Yngl欧n 芒 Sgrinio Daearegol Cenedlaethol (NGS) - Y Cefndir
Dull gweithredu ar gyfer gwastraff ymbelydrol uwch ei actifedd ar draws y DU
Dull gweithredu ar gyfer gwastraff ymbelydrol uwch ei actifedd ar draws y DU
Mae鈥檙 fframwaith ar gyfer rhoi鈥檙 broses o leoli cyfleuster gwaredu daearegol ar waith yn Lloegr wedi鈥檌 nodi ym Mhapur Gwyn 2018 Implementing Geological Disposal 鈥� Working with communities. Mae鈥檙 polisi鈥檔 disgrifio dull gweithredu鈥檔 seiliedig ar gydsyniad ar gyfer dod o hyd i safle addas mewn cymuned sy鈥檔 fodlon bod yn gartref i鈥檙 cyfleuster.
Mae gwastraff ymbelydrol yn fater datganoledig. Mae polisi Llywodraeth Cymru wedi鈥檌 nodi mewn dwy ddogfen: . Mae鈥檙 dogfennau hyn yn disgrifio proses leoli鈥檔 seiliedig ar gydsyniad gyda鈥檙 un ymrwymiadau polisi cyffredinol ag sy鈥檔 cael eu gwneud yn Lloegr.
Mae鈥檙 canlyniadau sgrinio daearegol yn cynnwys Gogledd Iwerddon gan fod hwn yn ymrwymiad ym Mhapur Gwyn 2014 鈥業mplementing Geological Disposal鈥� a gyhoeddwyd ar y cyd gan Lywodraeth y DU a Gweithrediaeth Gogledd Iwerddon. Byddai penderfyniadau yn y dyfodol ynghylch polisi mewn cysylltiad 芒 gwaredu daearegol yng Ngogledd Iwerddon yn fater i Weithrediaeth Gogledd Iwerddon, sydd wedi鈥檌 hatal ar hyn o bryd. Felly, yn absenoldeb parhaus y Weithrediaeth, nid oes modd gwneud rhagor o ymrwymiadau polisi ar hyn o bryd.
Mae gan Lywodraeth yr Alban bolisi ar wah芒n ar gyfer gwastraff ymbelydrol uwch ei actifedd, sef y dylai鈥檙 gwaith tymor hir o reoli gwastraff ymbelydrol uwch ei actifedd gael ei wneud mewn cyfleusterau agos i鈥檙 wyneb sydd wedi鈥檜 lleoli mor agos 芒 phosibl i鈥檙 safleoedd lle mae鈥檙 gwastraff yn cael ei gynhyrchu.
Mae Sgrinio Daearegol Cenedlaethol yn darparu crynodeb lefel uchel o鈥檙 wybodaeth ddaearegol bresennol am y perthnasedd i ddiogelwch cyfleuster gwaredu daearegol ar gyfer Cymru, Lloegr a Gogledd Iwerddon.
Mae鈥檔 bosibl cael cyfleuster o dan yr wyneb sy鈥檔 ymestyn cannoedd o fetrau o dan y m么r mewn craig, gyda鈥檙 gwaith ar yr wyneb yn digwydd ar y tir. Yn Sweden, bydd ei chyfleuster gwaredu daearegol yn ymestyn o dan y m么r. Oherwydd hyn, mae ei gwaith sgrinio wedi ystyried y ddaeareg hyd at 20km o鈥檙 glannau er mwyn ateb dros .
Perthnasedd i ddiogelwch cyfleuster gwaredu daearegol
Bydd diogelwch tymor hir cyfleuster gwaredu daearegol yn cael ei sicrhau drwy ddefnyddio dull aml-rwystr yn cynnwys cydrannau wedi鈥檜 hadeiladu a鈥檙 graig naturiol yn y safle. Mae disgrifiad o鈥檙 dull gweithredu hwn ar gael yma.
Ar sail gwaith yn y DU a thramor, rydyn ni wedi pennu tri math cyffredinol o graig a allai gynnwys cyfleuster gwaredu daearegol. Cliciwch y dolenni isod i weld sut gallai pob un o鈥檙 gwahanol fathau o graig gyfrannu at ddiogelwch cyfleuster gwaredu daearegol.
- fel cerrig clai a cherrig llaid.
- fel gwenithfeini a llechi.
- fel halen craig.
