Sut i brisio ystad at ddiben Treth Etifeddiant a rhoi gwybod am ei gwerth
Amcangyfrif gwerth yr ystad
Bydd angen amcangyfrif arnoch o werth yr ystad (arian, eiddo a meddiannau鈥檙 ymadawedig) er mwyn canfod a oes Treth Etifeddiant i鈥檞 thalu.
Fel arfer, does dim Treth Etifeddiant i鈥檞 thalu os yw鈥檙 naill neu鈥檙 llall yn berthnasol:
- mae gwerth yr ystad o dan y trothwy, sef 拢325,000
- rydych yn gadael popeth sydd uwchben y trothwy o 拢325,000 i鈥檆h priod, partner sifil, elusen, neu glwb chwaraeon amatur cymunedol
Os mai gweddw oedd yr unigolyn a fu farw, neu os yw鈥檔 rhoi ei gartref i ffwrdd i鈥檞 blant, gall y trothwy treth fod yn uwch.
Cyfrifo鈥檆h amcangyfrif
Bydd angen i chi amcangyfrif cyfanswm gwerth yr ystad. Mae hyn yn cynnwys:
- gwerth y pethau yr oedd yr unigolyn yn berchen arnynt (ei asedion) ar y diwrnod y bu farw
- unrhyw roddion a wnaeth, megis arian parod neu eitemau gwerthfawr, yn ystod y 7 mlynedd cyn marw
- gwerth unrhyw ymddiriedolaethau yr oedd gan yr unigolyn fuddiant llesiannol ynddynt
Ar yr adeg hon, bydd dim ond angen i鈥檆h amcangyfrif fod yn ddigon cywir i chi wybod a oes treth yn daladwy ar yr ystad. Bydd angen prisiadau cywir arnoch os oes treth yn daladwy.
Gallwch gyfrifo鈥檙 amcangyfrif eich hun, neu gallwch ddefnyddio鈥檙 gwiriwr Treth Etifeddiant.
Defnyddio鈥檙 gwiriwr Treth Etifeddiant ar-lein
Bydd y gwiriwr yn:
- rhoi i chi amcangyfrif o werth yr ystad
- eich helpu i benderfynu a oes unrhyw Dreth Etifeddiant yn debygol o fod yn ddyledus ai peidio
Nid yw鈥檙 gwiriwr yn:
- cyfrifo swm y Dreth Etifeddiant sy鈥檔 ddyledus
- rhoi gwybod i HMRC am werth terfynol yr ystad
Cyn i chi ddechrau
Bydd angen yr wybodaeth ganlynol arnoch i amcangyfrif gwerth yr ystad:
- manylion asedion yr unigolyn, gan gynnwys asedion ar y cyd
- manylion unrhyw roddion a wnaeth
Prisio鈥檙 asedion
Dechreuwch drwy restru asedion yr unigolyn 鈥� y pethau yr oedd yr unigolyn yn berchen arnynt a oedd 芒 gwerth ariannol.
Gallai鈥檙 rhain gynnwys:
- eu cartref
- unrhyw eiddo arall, adeiladau eraill neu dir arall
- arian mewn banciau, cymdeithasau adeiladu neu gyfrifon ISA, neu arian parod yn eu cartref
- stociau a chyfranddaliadau
- eitemau i鈥檙 t欧 ac eitemau personol, gan gynnwys dodrefn, paentiadau a gemwaith
- ceir, carafannau neu gychod
- asedion tramor, megis eiddo tramor
- arian sy鈥檔 ddyledus iddynt 鈥� er enghraifft, cyflog neu ad-daliadau o filiau鈥檙 cartref
- taliadau pan fu鈥檙 unigolyn farw 鈥� er enghraifft, yswiriant bywyd neu gyfandaliad 鈥榖uddiant marwolaeth鈥� o bensiwn
Yna, amcangyfrifwch werth pob un ar y dyddiad y bu鈥檙 unigolyn farw.
