithredu鈥檔 gyfrifol, yn rhesymol ac yn onest. Weithiau gelwir hyn y ddyletswydd pwyll. Mae pwyll yn ymwneud ag arfer barn sicr. Mae鈥檔 rhaid i chi a鈥檆h cyd-ymddiriedolwyr:

• sicrhau bod asedau鈥檙 elusen yn cael eu defnyddio i gefnogi neu ymgymryd 芒鈥檌 dibenion yn unig

• peidio 芒 chymryd risgiau amhriodol gydag asedau neu enw da鈥檙 elusen

• peidio 芒 gor-ymrwymo鈥檙 elusen

• cymryd gofal arbennig wrth fuddsoddi neu fenthyca

• cydymffurfio ag unrhyw gyfyngiadau ar wario cronfeydd

Dylech chi a鈥檆h cyd-ymddiriedolwyr roi gweithdrefnau a mesurau diogelu priodol yn eu lle a chymryd camau rhesymol i sicrhau bod y rhain yn cael eu dilyn. Fel arall mae perygl y bydd yr elusen yn agored i dwyll neu ladrad, neu fathau eraill o gamddefnydd, a鈥檆h bod chi mewn perygl o dorri dyletswydd.

Gwybod mwy:

Yr ymddiriedolwr hanfodol - rheoli adnoddau eich elusen mewn modd cyfrifol

5. Gweithredu gyda gofal a sgil rhesymol

Fel rhywun sy鈥檔 gyfrifol am lywodraethu elusen:

• mae鈥檔 rhaid i chi ddefnyddio gofal a sgil rhesymol, defnyddio eich sgiliau a鈥檆h profiad a cheisio cyngor priodol pan fydd angen

• dylech chi neilltuo digon o amser, meddwl ac ynni i鈥檆h r么l, er enghraifft trwy baratoi ar gyfer, mynychu a chymryd rhan weithredol ym mhob cyfarfod yr ymddiriedolwyr

Gwybod mwy:

Yr ymddiriedolwr hanfodol - gweithredu gyda gofal a sgil rhesymol

6. Sicrhau bod eich elusen yn atebol

Mae鈥檔 rhaid i chi a鈥檆h cyd-ymddiriedolwyr gydymffurfio 芒 gofynion cyfrifyddu ac adrodd statudol. Dylech hefyd:

• allu dangos bod eich elusen yn cydymffurfio 芒鈥檙 gyfraith, yn cael ei rhedeg yn dda ac yn effeithiol

• sicrhau atebolrwydd priodol i aelodau, os oes aelodaeth gan eich elusen sydd ar wah芒n i鈥檙 ymddiriedolwyr

• sicrhau atebolrwydd yn yr elusen, yn enwedig pan fyddwch yn dirprwyo cyfrifoldeb am dasgau neu benderfyniadau arbennig i staff neu wirfoddolwyr

Gwybod mwy:

Yr ymddiriedolwr hanfodol - sicrhau bod eich elusen yn atebol

Gwneud penderfyniadau fel ymddiriedolwr

Mae ymddiriedolwyr elusen yn gwneud penderfyniadau am eu helusen, gan weithio fel t卯m. Nid oes rhaid i benderfyniadau fod yn unfrydol fel arfer ar yr amod bod y mwyafrif o鈥檙 ymddiriedolwyr yn cytuno. Fel arfer c芒nt eu gwneud yng nghyfarfodydd elusennau.

Pan fyddwch chi a鈥檆h cyd-ymddiriedolwyr yn gwneud penderfyniadau am eich elusen, mae鈥檔 rhaid i chi:

• gweithredu o fewn eich pwerau

• gweithredu mewn ewyllys da a dim ond er lles eich elusen

• sicrhau bod digon o wybodaeth gennych chi, gan geisio unrhyw gyngor sydd ei angen arnoch

• ystyried yr holl ffactorau perthnasol rydych yn ymwybodol ohonynt

• anwybyddu unrhyw ffactorau amherthnasol

• delio 芒 gwrthdaro buddiannau a theyrngarwch

• gwneud penderfyniadau sydd o fewn yr ystod o benderfyniadau y gallai corff ymddiriedolwyr rhesymol eu gwneud yn yr amgylchiadau

Dylech gofnodi sut gwnaethoch chi鈥檙 penderfyniadau mwy pwysig rhag ofn y bydd angen i chi eu hadolygu neu eu hesbonio nhw yn y dyfodol.

Gwybod mwy am wneud penderfyniadau.

R么l y cadeirydd a鈥檙 trysorydd

Bydd rolau arbennig gan rai ymddiriedolwyr, fel y cadeirydd a鈥檙 trysorydd. Fe鈥檜 gelwir yn swyddogion. Mae鈥檔 rhaid i chi gydymffurfio ag unrhyw ddarpariaethau penodol yn eich dogfen lywodraethol am swyddogion. Nid oes gan swyddogion bwerau ychwanegol neu ddyletswyddau cyfreithiol awtomatig o鈥檜 cymharu 芒鈥檜 cyd-ymddiriedolwyr, ond gall fod rolau penodol neu gyfrifoldebau penodol ganddynt a ddirprwywyd iddynt. Peidiwch ag anghofio - mae pob ymddiriedolwr yn parhau i fod yn gyfrifol ar y cyd i鈥檙 elusen. Er enghraifft, mae pob ymddiriedolwr yn rhannu鈥檙 cyfrifoldeb am gyllid (nid yn unig y trysorydd).

Gwybod mwy am r么l y cadeirydd a鈥檙 trysorydd.

Pryd all ymddiriedolwr fod yn atebol yn bersonol

Mae鈥檔 anarferol iawn, ond nid yn amhosib, i ymddiriedolwyr elusen fod yn atebol yn bersonol:

• i鈥檞 helusen, os ydynt yn achosi colled ariannol drwy weithredu鈥檔 amhriodol

• i drydydd parti sydd 芒 hawliad cyfreithiol yn erbyn yr elusen na all yr elusen ei fodloni

Bydd deall atebolrwydd posibl yn eich helpu i ddiogelu鈥檆h hunan a鈥檆h elusen drwy weithredu i leihau鈥檙 risg. Mae hyn yn cynnwys cydymffurfio 芒鈥檆h dyletswyddau. Mae hefyd yn cynnwys penderfynu a ddylai鈥檆h elusen fod yn elusen gorfforedig (er enghraifft fel cwmni neu SEC).

Gwybod mwy am leihau鈥檙 risg o atebolrwydd.

Gwybod mwy am fod yn ymddiriedolwr

Helpu i redeg elusen

Yr ymddiriedolwr hanfodol: beth mae angen i chi ei wybod, beth mae angen i chi ei wneud

Mae nifer o sefydliadau yn darparu cymorth a chyngor i ymddiriedolwyr newydd:

Cymorth a gynigir	Sefydliad
Gwybodaeth a chymorth am r么l yr ymddiriedolwr	, (yn Lloegr) neu
Gwybodaeth a chyngor ar lywodraethu a strategaeth elusennau	,
Cyngor ar gyfrifyddu ac adroddiadau elusennau
Hyfforddiant ar-lein i ymddiriedolwyr