Dull gweithredu ar gyfer sgrinio
Bydd y gwaith sgrinio鈥檔 darparu crynodeb lefel uchel o鈥檙 wybodaeth ddaearegol sy鈥檔 berthnasol i ddiogelwch cyfleuster gwaredu daearegol er mwyn llywio鈥檙 trafodaethau cychwynnol 芒 chymunedau a allai fod 芒 diddordeb mewn bod yn rhan o鈥檙 broses leoli. Yn ystod y broses leoli, bydd ein gwaith gwerthuso a dethol ar gyfer safleoedd posibl yn ystyried y nodweddion daearegol perthnasol mewn ffordd fanwl a fydd yn ystyried ac yn bodloni fel y nodir gan yr Asiantaeth Ynni Atomig Rhyngwladol.
Canllawiau Sgrinio
Mae鈥檙 dull gweithredu ar gyfer sgrinio daearegol wedi cael ei ddatblygu ar sail dealltwriaeth o ofynion diogelwch tymor hir, yn arbennig y cyfraniad at ddiogelwch mae鈥檙 amgylchedd daearegol yn ei ddarparu. Rydyn ni wedi gweithio鈥檔 agos gydag Arolwg Daearegol Prydain ac arbenigwyr technegol eraill i gasglu gwybodaeth sy鈥檔 berthnasol i ddiogelwch cyfleuster gwaredu daearegol sydd ar gael ar raddfa genedlaethol.
Cafodd y canllawiau drafft eu hadolygu gan Banel Adolygu Annibynnol, a chynhaliwyd ymgynghoriad cyhoeddus rhwng mis Medi a mis Rhagfyr 2015. Mae ein hymateb i鈥檙 adborth a gafwyd yn ystod yr ymgynghoriad hwn ar . Cafodd y Canllawiau Terfynol, sy鈥檔 ystyried yr adborth hwn, eu cyhoeddi ym mis Ebrill 2016 ac .
Nodweddion daearegol
Mae sgrinio鈥檔 nodi lle gellir dod o hyd i graig 芒鈥檙 priodol. Mae鈥檔 casglu鈥檙 wybodaeth bresennol am y canlynol at ei gilydd:
Cafodd y pynciau hyn eu dewis gan fod y wybodaeth yn ei gwneud hi鈥檔 bosibl cael dealltwriaeth o ba mor effeithiol gallai鈥檙 ddaeareg gynnwys gwastraff ymbelydrol a鈥檌 gadw ar wah芒n.
Gwybodaeth sy鈥檔 cael ei defnyddio ar gyfer gwaith sgrinio
Mae sgrinio daearegol yn ymarfer desg sy鈥檔 defnyddio gwybodaeth sydd ar gael yn gyhoeddus yn bennaf, a hynny o waith mapio daearegol, arolygon geoffisegol a thyllau turio:
- mae yn cynnwys astudio鈥檙 creigiau lle maent yn bresennol ar yr wyneb neu mae modd cael atynt ar gyfer eu harchwilio鈥檔 uniongyrchol mewn ffordd arall (e.e. cloddfeydd).
- mae yn cynnwys astudiaethau o feysydd disgyrchiant a magnetig y Ddaear ac arolygon seismig i ddelweddu鈥檙 iswyneb.
- mae yn caniat谩u mynediad at yr iswyneb a chasglu samplau o graig a d诺r.
Mae gwybodaeth ychwanegol yn cynnwys cofnodion hanesyddol o gloddfeydd, astudiaethau o ddaeargrynfeydd a rhewlifiannau blaenorol, a data o asiantaethau amgylcheddol.
Er mwyn gallu cynnwys Cymru, Lloegr a Gogledd Iwerddon, mae cydraniad y sgrinio wedi cael ei gadw ar lefel uchel 鈥� gan ddefnyddio mapiau sylfaen 芒 graddfa o 1:625,000 lle mae centimedr yn cynrychioli tua chwe chilomedr. Mae hyn yn golygu nad yw鈥檙 amrywiadau lleol yn y nodweddion daearegol ar lefel uwch na hyn o fanylder wedi cael eu cynnwys.
At ddibenion y gwaith hwn, dim ond data a oedd ar gael yn gyhoeddus ar ddiwedd mis Chwefror 2016 gwnaeth Arolwg Daearegol Prydain eu defnyddio. Yr un eithriad oedd hyd a lled trwyddedau鈥檙 Awdurdod Olew a Nwy, a gafodd ei ddiweddaru i gynnwys data hyd ddiwedd mis Mehefin 2018.