Dylech gynnwys pob ased yn eich amcangyfrif. Mae hyn yn cynnwys unrhyw asedion a adawyd i briod neu bartner sifil yr unigolyn, neu i elusen 鈥� ni fyddwch yn talu treth ar yr asedion hyn.
Ar gyfer eitemau megis gemwaith, paentiadau neu nwyddau eraill i鈥檙 t欧, cyfrifwch faint y byddech wedi鈥檌 gael pe baech wedi鈥檜 gwerthu ar y farchnad agored. Gallwch ddefnyddio marchnadfeydd ar-lein i helpu i gyfrifo eu gwerth.
Prisio asedion ar y cyd
Mae angen i chi ganfod pa asedion yr oedd yr unigolyn yn berchen arnynt ar y cyd 芒 rhywun arall, a sut y perchenogwyd yr asedion hynny.
Mae鈥檙 rheolau ar gyfer prisio asedion ar y cyd, megis eiddo, gemwaith neu baentiadau, yn amrywio yn dibynnu a oedd y bobl dan sylw yn berchen arnynt fel:
- 鈥榗yd-denantiaid鈥� (鈥榗ydberchnogion鈥� yn yr Alban)
- 鈥榯enantiaid cydradd鈥� (鈥榩erchnogion cydradd鈥� yn yr Alban)
Cyd-denantiaid
Mae cyd-denantiaid yn trosglwyddo unrhyw asedion, megis tir neu eiddo, yn awtomatig i鈥檙 perchnogion eraill os bydd un ohonynt yn marw.
Os perchenogwyd yr ased, megis tir neu eiddo, fel cyd-denant gyda phriod neu bartner sifil yr unigolyn, rhannwch werth yr ased 芒 2.
Os perchenogwyd y tir neu鈥檙 eiddo gyda chyd-denantiaid eraill, er enghraifft ffrindiau, brodyr neu chwiorydd, gwnewch y naill a鈥檙 llall o鈥檙 canlynol:
- rhannu鈥檙 gwerth 芒 nifer y perchnogion
- didynnu 10% oddi wrth gyfran yr unigolyn a fu farw
Enghraifft
Roedd yr ymadawedig yn berchen ar eiddo fel cyd-denant gyda 3 o bobl eraill. Gwerth yr eiddo yw 拢200,000 ar y dyddiad y buodd farw, sy鈥檔 rhoi cyfran o 拢50,000 iddo (拢200,000 wedi鈥檜 rhannu 芒 4).
Ar 么l didynnu 10% (拢5,000) oddi wrth gyfran 拢50,000 yr ymadawedig, y gwerth terfynol yw 拢45,000 (拢50,000 - 拢5,000 = 拢45,000).
Yn yr Alban, os perchenogwyd tir neu eiddo ar y cyd 芒 phobl eraill (ac eithrio priod neu bartner sifil), didynnwch 拢4,000 oddi wrth werth yr ased cyfan cyn cyfrifo cyfran yr ymadawedig.
Enghraifft
Roedd yr ymadawedig yn berchen ar eiddo yn yr Alban fel cydberchennog gyda 3 o bobl eraill. Gwerth yr eiddo yw 拢200,000 ar y dyddiad y buodd farw.
Ar 么l i 拢4,000 gael ei ddidynnu oddi wrth gyfanswm gwerth yr eiddo, mae 拢196,000 yn weddill (拢200,000 - 拢4,000).
Ar 么l rhannu hyn 芒 nifer y perchnogion, cyfran yr ymadawedig o鈥檙 eiddo yw 拢49,000 (拢196,000 wedi鈥檜 rhannu 芒 4).
Er mwyn prisio cyfrif banc ar y cyd, rhannwch y swm 芒 nifer y deiliaid cyfrif, oni bai bod y cyfrif yn un ar y cyd er cyfleustra yn unig. Er enghraifft, efallai y bydd person h欧n yn ychwanegu ei blentyn er mwyn ei helpu gyda鈥檙 cyfrif. Os felly, defnyddiwch y swm yr oedd yr ymadawedig yn berchen arno mewn gwirionedd yn lle hynny.
Tenantiaid cydradd
Mae鈥檙 rheolau鈥檔 wahanol ar gyfer tenantiaid cydradd, gan nad yw tenantiaid cydradd yn trosglwyddo鈥檔 awtomatig unrhyw asedion y maent yn berchen arnynt ar y cyd.
Os oedd yr ymadawedig yn berchen ar eiddo neu dir ar y cyd fel tenant cydradd, cyfrifwch y gwerth yn seiliedig ar ei gyfran.
Cyfrifo gwerth unrhyw roddion
Mae angen i chi gyfrifo gwerth unrhyw roddion a wnaed gan yr unigolyn a fu farw.
Dim ond os gwnaed y rhoddion yn ystod y 7 mlynedd cyn i鈥檙 unigolyn farw a dim ond os oedd cyfanswm gwerth y rhoddion dros yr eithriad blynyddol o 拢3,000 y mae rhoddion yn cyfrif tuag at werth ystad.
Os bydd unigolyn yn byw am 7 mlynedd ar 么l gwneud rhodd, ni fydd Treth Etifeddiant i鈥檞 thalu.
Mae unrhyw rodd yr oedd unigolyn yn parhau i gael budd ohoni cyn iddynt farw hefyd yn cyfrif tuag at werth ystad 鈥� er enghraifft, os gwnaeth yr unigolyn roi t欧 i ffwrdd ond ei fod yn byw ynddo鈥檔 ddi-rent (yr enw ar hyn yw 鈥榬hodd 芒 budd amodol鈥�).
Does dim Treth Etifeddiant i鈥檞 thalu ar roddion i elusennau neu bleidiau gwleidyddol.
Yr hyn sy鈥檔 cyfrif fel rhodd
Gall rhodd gynnwys:
- arian
- nwyddau鈥檙 t欧 a nwyddau personol, er enghraifft dodrefn, gemwaith neu hynafolion
- t欧, tir neu adeiladau
- stociau a chyfranddaliadau sydd wedi鈥檜 rhestru ar Gyfnewidfa Stoc Llundain
- cyfranddaliadau heb eu rhestru, a ddaliwyd am lai na 2 flynedd cyn i鈥檙 unigolyn farw
Gwirio am roddion
Gallwch wirio am roddion drwy wneud y canlynol:
- darllen drwy gyfriflenni banc
- siarad ag aelodau o鈥檙 teulu
- edrych drwy ddogfennau ariannol
Cofnodwch werth unrhyw rodd a鈥檙 dyddiad rhoi.
Amcangyfrif gwerth y rhodd
I amcangyfrif gwerth pob rhodd, defnyddiwch y naill neu鈥檙 llall o鈥檙 canlynol:
- amcangyfrif o werth y rhodd ar yr adeg y cafodd ei rhoi (pris gwerthu realistig)
- pris realistig ar gyfer gwerthu鈥檙 rhodd, os oedd yr ymadawedig yn parhau i gael budd o鈥檙 rhodd ar 么l ei rhoi i ffwrdd (sef 鈥榬hodd 芒 budd amodol鈥�)
Dyledion
Peidiwch 芒 chynnwys dyledion yr ystad wrth amcangyfrif y gwerth gros. Fodd bynnag, bydd angen i chi roi gwybod i Gyllid a Thollau EF (HMRC) am unrhyw ddyledion wrth roi gwybod am werth yr ystad.
Gwiriwch am gofnodion o ddyledion pan fu farw鈥檙 unigolyn, er enghraifft:
- ei forgais, benthyciadau, cardiau credyd neu orddrafftiau
- 鈥榬hwymedigaethau鈥� megis biliau鈥檙 cartref neu filiau am nwyddau neu wasanaethau yr oedd yr unigolyn wedi鈥檜 cael ond heb dalu amdanynt eto (megis gwaith adeiladu, peintwyr a phapurwyr, cyfrifwyr)
Yr hyn i鈥檞 wneud nesaf
Gwiriwch a oes angen i chi anfon manylion llawn am werth yr ystad.