188体育

Mae Lwfans Gweini yn helpu gyda chostau ychwanegol os oes gennych anabledd neu gyflwr iechyd sy鈥檔 ddigon difrifol fel bod angen rhywun arnoch i helpu i ofalu amdanoch.

Mae yna ffordd wahanol o wneud cais os ydych yn nes谩u at ddiwedd oes (er enghraifft, oherwydd bod gennych salwch sy鈥檔 cyfyngu ar fywyd).

Mae鈥檔 cael ei dalu ar 2 gyfradd wahanol ac mae faint a gewch yn dibynnu ar lefel y gofal sydd ei angen arnoch oherwydd eich anabledd neu gyflwr iechyd.

Gallech gael 拢72.65 neu 拢108.55 yr wythnos i helpu gyda chymorth personol os yw鈥檙 ddau o鈥檙 canlynol yn berthnasol:

• mae gennych anabledd corfforol, anabledd meddwl, neu gyflwr iechyd
• rydych yn Oedran Pensiwn y Wladwriaeth neu鈥檔 h欧n

Nid yw鈥檔 cynnwys anghenion symudedd.

Gallech gael Credyd Pensiwn ychwanegol, Budd-dal Tai neu Ostyngiad Treth Cyngor os ydych yn cael Lwfans Gweini.

Nid oes rhaid i chi gael rhywun yn gofalu amdanoch er mwyn gwneud cais.

Os ydych yn byw yn yr Alban

Bydd angen i chi yn hytrach na Lwfans Gweini os ydych yn byw yn:

• Dinas Aberdeen
• Aberdeenshire
• Angus
• Argyll a Bute
• Clackmannanshire
• Dinas Dundee
• Dwyrain Ayrshire
• Falkirk
• Fife
• Highland
• Moray
• Gogledd Ayrshire
• Ynysoedd Orkney
• Perth a Kinross
• Ynysoedd Shetland
• De Ayrshire
• Stirling
• Ynysoedd y Gorllewin

Os ydych chi鈥檔 byw mewn rhan arall o鈥檙 Alban, gwnewch gais am Lwfans Gweini.

Os ydych yn cael Lwfans Gweini ar hyn o bryd

Nid oes angen i chi wneud cais am Daliad Anabledd Oedran Pensiwn - byddwch yn cael eich symud yn awtomatig i Daliad Anabledd Oed Pensiwn o wanwyn 2025.

Pan fydd y symud yn dechrau, byddwch yn cael llythyrau gan yr Adran Gwaith a Phensiynau a Social Security Scotland.

.

Os ydych yn symud o鈥檙 Alban i Gymru neu Loegr

Os ydych yn cael Taliad Anabledd Oedran Pensiwn, rhaid i chi:

• gwneud cais am Lwfans Gweini

Mae Lwfans Gweini yn cael ei dalu bob wythnos ar 2 gyfradd wahanol - mae鈥檙 un a gewch yn dibynnu ar lefel yr help sydd ei angen arnoch.

Nid yw Lwfans Gweini yn amodol ar brawf modd - ni fydd yr hyn rydych yn ei ennill na faint sydd gennych mewn cynilion yn effeithio ar yr hyn rydych yn ei gael.

Cyfraddau Lwfans Gweini

Cyfradd	Lefel y cymorth sydd ei angen arnoch
Cyfradd is - 拢72.65	Cymorth aml neu oruchwyliaeth gyson yn ystod y dydd, neu oruchwyliaeth gyda鈥檙 nos
Cyfradd uwch - 拢108.55	Cymorth neu oruchwyliaeth drwy gydol y dydd a鈥檙 nos, neu mae gweithiwr meddygol proffesiynol wedi dweud eich bod yn nes谩u at ddiwedd oes

Os bydd eich amgylchiadau鈥檔 newid, fe allech chi gael cyfradd wahanol. Mae鈥檔 rhaid i chi roi gwybod am newid mewn amgylchiadau.

Gallech gael Credyd Pensiwn ychwanegol, Budd-dal Tai neu Ostyngiad mewn Treth Cyngor os ydych yn cael Lwfans Gweini - gwiriwch gyda鈥檙 llinell gymorth neu鈥檙 swyddfa sy鈥檔 delio 芒鈥檆h budd-dal.

Sut rydych yn cael eich talu

Mae鈥檙 holl fudd-daliadau yn cael eu talu i mewn i鈥檆h cyfrif banc, cymdeithas adeiladu neu undeb credyd.

