Lwfans Cyflogaeth a Chymorth (ESA)
Beth fyddwch yn ei gael
Bydd faint a gewch yn dibynnu ar ba gam y bydd eich cais, yn ogystal 芒 phethau fel eich oedran ac a ydych yn gallu dychwelyd i鈥檙 gwaith.
Os byddwch yn cael ESA Dull Newydd byddwch yn cael Credydau Yswiriant Gwladol Dosbarth 1, a all helpu tuag at eich Pensiwn y Wladwriaeth a rhai budd-daliadau yn y dyfodol.
Beth allai effeithio ar faint fyddwch yn cael eich talu
Os ydych yn cael ESA Dull Newydd
Bydd eich taliadau鈥檔 cael eu heffeithio os byddwch yn cael mwy na 拢85 yr wythnos o bensiwn preifat. Os ydych, bydd hanner eich incwm pensiwn preifat dros 拢85 yn cael ei dynnu o鈥檆h taliadau ESA bob wythnos.
Er enghraifft, os ydych yn cael 拢100 yr wythnos o bensiwn preifat, yna bydd 拢7.50 yn cael ei dynnu o鈥檆h taliad ESA bob wythnos.
Os yw eich incwm pensiwn preifat yn ddigon uchel, ni allech gael unrhyw daliadau ESA. Byddech yn dal i gael credydau Yswiriant Gwladol Dosbarth 1.
Os ydych yn cael ESA yn seiliedig ar incwm
Ni allwch wneud cais newydd am ESA yn seiliedig ar incwm. Byddwch yn parhau i gael taliadau tra byddwch yn gymwys nes bydd eich cais yn dod i ben.
Gall incwm a chynilion eich cartref sy鈥檔 werth 拢6,000 neu fwy effeithio ar faint y gallwch ei gael.
Tra bod eich cais yn cael ei asesu
Fel rheol, byddwch yn cael y 鈥榞yfradd asesu鈥� am 13 wythnos tra bo eich cais yn cael ei asesu.
Bydd hyn:
- hyd at 拢71.70 yr wythnos os ydych chi o dan 25 oed
- hyd at 拢90.50 yr wythnos os ydych 25 oed neu鈥檔 h欧n
Os bydd yn cymryd mwy na 13 wythnos i asesu eich cais, byddwch yn parhau i gael y 鈥榞yfradd asesu鈥� nes i chi gael penderfyniad.
Bydd eich ESA yn cael ei 么l-ddyddio os oes unrhyw arian yn ddyledus i chi ar 么l 13 wythnos.
Ar 么l i chi gael eich asesu
Fe鈥檆h rhoddir yn un o 2 gr诺p os oes gennych hawl i ESA. Os ydych yn gallu dychwelyd i鈥檙 gwaith, cewch eich rhoi yn y gr诺p gweithgaredd sy鈥檔 gysylltiedig 芒 gwaith. Fel arall, cewch eich rhoi yn y gr诺p cymorth.
Byddwch yn cael:
- hyd at 拢90.50 yr wythnos os ydych yn y gr诺p gweithgaredd sy鈥檔 gysylltiedig 芒 gwaith
- hyd at 拢138.20 yr wythnos os ydych yn y gr诺p cymorth
Os ydych yn y gr诺p cymorth
Os ydych yn y gr诺p cymorth ac ar ESA yn seiliedig ar incwm, mae gennych hawl hefyd i鈥檙 premiwm anabledd uwch.
Efallai y byddwch hefyd yn gymwys ar gyfer y premiwn anabledd difrifol.
Darganfyddwch sut i wneud cais am bremiwm anabledd.
Sut a phryd cewch eich talu
Byddwch chi鈥檔 cael eich talu ESA bob pythefnos.
Darganfyddwch sut a phryd y telir eich budd-daliadau.
Budd-daliadau eraill y gallwch wneud cais amdanynt
Gallech gael Credyd Cynhwysol ar yr un pryd neu yn lle ESA Dull Newydd. Gwiriwch a ydych yn gymwys i gael Credyd Cynhwysol
Defnyddiwch gyfrifiannell budd-daliadau i ddarganfod pa fudd-daliadau eraill y gallech eu cael, er enghraifft Taliad Annibyniaeth Personol (PIP) os ydych 芒 cyflwr iechyd hir dymor neu anabledd.
Gall y cap ar fudd-daliadau effeithio ar gyfanswm y budd-dal y gallwch ei gael. Ni fydd y cap yn effeithio arnoch os ydych yn y gr诺p cymorth.
Os ydych yn symud i Gredyd Cynhwysol o ESA yn seiliedig ar incwm
Os yw鈥檆h cais ESA yn seiliedig ar incwm yn dod i ben oherwydd eich bod yn gwneud cais newydd am Gredyd Cynhwysol, byddwch yn parhau i gael y swm o ESA rydych yn ei gael ar hyn o bryd yn awtomatig, cyn belled 芒鈥檆h bod yn parhau i fod yn gymwys. Fel arfer fe gewch hyn am 2 wythnos, gan ddechrau o ddyddiad eich cais newydd.
Bydd yr Adran Gwaith a Phensiynau (DWP) yn ysgrifennu atoch yn dweud wrthych sut mae hyn yn gweithio.
Nid oes angen i chi dalu鈥檙 arian hwn yn 么l, ac ni fydd yn effeithio ar faint o Gredyd Cynhwysol a gewch.
Benthyciadau Trefnu
Gallwch wneud cais am Fenthyciadau Trefnu os ydych wedi bod ar ESA yn seiliedig ar incwm am o leiaf 6 mis.
Cyngor ar arian a dyled
Gallwch gael help a chyngor gan eich anogwr gwaith yn y Ganolfan Byd Gwaith neu: