Sut mae hawlfraint yn diogelu鈥檆h gwaith

Printable version

1. Trosolwg

Mae hawlfraint yn diogelu鈥檆h gwaith ac yn atal eraill rhag ei ddefnyddio heb eich caniat芒d.

Mae鈥檙 canllaw hwn hefyd ar gael yn Saesneg (English).

Rydych chi鈥檔 cael eich diogelu gan hawlfraint yn awtomatig - nid oes rhaid i chi wneud cais na thalu ffi. Nid oes cofrestr o weithiau hawlfraint yn y DU.

Rydych yn cael eich diogelu gan hawlfraint yn awtomatig pan ydych yn creu:

  • gwaith llenyddol, dramatig, cerddorol ac artistig gwreiddiol, gan gynnwys darlunio a ffotograffiaeth
  • gwaith ysgrifenedig anllenyddol gwreiddiol, megis meddalwedd, cynnwys gwe a chronfeydd data
  • recordiadau sain a cherddoriaeth
  • recordiadau ffilm a theledu
  • darllediadau
  • cynllun argraffiadau cyhoeddedig o weithiau ysgrifenedig, dramatig a cherddorol

Gallwch farcio鈥檆h gwaith gyda鈥檙 symbol hawlfraint (漏), eich enw a blwyddyn ei greu. Nid yw p鈥檜n a ydych yn marcio鈥檙 gwaith ai peidio鈥檔 effeithio ar lefel y diogelu sydd gennych.

Sut mae hawlfraint yn diogelu鈥檆h gwaith

Mae hawlfraint yn atal pobl rhag:

  • cop茂o鈥檆h gwaith
  • dosbarthu cop茂au ohono, boed yn rhad ac am ddim neu ar werth
  • rhentu neu fenthyg cop茂au o鈥檆h gwaith
  • perfformio, dangos neu chwarae鈥檆h gwaith yn gyhoeddus
  • gwneud addasiad o鈥檆h gwaith
  • ei roi ar y rhyngrwyd

Hawlfraint dramor

Gallai eich gwaith gael ei ddiogelu gan hawlfraint mewn gwledydd eraill trwy gytundebau rhyngwladol, er enghraifft .

Yn y rhan fwyaf o wledydd mae hawlfraint oes yr awdur a 50 mlynedd ar gyfer y rhan fwyaf o fathau o weithiau ysgrifenedig, dramatig ac artistig, ac o leiaf 25 mlynedd ar gyfer ffotograffau. Gall fod yn wahanol ar gyfer mathau eraill o waith.

Cysylltwch 芒鈥檙 Ganolfan Cymorth i Gwsmeriaid IPO听os oes gennych gwestiwn am hawlfraint ryngwladol.

Canolfan Cymorth i Gwsmeriaid IPO
information@ipo.gov.uk
Ff么n: 0300 300 2000
Dydd Llun i Ddydd Gwener, 9am i 5pm
Dysgu am gostau galwadau

2. Pa mor hir mae hawlfraint yn parhau

Mae diogelu hawlfraint yn dechrau cyn gynted ag y bydd gwaith yn cael ei greu. Unwaith y bydd eich hawlfraint wedi dod i ben, gall unrhyw un ddefnyddio neu gop茂o鈥檆h gwaith.听

Mae hyd hawlfraint yn dibynnu ar y math o waith.听

Math o waith Pa mor hir mae hawlfraint yn parhau fel arfer
Gwaith ysgrifenedig, dramatig, cerddorol ac artistig 70 mlynedd ar 么l marwolaeth yr awdur
Recordio sain a cherddoriaeth 70 mlynedd ers ei gyhoeddi gyntaf听
Ffilmiau 70 mlynedd ar 么l marwolaeth y cyfarwyddwr, awdur sgript a chyfansoddwr
Darllediadau 50 mlynedd o鈥檌 ddarlledu gyntaf听
Cynllun argraffiadau cyhoeddedig o weithiau ysgrifenedig, dramatig neu gerddorol 25 mlynedd o鈥檌 gyhoeddi gyntaf听

Mae hyd hawlfraint hefyd yn dibynnu ar ba mor bell yn 么l y cr毛wyd y gwaith.

Gallwch ddarllen rhagor o ganllawiau am ba mor hir mae hawlfraint yn parhau.

Cysylltwch 芒 Chanolfan Cymorth Cwsmeriaid yr IPO os oes gennych chi gwestiynau am hawlfraint gwaith h欧n.听

Canolfan Cymorth Cwsmeriaid IPO
information@ipo.gov.uk
Ff么n: 0300 300 2000
Dydd Llun i ddydd Gwener, 9am i 5pm
Dysgu am gostau galwadau

3. Trwyddedu a gwerthu eich hawlfraint

Gallwch drwyddedu defnydd eich gwaith os mai chi sy鈥檔 berchen ar yr hawlfraint. Gallwch hefyd benderfynu sut y defnyddir eich gwaith.听

Gallwch gofrestru eich gwaith gyda chorff trwyddedu, er enghraifft cymdeithas gasglu, a fydd yn cytuno ar drwyddedau gyda defnyddwyr ar eich rhan ac yn casglu breindaliadau i chi.