Canlyniadau sgrinio
Adroddiadau Gwybodaeth Dechnegol
Mae鈥檙 wybodaeth ddaearegol sylfaenol wedi cael ei chasglu a鈥檌 hadrodd gan Arolwg Daearegol Prydain fel Adroddiadau Gwybodaeth Dechnegol ar 么l y a rhoi鈥檙 . Yr Arolwg ydy鈥檙 prif ddarparwr data a gwybodaeth geowyddonol yn y DU ac mae鈥檔 darparu gwasanaethau arbenigol a chyngor diduedd ar bob elfen o geowyddoniaeth. Mae modd gweld yr Adroddiadau Gwybodaeth Dechnegol ar .
Mae鈥檙 Adroddiadau wedi cael eu cynhyrchu ar gyfer pob un o鈥檙 13 rhanbarth daearegol a ddefnyddiwyd gan Arolwg Daearegol Prydain yn ei Ganllawiau Rhanbarthol. Mae yn darparu strwythur lle mae ffynhonnell ddibynadwy o wybodaeth fanylach ar gael i鈥檙 rheini sydd am wybod mwy.
Mae鈥檙 Adroddiadau Gwybodaeth Dechnegol yn adroddiadau technegol sydd wedi鈥檜 bwriadu ar gyfer cynulleidfa ddaearegol, ond mae Rheoli Gwastraff Ymbelydrol (RWM) wedi cynhyrchu crynodebau o nodweddion daearegol pob rhanbarth sydd wedi鈥檜 bwriadu ar gyfer cynulleidfa ehangach sy鈥檔 dechnegol ond yn llai daearegol ei natur.
Canlyniadau Sgrinio Daearegol Cenedlaethol
Fe wnaethom wedyn ddefnyddio ein gwybodaeth a鈥檔 dealltwriaeth o waredu daearegol i ddehongli鈥檙 wybodaeth ddaearegol a ddarparwyd gan Arolwg Daearegol Prydain ar gyfer pob rhanbarth o ran ei berthnasedd i ddiogelwch cyfleuster gwaredu daearegol. Mae鈥檙 canlyniadau sgrinio ar ffurf naratifau, mapiau a fideos.
I gyflwyno鈥檙 casgliadau hyn mewn ffordd gryno a hygyrch, rydym wedi rhannu rhanbarthau鈥檔 isranbarthau. Rydym wedi dewis isranbarthau 芒 , ond mae cryn dipyn o amrywioldeb ym mhob isranbarth o hyd. Gallai鈥檙 ffiniau rhwng isranbarthau gyfateb yn lleol i hyd a lled math penodol o neu gyfateb i nodweddion arwahanol fel .
Ar gyfer pob isranbarth, mae crynodeb annhechnegol o berthnasedd y ddaeareg i ddiogelwch cyfleuster gwaredu daearegol wedi鈥檌 ddarparu. Mae鈥檙 rhain wedi鈥檜 hategu gan grynodebau manylach sydd wedi鈥檜 bwriadu ar gyfer cynulleidfa sy鈥檔 dechnegol heb fod yn ddaearegol ei natur.
Adolygiad annibynnol
Mae鈥檙 dull gweithredu ar gyfer sgrinio a鈥檌 ddefnydd gan RWM ac Arolwg Daearegol Prydain wedi cael ei adolygu gan Banel Adolygu Annibynnol, a sefydlwyd gan Gymdeithas Ddaearegol Llundain, i fagu hyder yng nghadernid y canlyniadau. Roedd y Panel yn gweithredu鈥檔 annibynnol ar y Gymdeithas Ddaearegol, yr Adran Busnes, Ynni a Strategaeth Ddiwydiannol ac RWM. I ddechrau, bu鈥檔 ymgysylltu ag RWM a鈥檌 gontractwyr, aelodau o鈥檙 cyhoedd a rhanddeiliaid 芒 diddordeb yn ystod y gwaith o ddatblygu鈥檙 canllawiau sgrinio yn 2015. Roedd y Panel yn cynnwys unigolion ag amrywiaeth eang o arbenigrwydd ym maes geowyddoniaeth, gan gynnwys arbenigwyr o鈥檙 DU, Canada a Sweden, 芒鈥檜 cefndir yn y diwydiant a鈥檙 byd academaidd.
