Rhoi ystafell yn eich cartref ar osod

Printable version

1. Dod yn landlord preswyl

Rydych yn landlord preswyl os ydych yn rhoi rhan o鈥檆h prif gartref, neu鈥檆h unig gartref, ar osod.

Os mai dim ond yn achlysurol y byddwch yn rhoi rhan o鈥檆h cartref ar osod (er enghraifft drwy apiau rhentu tymor byr), gwiriwch a oes angen i chi roi gwybod i CThEF am yr incwm hwn.

Os felly, bydd gennych gyfrifoldebau a hawliau penodol:

  • byddwch yn gyfrifol am gadw鈥檙 eiddo yn ddiogel ac mewn cyflwr da (yn agor tudalen Saesneg)
  • nid oes gan denant neu lojer yr hawl i herio鈥檙 rhent a gytunwyd arno
  • mae鈥檔 bosibl y gallwch ennill hyd at 拢7,500 y flwyddyn yn rhydd o dreth (neu 拢3,750 os ydych yn rhannu鈥檙 incwm gyda rhywun arall) o dan y Cynllun Rhentu Ystafell
  • gallwch roi llai o rybudd pan fyddwch yn dod 芒 thenantiaeth i ben o gymharu 芒鈥檙 rhybudd y mae鈥檔 rhaid i chi ei roi os ydych yn rhoi鈥檙 holl eiddo ar osod

Mae鈥檙 dudalen hon hefyd ar gael yn Saesneg.

Gofynnwch am eirda gan denantiaid neu lojers posibl, a gwirio鈥檙 rhain cyn llofnodi unrhyw gytundeb. I gael rhagor o wybodaeth, darllenwch y canllaw ynghylch rhoi ystafelloedd yn eich cartref ar osod (yn agor tudalen Saesneg).

2. Y Cynllun Rhentu Ystafell

Mae鈥檙 Cynllun Rhentu Ystafell yn eich galluogi i ennill hyd at uchafswm o 拢7,500 y flwyddyn yn rhydd o dreth drwy roi llety wedi鈥檌 dodrefnu yn eich cartref ar osod. Bydd y trothwy yn cael haneru i 拢3,750 os ydych yn rhannu鈥檙 incwm gyda rhywun arall.

Eich penderfyniad chi yw faint o鈥檆h cartref rydych am roi ar osod.

Sut mae鈥檔 gweithio

Mae鈥檙 eithriad rhag treth yn awtomatig os ydych yn ennill llai na鈥檆h trothwy. Mae hyn yn golygu nad oes angen i chi wneud dim byd.

Os ydych yn ennill mwy na鈥檆h trothwy, mae鈥檔 rhaid i chi lenwi Ffurflen Dreth.

Gallwch wedyn fynd ati i optio i mewn i鈥檙 cynllun a hawlio鈥檆h lwfans rhydd o dreth. Gallwch wneud hyn ar eich Ffurflen Dreth Hunanasesiad.

Gallwch ddewis peidio ag optio i mewn i鈥檙 cynllun, a chadw cofnod o鈥檆h incwm a鈥檆h treuliau ar dudalennau 鈥榚iddo鈥� eich Ffurflen Dreth Hunanasesiad yn lle.

Rhagor o wybodaeth

I gael rhagor o wybodaeth fanwl ynghylch sut i lenwi鈥檙 ffurflen, a phryd mae鈥檔 synhwyrol i chi optio allan o鈥檙 cynllun, darllenwch daflen gymorth Rhentu Ystafell (yn agor tudalen Saesneg).

Cymhwystra

Gallwch ddewis optio i mewn i鈥檙 cynllun ar unrhyw adeg os yw鈥檙 canlynol yn berthnasol:

  • rydych yn landlord preswyl, p鈥檜n a ydych yn berchen ar eich cartref ai peidio

  • rydych yn rhedeg eiddo gwely a brecwast neu d欧 gwesteion

Ni allwch ddefnyddio鈥檙 cynllun ar gyfer cartrefi a droswyd yn fflatiau ar wah芒n.

3. Y math o denantiaeth sydd gan eich lojer

Mae鈥檙 ffordd yr ydych yn rhannu鈥檆h cartref 芒 lojer yn cael effaith ar y math o denantiaeth sydd ganddo. Bydd hyn, yn ei dro, yn cael effaith ar hawliau鈥檙 lojer a鈥檙 ffordd y gallwch ddod 芒鈥檙 denantiaeth i ben.

Mae鈥檆h lojer yn feddiannydd sydd wedi鈥檌 eithrio

Mae鈥檔 debygol bod eich lojer yn feddiannydd sydd wedi鈥檌 eithrio os yw鈥檙 canlynol yn wir:

  • mae鈥檔 byw yn eich cartref chi
  • rydych chi, neu aelod o鈥檆h teulu, yn rhannu cegin, ystafell ymolchi neu ystafell fyw ag ef

Yn yr achos hwn, dim ond rhoi 鈥榟ysbysiad rhesymol鈥� iddo y mae angen i chi ei wneud er mwyn dod 芒鈥檌 denantiaeth i ben 鈥� ac ni fydd angen i chi fynd i鈥檙 llys i鈥檞 droi allan.