Gwerthu neu drosglwyddo eich hawlfraint听

Bydd angen i chi ysgrifennu a llofnodi dogfen (a elwir weithiau yn 鈥榓seiniad鈥�) i ddangos bod gwerthiant neu drosglwyddiad wedi digwydd.听

Gall eich hawlfraint gael ei drosglwyddo trwy etifeddiaeth a bydd yn ddilys cyhyd 芒 bod y gwaith yn parhau i fod dan hawlfraint - gwirio pa mor hir y mae鈥檙 amddiffyniad yn parhau.

Hawliau moesol听

Gallwch gadw neu ildio eich 鈥榟awliau moesol鈥�, sy鈥檔 cynnwys yr hawl i:听

  • cael eich adnabod fel awdur eich gwaith听
  • gwrthwynebu sut mae鈥檙 gwaith yn cael ei gyflwyno, er enghraifft os ydych chi鈥檔 meddwl ei fod yn 鈥榙dirmygus鈥� neu鈥檔 niweidiol i chi neu鈥檆h enw da听
  • gwrthwynebu newidiadau a wneir i鈥檆h gwaith

Hawliau perfformwyr听

Mae gennych hawliau yn eich perfformiadau ar wah芒n i hawlfraint os ydych yn berfformiwr.

Er enghraifft, os ydych chi鈥檔 actor mewn drama efallai fod gennych chi 鈥榟awliau economaidd鈥� mewn unrhyw recordiadau neu ddarllediadau o鈥檜 perfformiad, hyd yn oed os yw鈥檙 hawlfraint yn cael ei werthu.听

4. Atal pobl rhag defnyddio eich gwaith

Chi sy鈥檔 gyfrifol am amddiffyn eich deunydd hawlfraint yn erbyn tor-hawlfraint.听

Efallai y bydd rhai pobl neu sefydliadau (megis llyfrgelloedd neu ysgolion) yn gallu defnyddio gwaith hawlfraint heb ganiat芒d. Dylech wirio a ganiateir defnydd rhywun o鈥檆h gwaith cyn ceisio eu hatal.听

Os ydych chi鈥檔 meddwl bod rhywun yn defnyddio鈥檆h gwaith ac nad ydyn nhw鈥檔 gwybod mai chi sy鈥檔 berchen ar yr hawliau听

Mae鈥檔 rhaid i bobl neu sefydliadau wneud cais am drwydded os ydynt am ddefnyddio gwaith sy鈥檔 destun hawlfraint ond nad ydynt yn gwybod pwy yw deiliad yr hawliau.听

Gwiriwch y i weld a yw unrhyw un wedi trwyddedu鈥檌ch gwaith neu yn y broses o wneud cais am drwydded. Os yw eich gwaith ar y gofrestr gallwch:

  • gwneud cais i atal cais听
  • hawlio ffi鈥檙 drwydded a dalwyd (os yw trwydded eisoes wedi鈥檌 rhoi)听

Os oes gennych anghydfod ynghylch trwyddedu

Gall eich cymdeithas gasglu gysylltu 芒鈥檙 a gofyn iddynt benderfynu ar rai anghydfodau ynghylch trwyddedu.

Tribiwnlys Hawlfraint听
copyright.tribunal@ipo.gov.uk
Ff么n: 01633 814 044听
Dydd Llun i ddydd Gwener, 9am i 5pm
Dysgu am gostau galwadau

Gallant hefyd gysylltu 芒 nhw drwy鈥檙 post.

The Secretary
Copyright Tribunal
10 Victoria Street
Llundain
SW1H ONN

Help gyda chyfraith hawlfraint听

Mae Canolfan Cymorth Cwsmeriaid yr IPO yn cynnig cyngor cyffredinol ar gyfraith hawlfraint.听

Canolfan Cymorth Cwsmeriaid IPO
information@ipo.gov.uk
Ff么n: 0300 300 2000
Dydd Llun i ddydd Gwener, 9am i 5pm
Dysgu am gostau galwadau

Gallwch gael cyngor ar faterion cyfreithiol penodol gan weithiwr eiddo deallusol proffesiynol (IP).听

Os hoffech ragor o arweiniad am faes cyfraith hawlfraint

Gallwch hefyd 听

Efallai y byddant yn cyhoeddi 鈥榟ysbysiad hawlfraint鈥� cyhoeddus os yw eich cwestiwn yn amlygu bwlch yn y canllawiau hawlfraint cyffredinol.听