Gallwch gael Lwfans Gweini os ydych wedi cyrraedd oedran Pensiwn y Wladwriaeth ac mae鈥檙 canlynol yn berthnasol:

• mae gennych anabledd corfforol (gan gynnwys anabledd synhwyraidd, er enghraifft dallineb), anabledd meddwl (gan gynnwys anawsterau dysgu), neu gyflwr iechyd
• mae eich anabledd neu gyflwr iechyd yn ddigon difrifol fel bod angen help arnoch i ofalu amdanoch chi鈥檆h hun neu rywun i鈥檆h goruchwylio, er eich diogelwch chi neu ddiogelwch rhywun arall
• rydych chi wedi bod angen yr help hwnnw am o leiaf 6 mis

Mae鈥檔 rhaid i chi hefyd:

• bod ym Mhrydain Fawr pan fyddwch yn gwneud cais - mae rhai eithriadau, fel aelodau ac aelodau teulu鈥檙 lluoedd arfog
• wedi bod ym Mhrydain Fawr am o leiaf 2 o鈥檙 3 blynedd diwethaf (nid yw hyn yn berthnasol os ydych chi鈥檔 ffoadur neu os oes gennych statws amddiffyn dyngarol)
• bod yn yn y DU, Iwerddon, Ynys Manaw neu Ynysoedd y Sianel
• ddim yn destun i (oni bai eich bod yn fewnfudwr noddedig)
• ddim yn cael Lwfans Byw i鈥檙 Anabl (DLA), Taliad Annibyniaeth Personol (PIP) neu

Os ydych yn byw yn yr Alban

Bydd angen i chi yn hytrach na Lwfans Gweini os ydych yn byw yn:

• Dinas Aberdeen
• Aberdeenshire
• Angus
• Argyll a Bute
• Clackmannanshire
• Dinas Dundee
• Dwyrain Ayrshire
• Falkirk
• Fife
• Highland
• Moray
• Gogledd Ayrshire
• Ynysoedd Orkney
• Perth a Kinross
• Ynysoedd Shetland
• De Ayrshire
• Stirling
• Ynysoedd y Gorllewin

Os ydych chi鈥檔 byw mewn rhan arall o鈥檙 Alban, gwnewch gais am Lwfans Gweini.

Os ydych yn byw yn yr UE, y Swistir, Norwy, Gwlad yr I芒 neu Liechtenstein

Efallai y byddwch yn dal i allu cael Lwfans Gweini os ydych yn ddinesydd yn y DU a鈥檆h bod yn byw neu鈥檔 symud i鈥檙 UE, yr Ardal Economaidd Ewropeaidd (AEE) neu鈥檙 Swistir.

Darllenwch ganllaw i ddarganfod a allwch chi gael budd-daliadau yn yr UE, yr AEE neu鈥檙 Swistir.

Os ydych mewn cartref gofal

Fel rheol ni allwch gael Lwfans Gweini os ydych chi鈥檔 byw mewn cartref gofal a bod eich awdurdod lleol yn talu am eich gofal. Gallwch barhau i hawlio Lwfans Gweini os ydych chi鈥檔 talu am eich holl gostau cartref gofal eich hun.

Os oes angen asesiad arnoch

Dim ond os yw鈥檔 aneglur sut mae鈥檆h anabledd neu gyflwr iechyd yn effeithio arnoch y bydd angen i chi fynd i asesiad i wirio鈥檆h cymhwysedd.

Os oes angen asesiad arnoch, byddwch yn cael llythyr yn dweud pam a ble mae鈥檔 rhaid i chi fynd. Yn ystod yr asesiad, bydd angen i weithiwr meddygol proffesiynol eich archwilio.

Gallwch wneud cais am Lwfans Gweini ar-lein neu drwy鈥檙 post.

Mae yna ffordd wahanol o wneud cais:

• os ydych yn nes谩u at ddiwedd oes (er enghraifft, oherwydd bod gennych salwch sy鈥檔 cyfyngu ar fywyd)

I wneud cais, byddwch angen:

• eich rhif Yswiriant Gwladol
• eich cyfeiriad a manylion cyswllt
• manylion o鈥檙 anabledd neu gyflwr iechyd rydych angen cymorth ychwanegol gyda hwy
• manylion meddygfa eich Meddyg Teulu neu ganolfan meddygol
• manylion eich cartref gofal, ysbyty neu hosbis os ydych yn aros mewn un ar hyn o bryd

Gwneud cais ar-lein

Bydd y gwasanaeth newydd yn derbyn nifer cyfyngedig o geisiadau pob wythnos.