Fel arfer, mae 鈥榟ysbysiad rhesymol鈥� yn golygu hyd y cyfnod ar gyfer talu鈥檙 rhent. Er enghraifft, os telir y rhent yn fisol, dylech roi un mis o rybudd.

Mae gan eich lojer ddiogelwch sylfaenol

Mae鈥檔 debygol bod eich lojer yn feddiannydd 芒 diogelwch sylfaenol os yw鈥檙 canlynol yn wir:

  • mae鈥檔 byw yn eich cartref chi
  • nid yw鈥檔 rhannu unrhyw ystafelloedd 芒 chi na鈥檆h teulu

Os na fydd eich lojer yn gadael pan fyddwch yn gofyn iddo adael, bydd angen i chi gael gorchymyn llys er mwyn ei droi allan.

Mae gan yr elusen, Shelter, gyngor ynghylch a .

Hyd y denantiaeth

Gall tenantiaeth neu drwydded redeg am:

  • gyfnod amhenodol 鈥� hynny yw, yn rhedeg am gyfnod amhenodol o un cyfnod rhentu i鈥檙 nesaf
  • cyfnod penodol 鈥� hynny yw, yn para am nifer benodol o wythnosau, misoedd neu flynyddoedd

Os nad ydych yn cytuno ar gyfnod penodol ar gyfer tenantiaeth, bydd y denantiaeth yn cael ei thrin fel un 鈥榗yfnod amhenodol鈥� yn awtomatig.

Gall trwyddedau fod yn benagored ar gyfer trefniadau anffurfiol, megis os ydych yn caniat谩u i ffrind aros dros dro o bryd i鈥檞 gilydd.

4. Rhenti, biliau, trethi

Rhent

Eich penderfyniad chi yw faint o rent yr ydych am ei godi, ond dylech gytuno鈥檙 swm hwn 芒鈥檆h tenant ymlaen llaw. Gallwch hefyd ofyn am flaendal a derbyn Budd-dal Tai ar gyfer rhent.

Mae鈥檔 rhaid i chi roi llyfr rhent i denantiaid sy鈥檔 talu鈥檔 wythnosol.

Treth Gyngor

Byddwch yn gyfrifol am dalu鈥檙 Dreth Gyngor (yn agor tudalen Saesneg), a gallwch gynnwys rhan o鈥檙 gost hon fel rhan o鈥檙 rhent y byddwch yn ei godi. Mae鈥檔 rhaid i chi roi gwybod i鈥檆h cyngor os bydd cael tenant yn golygu nad ydych yn gymwys i gael gostyngiad fel person sengl mwyach.

Os nad ydych yn si诺r pwy y dylai talu鈥檙 Dreth Gyngor, gwiriwch 芒鈥檆h .

Biliau cyfleustodau

Os mai chi sy鈥檔 talu鈥檙 biliau cyfleustodau ar gyfer y t欧 cyfan, gallwch gynnwys t芒l fel rhan o鈥檙 rhent neu osod mesuryddion rhagdaledig.

Ni allwch godi t芒l ond am y swm a dalwyd gennych am nwy a thrydan (gan gynnwys TAW), neu gallech wynebu achosion sifil. I gael rhagor o wybodaeth, darllenwch .

Treth Incwm

Mae Treth Incwm yn daladwy ar yr incwm rhent y byddwch yn ei gael.

Os nad ydych yn rhan o鈥檙 Cynllun Rhentu Ystafell, bydd Treth Incwm yn cael ei chodi ar unrhyw incwm rhent y byddwch yn ei gael ar 么l tynnu treuliau busnes gosod eiddo. Mae enghreifftiau o dreuliau busnes yn cynnwys:

  • yswiriant
  • cynnal a chadw
  • atgyweiriadau (ond nid gwelliannau)
  • biliau cyfleustodau

Os ydych yn rhan o鈥檙 Cynllun Rhentu Ystafell, byddwch yn talu Treth Incwm mewn ffordd wahanol.

Treth Enillion Cyfalaf

Mae鈥檔 bosibl y bydd yn rhaid i chi dalu Treth Enillion Cyfalaf pan fyddwch yn gwerthu鈥檆h cartref os:

  • ydych yn rhoi鈥檙 eiddo cyfan, neu ran ohono, ar osod
  • oes gennych fwy nag un tenant neu lojer ar y tro

Fodd bynnag, mae鈥檔 bosibl bod gennych hawl i gael Rhyddhad Man Preswylio Preifat a Rhyddhad Gosod (yn agor tudalen Saesneg).

Blaendaliadau

Nid yw鈥檔 ofynnol yn 么l y gyfraith i landlordiaid preswyl ddiogelu blaendaliadau eu tenantiaid (yn agor tudalen Saesneg) drwy un o鈥檙 cynlluniau a gymeradwywyd gan y llywodraeth.

Gall eich cyngor lleol warantu rhent ar gyfer tenant posibl sy鈥檔 methu fforddio blaendal.

