Sut mae TAW yn gweithio
Printable version
1. Trosolwg
Mae TAW (Treth ar Werth) yn dreth a ychwanegir at y rhan fwyaf o gynhyrchion a gwasanaethau a werthir gan fusnesau sydd wedi鈥檜 cofrestru ar gyfer TAW.
Mae鈥檔 rhaid i fusnesau gofrestru ar gyfer TAW os yw eu trosiant trethadwy TAW yn fwy nag 拢90,000. Gallant hefyd ddewis cofrestru os yw eu trosiant yn llai nag 拢90,000.
惭补别鈥檙 canllaw hwn hefyd ar gael yn Saesneg.
Eich cyfrifoldebau fel busnes sydd wedi鈥檌 gofrestru ar gyfer TAW
Fel busnes sydd wedi鈥檌 gofrestru ar gyfer TAW, mae鈥檔 rhaid i chi wneud y canlynol:
- cynnwys TAW ym mhris yr holl nwyddau a gwasanaethau ar y gyfradd gywir (yn agor tudalen Saesneg)
- cadw cofnodion o faint o TAW rydych yn ei thalu am bethau rydych yn eu prynu ar gyfer eich busnes
- rhoi cyfrif am TAW ar unrhyw nwyddau rydych yn eu mewnforio i鈥檙 DU
- rhoi gwybod am faint o TAW y gwnaethoch ei chodi ar eich cwsmeriaid a faint o TAW a dalwyd gennych i fusnesau eraill drwy anfon Ffurflen TAW i Gyllid a Thollau EF (CThEF) - fel arfer bob 3 mis
- talu unrhyw TAW sydd arnoch i CThEF
Fel arfer, y TAW rydych yn ei thalu yw鈥檙 gwahaniaeth rhwng unrhyw TAW rydych wedi鈥檌 thalu i fusnesau eraill, a鈥檙 TAW rydych wedi鈥檌 chodi ar eich cwsmeriaid.
Os ydych wedi codi mwy o TAW nag yr ydych wedi鈥檌 thalu, mae鈥檔 rhaid i chi dalu鈥檙 gwahaniaeth i CThEF.
Os ydych wedi talu mwy o TAW nag yr ydych wedi鈥檌 chodi, bydd CThEF fel arfer yn ad-dalu鈥檙 gwahaniaeth i chi (yn agor tudalen Saesneg).
Gallwch benodi asiant i ddelio 芒 CThEF ar eich rhan, os yw鈥檔 well gennych.
Mae cynlluniau TAW y gallwch ymuno 芒 nhw sy鈥檔 effeithio ar sut rydych yn cyfrifo ac yn rhoi gwybod am y TAW sydd arnoch i CThEF.
2. Ar beth mae TAW yn cael ei chodi
Codir TAW ar bethau fel:
- nwyddau a gwasanaethau (mae gwasanaeth yn unrhyw beth heblaw cyflenwi nwyddau)
- llogi neu fenthyg nwyddau i rywun
- gwerthu asedion busnes
- comisiwn
- eitemau a werthir i staff - er enghraifft prydau o鈥檙 ffreutur
- nwyddau busnes a ddefnyddir at ddibenion personol
- 鈥榙iffyg gwerthiant鈥� fel cyfnewid, rhan-gyfnewid (yn agor tudalen Saesneg) a rhoddion
Gelwir y rhain yn 鈥榗yflenwadau trethadwy鈥�. Mae rheolau gwahanol ar gyfer elusennau (yn agor tudalen Saesneg).
Nid yw TAW yn cael ei chodi ar nwyddau neu wasanaethau sydd wedi鈥檜 heithrio rhag TAW neu nad ydynt yn cael eu heffeithio gan TAW (鈥榶 tu allan i gwmpas鈥�).
3. Faint o TAW y mae鈥檔 rhaid i chi ei chodi
Mae 3 gwahanol fath o gyfraddau TAW (yn agor tudalen Saesneg) y gellir eu hychwanegu at gynhyrchion. Mae pa un sy鈥檔 berthnasol yn dibynnu ar y nwyddau a鈥檙 gwasanaethau, a sut maent yn cael eu defnyddio.
Codir y gyfradd safonol o 20% ar y rhan fwyaf o nwyddau a gwasanaethau. Dylech godi鈥檙 gyfradd hon oni bai bod y nwyddau neu鈥檙 gwasanaethau鈥檔 cael eu hystyried yn rhai ar gyfradd is neu gyfradd sero.
Mae enghreifftiau o eitemau ar gyfradd sero鈥檔 cynnwys:
- llyfrau a phapurau newydd
- dillad ac esgidiau i blant
- helmedau beiciau modur
- y rhan fwyaf o nwyddau rydych yn eu hallforio o Gymru, Lloegr a鈥檙 Alban (Prydain Fawr) i wlad y tu allan i鈥檙 DU
- y rhan fwyaf o nwyddau rydych yn eu hallforio o Ogledd Iwerddon i wlad y tu allan i鈥檙 UE a鈥檙 DU
- nwyddau rydych yn eu cyflenwi o Ogledd Iwerddon i fusnes yn yr UE sydd wedi鈥檌 gofrestru ar gyfer TAW - gallwch
4. Trothwyon TAW
Mae angen i chi gofrestru ar gyfer TAW os ydych yn mynd dros y trothwy cofrestru (neu鈥檔 disgwyl gwneud hynny).
