188ÌåÓý

Mae Lwfans Rhiant Gweddw (WPA) yn cael ei ddisodli gan Daliad Cymorth Profedigaeth.

Dim ond os bu farw eich partner cyn 6 Ebrill 2017 y gallwch wneud cais am WPA. Pan fu farw, mae’n rhaid eich bod chi a’ch partner naill ai wedi bod:

• yn briod neu mewn partneriaeth sifil
• yn cyd-fyw fel petaech yn briod neu mewn partneriaeth sifil

Os oeddech chi’n briod neu mewn partneriaeth sifil, rhaid bod eich partner wedi cael eu datgan yn farw yn ddiweddar. Bydd angen i chi gadarnhau achos marwolaeth.

Rhaid i bob un o’r canlynol fod yn berthnasol hefyd:

• rydych o dan oedran Pensiwn y Wladwriaeth
• talodd eich diweddar ŵr, gwraig neu bartner sifil gyfraniadau Yswiriant Gwladol, neu eu bod wedi marw o ganlyniad i ddamwain diwydiannol neu afiechyd
• rydych yn gymwys i Fudd-dal Plant am o leiaf un plentyn

Gallwch hefyd hawlio WPA os oeddech yn feichiog pan fu farw eich gŵr, neu roeddech yn feichiog ar ôl driniaeth ffrwythlondeb pan fu farw eich partner sifil neu wraig.

Pryd ni allwch hawlio WPA

Ni allwch hawlio WPA os:

• oeddech wedi ysgaru neu wedi dod â’ch partneriaeth sifil i ben pan fu farw eich partner
• nad oeddech yn byw gyda’ch partner mwyach pan fu farw
• ydych wedi ailbriodi neu ffurfio partneriaeth sifil newydd
• ydych yn byw gyda pherson arall fel petaech yn briod neu mewn partneriaeth sifil gyda nhw
• oeddech dros oedran Pensiwn y Wladwriaeth pan oeddech yn weddw neu pan ddaethoch yn bartner sifil sy’n goroesi â€� efallai y gallwch gael Pensiwn y Wladwriaeth ychwanegol
• ydych yn y carchar

Bydd y swm a gewch yn seiliedig ar faint a dalodd eich diweddar ŵr, gwraig neu bartner sifil mewn cyfraniadau Yswiriant Gwladol.

Uchafswm Lwfans Rhiant Gweddw (WPA) yw £150.90 yr wythnos.

Byddwch yn parhau i gael WPA hyd nes eich bod:

• bellach ddim yn gymwys i Fudd-dal Plant
• yn cyrraedd oedran Pensiwn y Wladwriaeth

Sut mae WPA yn cael ei dalu

Fel arfer, mae WPA yn cael ei dalu i mewn i’ch cyfrif banc, cymdeithas adeiladu neu undeb credyd.

Effaith ar fudd-daliadau eraill

Gall taliadau budd-dal eraill a gewch newid pan fyddwch yn dechrau hawlio WPA.

Unwaith y byddwch yn cael WPA, rhaid i chi roi gwybod os ydych yn cael unrhyw un o’r canlynol:

• Cymhorthdal Incwm
• Budd-dal Analluogrwydd
• Lwfans Ceisio Gwaith (JSA)
• Lwfans Gofalwr
• Lwfans Cyflogaeth a Chymorth (ESA)
• Credyd Cynhwysol

Os nad ydych yn rhoi gwybod am eich newid ar unwaith,efallai y cewch y swm anghywir a bydd yn rhaid i chi ei dalu’n ôl. Efallai y bydd yn rhaid i chi dalu dirwy hefyd.

Y cap ar fudd-daliadau

²Ñ²¹±ð’r cap ar fudd-daliadau yn rhoi terfyn ar y cyfanswm o fudd-dal y gallwch ei gael. Mae’n berthnasol i’r rhan fwyaf o bobl 16 oed neu hÅ·n sydd heb gyrraedd oedran Pensiwn y Wladwriaeth.

Nid yw rhai budd-daliadau unigol yn cael eu heffeithio, ond fe allai effeithio ar gyfanswm y budd-dal a gewch.

Os ydych yn byw yng Nghymru, Lloegr neu’r Alban

Rhaid i chi naill ai:

• lawrlwytho a llenwi ffurflen BB1](/government/publications/bereavement-benefits-claim-form.cy), os oeddech chi a’ch partner yn briod neu mewn partneriaeth sifil pan wnaethant farw
• lawrlwytho a llenwi ffurflen BB2, os oeddech chi a’ch partner yn byw gyda’ch gilydd fel petaech yn briod neu mewn partneriaeth sifil pan wnaethant farw.

Anfonwch eich ffurflen wedi’i chwblhau i:

Ffyrdd eraill i wneud cais

Ffoniwch linell gymorth y Gwasanaeth Profedigaeth i ofyn am fformatau amgen o’r pecyn cais, fel braille, print bras neu CD sain.

Os ydych chi’n byw yng Ngogledd Iwerddon

Ffoniwch y and choose option 3.

Gallwch hefyd lawrlwytho a llenwi . Anfonwch ef i’r cyfeiriad ar y ffurflen gais.

Os ydych yn byw dramor

Cysylltwch â’r Ganolfan Bensiwn Ryngwladol i ddarganfod a allwch wneud cais os ydych wedi symud dramor.

Rhaid i chi gynnwys eich:

• enw llawn
• dyddiad geni
• rhif Yswiriant Gwladol (os ydych yn ei wybod)

Os ydych yn anghytuno â phenderfyniad

Gallwch herio penderfyniad am eich cais. Gelwir hwn hefyd yn gofyn am ‘ailystyriaeth orfodol�.

Mae’n rhaid i chi roi gwybod i Ganolfan Budd-daliadau Dover os:

• nad ydych bellach yn gymwys i Fudd-dal Plant
• ydych yn ail-briodi neu’n ffurfio partneriaeth sifil
• ydych yn dechrau byw gyda phartner fel gŵr a gwraig, neu fel petaech wedi ffurfio partneriaeth sifil

Os ydych wedi cael eich talu gormod

Efallai bydd rhaid i chi dalu’r arian yn ôl os:

• na wnaethoch roi gwybod am newid yn syth
• ydych wedi rhoi gwybodaeth anghywir
• cawsoch eich gordalu trwy gamgymeriad

Darganfyddwch sut i ad-dalu’r arian sy’n ddyledus o ordaliad budd-dal.