Mae鈥檔 bosibl y bydd yn rhaid i chi dalu trethi eraill os ydych yn rhedeg eiddo gwely a brecwast, neu os ydych yn darparu gwasanaethau glanhau a phrydau o fwyd i鈥檆h gwesteion. I gael rhagor o wybodaeth, cysylltwch 芒 Gwasanaeth Cwsmeriaid Cymraeg CThEF.

5. Dod 芒 thenantiaeth i ben

Sut i ddod 芒 thrwydded neu denantiaeth sydd wedi鈥檌 heithrio i ben

Os yw鈥檆h lojer yn feddiannydd sydd wedi鈥檌 eithrio, dim ond rhoi 鈥榟ysbysiad rhesymol鈥� iddo y mae angen i chi ei wneud cyn dod 芒鈥檙 denantiaeth i ben.

Fel arfer, mae鈥檙 鈥榟ysbysiad rhesymol鈥� yn golygu hyd y cyfnod ar gyfer talu鈥檙 rhent 鈥� felly, os telir y rhent yn wythnosol, bydd angen i chi roi un wythnos o rybudd. Nid oes rhaid i鈥檙 hysbysiad fod yn ysgrifenedig.

Gallwch wedyn fynd ati i newid y cloeon ar ddrws ystafell eich lojer, hyd yn oed os yw ei bethau yn yr ystafell o hyd. Mae鈥檔 rhaid i chi roi ei bethau yn 么l iddo.

Sut i ddod 芒 thrwydded neu denantiaeth sydd heb ei heithrio i ben

Os yw鈥檆h lojer yn feddiannydd 芒 diogelwch sylfaenol, mae鈥檔 rhaid i chi roi hysbysiad ysgrifenedig iddo cyn dod 芒鈥檙 denantiaeth i ben. Yn aml, mae鈥檙 cyfnod rhybudd yn 4 wythnos, ond bydd hyn yn dibynnu ar y denantiaeth neu鈥檙 cytundeb.

Os na fydd eich lojer yn gadael, bydd angen i chi gael gorchymyn llys er mwyn ei droi allan (yn agor tudalen Saesneg).

Sut y gall eich lojer ddod 芒鈥檙 denantiaeth i ben

Gall eich lojer ddod 芒鈥檙 denantiaeth i ben gan roi cyfnod o rybudd i chi. Ni all eich lojer wneud hyn yn ystod cyfnod penodol y denantiaeth, oni bai bod cymal terfynu.

Bydd y cyfnod o rybudd y mae angen i鈥檙 tenant ei roi yn dibynnu ar y cytundeb tenantiaeth, os oes un i鈥檞 gael. Fel arall, mae鈥檔 rhaid rhoi cyfnod rhybudd o 4 wythnos o leiaf (os yw鈥檙 lojer yn talu鈥檔 wythnosol), neu un mis (os yw鈥檔 talu鈥檔 fisol).

Gallwch chi a鈥檆h tenant ddod 芒鈥檙 denantiaeth i ben ar unrhyw adeg os yw鈥檙 ddau ohonoch yn cytuno i wneud hynny.

Newid perchnogaeth

Os ydych yn rhoi鈥檙 gorau i fyw yn eich cartref, gall y tenant barhau i aros yno, ond mae鈥檔 bosibl y bydd y math o denantiaeth sydd ganddo yn newid er mwyn adlewyrchu鈥檙 ffaith nad ydych yn byw yno bellach.

Os ydych yn gwerthu鈥檆h cartref, a bod y perchennog newydd yn bwriadu byw yn yr eiddo fel landlord preswyl, bydd yn rhaid iddo wneud y canlynol:

  • rhoi gwybod i鈥檙 tenant cyn pen 28 diwrnod am ei fwriad i fyw yn yr eiddo

  • symud i mewn cyn pen 6 mis i鈥檙 dyddiad gwerthu

Hyd nes y bydd y perchennog newydd yn symud i mewn, bydd gan y tenant fwy o ddiogelwch drwy gyfraith tenantiaeth oherwydd does dim landlord preswyl yn ystod y cyfnod hwn. Bydd ei hawliau鈥檔 dibynnu ar ba bryd y symudodd i mewn. Dysgwch ragor ynghylch hawliau tenantiaid ar y dudalen ynghylch rhentu preifat: cytundebau tenantiaeth (yn agor tudalen Saesneg).

Os byddwch yn marw, bydd y denantiaeth fel arfer yn parhau fel petaech yn breswyl o hyd, a hynny hyd nes y bydd rhywun arall yn dod yn berchennog ar yr eiddo.

6. Tai Amlbreswyliaeth

Mae鈥檔 bosibl y bydd eich t欧 yn cael ei ystyried yn D欧 Amlbreswyliaeth (HMO) (yn agor tudalen Saesneg) os ydych yn rhoi ystafelloedd ar osod i fwy na 2 berson.聽

Mae gofynion diogelwch a safonau ychwanegol yn berthnasol i HMOs ac, yn aml, bydd angen trwydded arnoch.