Mae mwy o fanylion am y Panel Adolygu Annibynnol a鈥檌 waith yn goruchwylio鈥檙 ymarfer Sgrinio Daearegol Cenedlaethol ar gael .
Sgrinio yng nghyd-destun lleoli
Daeareg yng nghyd-destun lleoli ehangach
Mae鈥檙 wybodaeth sgrinio lefel uchel wedi cael ei chyhoeddi er mwyn darparu sail ar gyfer y trafodaethau ynghylch pa mor addas ydy daeareg leol ar gyfer lleoli cyfleuster gwaredu daearegol.
Bydd y canlyniadau hefyd yn llywio cynlluniau gwaith pellach mewn ardaloedd lle mae gan gymunedau ddiddordeb mewn bod yn gartref i gyfleuster gwaredu daearegol.
Dim ond y sy鈥檔 berthnasol i leoli cyfleuster gwaredu daearegol mae鈥檙 Sgrinio Daearegol Cenedlaethol yn eu hystyried. Rhaid ystyried nifer o ffactorau eraill wrth leoli cyfleuster, gan gynnwys:
- diogelwch
- diddordeb cymunedol
- dichonoldeb peirianyddol
- yr amgylchedd
- trafnidiaeth
- cost
Mae鈥檙 Fframwaith Gwerthuso Lleoliadau mae RWM wedi鈥檌 ddatblygu i ystyried y ffactorau hyn i鈥檞 weld .
Y camau nesaf o ran nodweddion daearegol
Dim ond gwybodaeth ddaearegol ar raddfa genedlaethol mae ein gwaith sgrinio wedi鈥檌 defnyddio. Os oes gan gymunedau ddiddordeb, byddai鈥檔 rhaid gwneud rhagor o waith ar y ddaeareg er mwyn cynyddu鈥檙 ddealltwriaeth sydd ei hangen i benderfynu a ydy ardal yn addas ai peidio.
Byddai astudiaethau desg yn cael eu cynnal yn gyntaf, gan ymgorffori gwybodaeth leol fanwl. Byddai hyn yn cynnwys edrych ar unrhyw wybodaeth am ddyfnder prif ddyfrhaenau ac ystyried dyfrhaenau eilaidd, sydd o bwysigrwydd lleol ac felly heb gael eu hystyried fel rhan o鈥檙 ymarfer cenedlaethol hwn.
Os oes gan gymunedau ddiddordeb a bod gan y ddaeareg botensial, bydd RWM yn comisiynu ymchwiliadau newydd i fynd i鈥檙 afael 芒 . Yn gyntaf, gallai鈥檙 rhain gynnwys . a drilio er mwyn darparu鈥檙 lefel o wybodaeth sydd ei hangen i nodi safle sy鈥檔 cael ei ffafrio ar gyfer cyfleuster gwaredu daearegol.
Ni fydd modd pennu a ydy rhywle鈥檔 addas ai peidio nes bod RWM a鈥檙 rheoleiddwyr annibynnol yn fodlon bod y ddealltwriaeth o鈥檙 ddaeareg yn ddigonol i gefnogi dyluniad a diogelwch cyfleuster gwaredu daearegol mewn safle penodol.
Mae mwy o fanylion am y Broses Leoli ehangach ar gael yma.
Mae manylion am sut mae gwledydd eraill wedi mynd ati i leoli a gwneud gwaith sgrinio ar gael .
Mae canlyniadau Sgrinio Daearegol Cenedlaethol yn dangos bod craig addas ar gyfer cyfleuster gwaredu daearegol yn debygol o gael ei chanfod o dan ran fawr o Gymru, Lloegr a Gogledd Iwerddon. Cliciwch i ddychwelyd i hafan Sgrinio Daearegol Cenedlaethol a chael mwy o wybodaeth am eich rhanbarth.
Cysylltu
Os oes gennych chi gwestiwn am Sgrinio Daearegol Cenedlaethol, anfonwch e-bost i [email protected].
Bydd yr astudiaeth hon yn rhoi gwybodaeth ddefnyddiol ar gyfer ein trafodaethau ag unrhyw gymuned leol fydd yn mynegi diddordeb yn ein rhaglen GDF. Os oes gennych unrhyw gwestiwn, cysylltwch 芒 ni drwy e-bostio [email protected] a bydd aelod o鈥檔 t卯m yn cysylltu 芒 chi. Os hoffech dderbyn hysbysiadau e-bost am ddiweddariadau i鈥檙 tudalennau yma,