Ni allwch wneud cais ar-lein os ydych:

• yn benodai
• gyda p诺er atwrnai

Gwneud cais trwy鈥檙 post

Gallwch wneud cais drwy naill ai:

• argraffu a chyflwyno鈥檙 ffurflen gais Lwfans Gweini
• Cysylltu 芒鈥檙 llinell gymorth i ofyn am ffurflen gais

Ble i anfon y ffurflen

Anfonwch y ffurflen wedi鈥檌 chwblhau i:

Peidiwch ag ysgrifennu unrhyw beth ac eithrio鈥檙 cyfeiriad rhadbost ar yr amlen. Nid oes angen cod post na stamp arnoch.

Daw鈥檙 ffurflen gyda nodiadau yn dweud wrthych sut i鈥檞 chwblhau.

Ar 么l i chi wneud cais

Ar 么l i chi anfon eich cais, byddwch yn derbyn neges testun neu llythyr o fewn 3 wythnos sy鈥檔 esbonio pryd gallwch ddisgwyl cael penderfyniad.

Pan mae penderfyniad wedi cael ei wneud, byddwch yn derbyn llythyr yn esbonio鈥檙 canlyniad.

Pryd y byddwch yn cael eich talu

Os ydych yn cael dyfarniad o Lwfans Gweini, bydd y llythyr penderfyniad yn dweud wrthych pryd y byddwch yn cael eich taliad cyntaf.

Os ydych yn gwneud cais ar-elin, bydd eich cais yn dechrau ar y dyddiad rydych yn gwneud eich cais.

Os ydych yn argraffu ac yn anfon y ffurflen drwy鈥檙 post, bydd eich cais yn dechrau ar y dyddiad mae鈥檙 Adran Gwaith a Phensiynau (DWP) yn ei derbyn.

Os ydych yn ffonio鈥檙 llinell gymorth i gael ffurflen, bydd eich cais yn dechrau ar ddyddiad eich galwad ff么n (os byddwch yn dychwelyd y ffurflen o fewn 6 wythnos).

Os ydych yn anghytuno 芒 phenderfyniad

Gallwch herio penerfyniad am eich cais. Gelwir hyn yn gofyn am ailystyriaeth orfodol.

Cwynion

Gallwch gwyno i鈥檙 DWP os ydych yn anfodlon gyda鈥檙 gwasanaeth a gawsoch.

Os bydd eich amgylchiadau鈥檔 newid, gall y swm a gewch o鈥檙 Lwfans Gweini godi neu ostwng.

Mae鈥檔 rhaid i chi gysylltu 芒鈥檙 llinell gymorth Lwfans Gweini ar unwaith os:

• mae lefel y cymorth sydd ei angen arnoch neu鈥檆h cyflwr yn newid - bydd angen i chi ddarparu manylion fel a yw鈥檙 amseroedd y mae angen help arnoch bob dydd wedi newid
• rydych yn mynd i鈥檙 ysbyty neu gartref gofal - bydd angen i chi ddarparu鈥檙 cyfeiriad, y dyddiadau rydych wedi bod yno, a sut y telir am eich arhosiad
• mae gweithiwr meddygol wedi dweud efallai y bydd gennych 12 mis neu lai i fyw (gallech gael Lwfans Gweini ar gyfradd uwch o dan 鈥榬eolau arbennig ar gyfer diwedd oes鈥�)
• rydych yn bwriadu gadael y wlad am fwy na 4 wythnos
• rydych yn mynd i鈥檙 carchar
• rydych yn newid eich enw, cyfeiriad neu fanylion banc
• rydych am roi鈥檙 gorau i dderbyn eich budd-dal
• mae manylion eich meddyg yn newid
• mae eich statws mewnfudo yn newid, os nad ydych yn ddinesydd Prydeinig

Os ydych wedi cael eich talu gormod

Efallai y bydd yn rhaid i chi ad-dalu鈥檙 arian os ydych:

• heb roi gwybod am newid ar unwaith
• wedi rhoi gwybodaeth anghywir
• wedi cael eich gordalu trwy gamgymeriad

Darganfyddwch sut i ad-dalu鈥檙 arian sy鈥檔 ddyledus gennych o ordaliad budd-dal.