Mae yna hefyd trothwyon ar gyfer defnyddio rhai cynlluniau cyfrifyddu TAW.
Defnyddiwch eich trosiant trethadwy i gyfrifo a ydych dros drothwy. Dyma gyfanswm gwerth popeth rydych yn ei werthu neu ei gyflenwi nad yw wedi鈥檌 eithrio.
Trothwyon cofrestru
| Amgylchiadau | Trothwy | Yr hyn i鈥檞 wneud |
|---|---|---|
| Cyfanswm trosiant trethadwy | Mwy na 拢90,000 | Cofrestru ar gyfer TAW |
| Dod a nwyddau i mewn i Ogledd Iwerddon o鈥檙 UE (鈥榗affaeliadau鈥�) (yn agor tudalen Saesneg) | Mwy nag 拢90,000 | Cofrestru ar gyfer TAW |
| Gwerthu nwyddau o Ogledd Iwerddon i ddefnyddwyr yn yr UE (鈥榞werthu o bell鈥�) | Cyfanswm gwerthiannau ledled yr UE dros 拢8,818 | Cofrestru ar gyfer TAW yng ngwledydd yr UE |
| Wedi cofrestru ar gyfer TAW - trosiant trethadwy | Llai na 拢88,000 | Canslo cofrestriad TAW (dewisol) |
Mae yna rheolau eraill yngl欧n 芒 rhoi gwybod am TAW os ydych yn gwerthu nwyddau o Ogledd Iwerddon i gwsmeriaid sydd wedi鈥檜 cofrestru ar gyfer TAW yn yr UE (yn agor tudalen Saesneg).
Trothwyon cynllun cyfrifyddu TAW
| Cynllun | Trothwy i ymuno 芒鈥檙 cynllun | Trothwy i adael y cynllun |
|---|---|---|
| Cynllun Cyfradd Unffurf (yn agor tudalen Saesneg) | 拢150,000 neu lai | Mwy na 拢230,000 |
| Cynllun Cyfrifyddu Arian Parod (yn agor tudalen Saesneg) | 拢1.35 miliwn neu lai | Mwy nag 拢1.6 miliwn |
| Cynllun Cyfrifyddu Blynyddol (yn agor tudalen Saesneg) | 拢1.35 miliwn neu lai | Mwy nag 拢1.6 miliwn |
Mae trothwyon gwahanol ar gyfer cynlluniau eraill fel y cynlluniau manwerthu TAW.
Trothwyon ar gyfer blynyddoedd treth blaenorol
骋飞颈谤颈飞肠丑听wybodaeth hanesyddol am drothwyon TAW (yn agor tudalen Saesneg)聽os ydych o鈥檙 farn y dylech fod wedi鈥檆h cofrestru mewn blynyddoedd treth blaenorol.
5. Cynlluniau TAW
Mae cynlluniau TAW wedi鈥檜 cynllunio i symleiddio鈥檙 ffordd y mae rhai busnesau sydd wedi鈥檜 cofrestru ar gyfer TAW yn cyfrifo ac yn rhoi cyfrif am TAW i CThEF.
Nid ydynt yn newid swm y TAW y mae busnesau yn ei godi am eu cynnyrch a鈥檜 gwasanaethau. Mae鈥檔 wirfoddol i ymuno 芒 nhw.
Cynllun Cyfradd Unffurf TAW
惭补别鈥檙 Cynllun Cyfradd Unffurf TAW (yn agor tudalen Saesneg) yn caniat谩u i chi gyfrifo鈥檙 hyn sydd arnoch i CThEF mewn TAW fel canran o鈥檆h trosiant gros.
Dim ond os ydych yn fusnes bach gyda throsiant trethadwy blynyddol o 拢150,000 neu lai heb gynnwys TAW y gallwch ddefnyddio鈥檙 cynllun hwn.
Mae swm y TAW rydych yn ei dalu yn dibynnu ar eich diwydiant a鈥檆h math o fusnes.
Cynlluniau TAW eraill
Mae yna gynlluniau TAW eraill efallai y bydd modd i chi ymuno 芒 nhw yn dibynnu ar eich trosiant sy鈥檔 agored i TAW a鈥檆h math o fusnes.
Os yw鈥檆h trosiant sy鈥檔 agored i TAW yn 拢1.35 miliwn neu lai, efallai y byddwch yn gymwys ar gyfer y canlynol:
- Cynllun Cyfrifyddu Blynyddol TAW (yn agor tudalen Saesneg) - llenwch un Ffurflen TAW bob blwyddyn yn lle 4 ohonynt
- Cynllun Cyfrifyddu Arian Parod TAW (yn agor tudalen Saesneg) - talwch TAW i CThEF pan fydd eich cwsmer yn eich talu yn hytrach na phan fyddwch yn ei anfonebu
Os ydych yn fusnes manwerthu neu鈥檔 gwerthu nwyddau ail law, efallai y bydd modd i chi ddefnyddio鈥檙 canlynol:
- cynllun gorswm TAW (yn agor tudalen Saesneg) - talwch TAW ar y gwerth rydych yn ei ychwanegu at y nwyddau rydych yn eu gwerthu yn hytrach nag ar bris gwerthu llawn pob eitem
- un allan o 3 chynllun manwerthu TAW (yn agor tudalen Saesneg) - cyfrifwch y TAW unwaith gyda phob Ffurflen TAW yn hytrach na鈥檌 chyfrifo ar gyfer pob gwerthiant a wnewch