Os ydych yn nes谩u at ddiwedd oes (er enghraifft, oherwydd salwch sy鈥檔 cyfyngu ar fywyd) efallai y byddwch yn gallu cael Lwfans Gweini yn gyflymach ac ar gyfradd uwch.

Weithiau gelwir hyn yn 鈥榬eolau arbennig ar gyfer diwedd oes鈥�.

Cymhwysedd

Rydych yn gymwys os:

• ydych wedi cyrraedd oedran Pensiwn y Wladwriaeth
• mae eich meddyg neu weithiwr meddygol proffesiynol wedi dweud y gallai fod gennych 12 mis neu lai i fyw

Gall fod yn anodd rhagweld pa mor hir y gallai rhywun fyw. Os nad yw gweithiwr meddygol proffesiynol wedi siarad 芒 chi am hyn, gallwch barhau i ofyn iddynt gefnogi eich cais o dan y rheolau arbennig ar gyfer diwedd oes.

Beth fyddwch yn ei gael

Byddwch yn cael y gyfradd uwch o 拢108.55 yr wythnos.

Gallech hefyd gael Credyd Pensiwn, Budd-dal Tai neu Ostyngiad Treth Gyngor ychwanegol.

Ni fydd y llythyr am yr arian a ddyfarnwyd yn s么n am 鈥榬eolau arbennig鈥�.

Sut i wneud cais

Gallwch wneud cais dros eich hun neu gall rhywun arall wneud cais ar eich rhan (nid oes angen eich caniat芒d arnynt).

Mae angen i chi:

• ofyn i weithiwr meddygol proffesiynol am ffurflen SR1 - byddant naill ai鈥檔 ei llenwi ac yn rhoi鈥檙 ffurflen i chi neu鈥檔 ei hanfon yn uniongyrchol i鈥檙 Adran Gwaith a Phensiynau (DWP)
• gwneud cais am Lwfans Gweini ar-lein neu drwy鈥檙 post

Ni fydd angen i chi fynd i asesiad wyneb yn wyneb.

Gwneud cais ar-lein

I wneud cais, byddwch angen:

• eich rhif Yswiriant Gwladol
• eich cyfeiriad a manylion cyswllt
• manylion o鈥檙 anabledd neu gyflwr iechyd rydych angen cymorth ychwanegol gyda hwy ar ei gyfer
• manylion meddygfa eich Meddyg Teulu neu ganolfan feddygol
• manylion eich cartref gofal, ysbyty neu hosbis os ydych yn aros mewn un ar hyn o bryd

Gwneud cais drwy鈥檙 post

Gallwch naill ai:聽

• argraffu a chyflwyno鈥檙 Ffurflen gais Lwfans Gweini
• cysylltu 芒鈥檙 llinell gymorth i ofyn am ffurflen gais

Anfonwch y ffurflen gais wedi鈥檌 chwblhau at:

Ar 么l i chi wneud cais

Ar 么l i chi anfon eich cais, byddwn yn cysylltu 芒 chi dros y ff么n neu鈥檔 anfon llythyr o fewn 3 wythnos i egluro pryd y gallwch ddisgwyl penderfyniad.

Unwaith y bydd penderfyniad yn cael ei wneud, byddwch yn cael llythyr yn egluro鈥檙 canlyniad.

Pryd y byddwch yn cael eich talu

Os ydych yn cael dyfarniad o Lwfans Gweini, bydd y llythyr penderfyniad yn dweud wrthych pryd y byddwch yn cael eich taliad cyntaf.

Os ydych yn gwneud cais ar-lein, bydd eich cais yn dechrau ar y dyddiad y byddwch yn gwneud eich cais.

Os ydych yn argraffu ac yn anfon y ffurflen drwy鈥檙 post, bydd eich cais yn dechrau ar y dyddiad mae鈥檙 DWP yn ei derbyn.

Os byddwch yn ffonio鈥檙 llinell gymorth i gael ffurflen, bydd eich cais yn dechrau ar ddyddiad eich galwad ff么n (os byddwch yn dychwelyd y ffurflen o fewn 6 wythnos).

Os ydych eisoes yn cael Lwfans Gweini

Cysylltwch 芒 llinell gymorth y Lwfans Gweini ar unwaith os ydych eisoes yn cael Lwfans Gweini a bod gweithiwr meddygol proffesiynol wedi dweud y gallai fod gennych 12 mis neu lai i fyw.