188体育

Am beth mae鈥檙 canllawiau hyn?

Mae鈥檙 canllawiau hyn yn egluro beth i鈥檞 wneud pan na fydd angen neuadd eglwys bellach, neu ei fod angen yn achlysurol ar gyfer dibenion eglwysig. Mae鈥檔 cynnwys sefyllfaoedd gan gynnwys pan:

• nad oes unrhyw ddefnydd gwirioneddol eglwysig yn cael ei wneud o鈥檙 eiddo mwyach ac ni allwch ei ddefnyddio yn y modd a ddisgrifir yn y ddogfen lywodraethol
• eich bod yn parhau i ddefnyddio鈥檙 eiddo fel neuadd eglwys, ond ar bob adeg arall does dim angen y neuadd yn y modd y caiff ei ddisgrifio yn y ddogfen lywodraethol
• eich bod angen awdurdod y Comisiwn Elusennau o bosib

Termau technegol a ddefnyddir yn y canllawiau hyn

Ystyr Deddf Elusennau 2011 yw .

Neuadd Eglwys: unrhyw adeilad sydd, yn unol 芒鈥檌 ddogfen lywodraethu, i鈥檞 ddefnyddio at ddibenion yr eglwys.

Defnydd at ddibenion eglwysig: yn golygu defnydd at unrhyw ddiben er mwyn hyrwyddo crefydd, gan gynnwys defnydd gan sefydliadau sy鈥檔 gysylltiedig 芒鈥檙 eglwys. Er enghraifft, defnyddio鈥檙 safle ar gyfer:

• dathlu Gwasanaeth Dwyfol
• gweithgareddau efengylaidd
• dosbarthiadau bedydd
• gwyliau crefyddol
• Ysgolion Sul
• cyfarfodydd y clerigwyr
• gweithgareddau sy鈥檔 gysylltiedig 芒 gwasanaethau crefyddol (er enghraifft, derbyniadau priodas)

Gall hefyd gynnwys cyfarfodydd o鈥檙:

• brownis, y cybiau, y geidiau 补鈥檙 sgowtiaid
• clybiau a chymdeithasau eglwysig (er enghraifft, Undeb y Mamau)

Tir dynodedig: tir y mae鈥檔 rhaid ei ddefnyddio at ddibenion penodol fel nodir yn y ddogfen lywodraethu.

Dogfen lywodraethu: yw unrhyw ddogfen sy鈥檔 nodi dibenion yr elusen ac, fel arfer, sut y mae i鈥檞 gweinyddu. Gall fod yn weithred ymddiriedolaeth, cyfansoddiad, trawsgludiad, ewyllys neu gynllun y Comisiwn Elusennau.

Mae ymddiriedolwyr yn golygu ymddiriedolwyr elusen: ymddiriedolwyr elusennau yw鈥檙 bobl sydd, o dan ddogfen lywodraethol yr elusen, yn gyfrifol am reoli a chyfarwyddo gweinyddiaeth yr elusen yn gyffredinol. Mae gan rai elusennau geidwad ymddiriedolwr (neu, yn achos Eglwys Loegr, awdurdod esgobaethol) y mae ei swyddogaeth o dan y ddogfen lywodraethol wedi鈥檌 chyfyngu i ddal ei heiddo. Nid oes gan y ceidwad ymddiriedolwr unrhyw b诺er i wneud penderfyniadau rheoli a rhaid iddo weithredu ar gyfarwyddiadau cyfreithlon ymddiriedolwyr yr elusen. Yn Eglwys Loegr y Cyngor Plwyf Eglwysig yn aml fydd ymddiriedolwyr elusen neuadd eglwys a Bwrdd Cyllid yr Esgobaeth fydd awdurdod yr Esgobaeth.

Mae ymddiriedolaethau elusen yn golygu鈥檙 darpariaethau sydd wedi鈥檜 cynnwys yn y ddogfen lywodraethol. Pan fydd tir yn gysylltiedig, ac nad oes dogfen lywodraethol ffurfiol, gellir dod i gasgliad yngl欧n 芒鈥檙 ymddiriedolaethau o鈥檙 modd y cafodd ei defnyddio.

Rhan I: Neuaddau eglwys sydd eu hangen at ddibenion eglwysig ac at ddibenion elusennol eraill

Pryd y gellir defnyddio neuadd eglwys at ddibenion elusennol eraill?

Weithiau gall ymddiriedolwyr neuadd eglwys ganfod:

• nad oes angen y neuadd drwy鈥檙 amser at ddibenion eglwysig, er bod ei hangen yn achlysurol ac yn rheolaidd
• nad oes ganddynt ddigon o arian i gynnal y neuadd na鈥檌 gwella i safonau derbyniol
• mae angen y neuadd ar gyfer defnydd 鈥榚lusenol鈥� ychwanegol, nad yw鈥檔 gymwys fel diben eglwys, megis neuadd bentref neu ganolfan ieuenctid

Os mai dym补鈥檙 achos, oni bai bod dogfen lywodraethol yr elusen yn caniat谩u defnyddio鈥檙 eiddo at ddibenion nad ydynt yn rhai sy鈥檔 ymwnued 芒鈥檙 eglwys, ni all yr ymddiriedolwyr ganiat谩u i鈥檙 neuadd gael ei defnyddio at ddiben elusennol arall. Y rheswm am hyn yw mai dim ond at ddibenion yr eglwys elusennol a nodir yn y ddogfen lywodraethu y c芒nt ddefnyddio neuadd yr eglwys.

Fodd bynnag, os yw鈥檙 ymddiriedolwyr yn canfod nad oes unrhyw ddefnydd eglwysig dilys bellach ar gyfer yr eiddo, rhaid iddynt gymryd camau i sicrhau y gellir defnyddio eiddo鈥檙 neuadd eglwys yn effeithiol at ddibenion elusennol.

Bydd yr hyn y mae ymddiriedolwyr yn ei benderfynu er budd elusen neuadd yr eglwys yn dibynnu ar eiriad penodol y dibenion yn nogfen lywodraethol neuadd yr eglwys 补鈥檙 amgylchiadau ymarferol sy鈥檔 effeithio ar yr elusen. Bydd hyn yn golygu diwygio鈥檙 dibenion elusennol yn y ddogfen lywodraethol trwy ddefnyddio naill ai p诺er gwella yn y ddogfen lywodraethol neu鈥檙 p诺er statudol i ddiwygio, a chael awdurdod y Comisiwn lle bo angen. Mae enghreifftiau o newidiadau yn cynnwys:

• diwygio dibenion neuadd yr eglwys i alluogi gwaredu鈥檙 eiddo
• ehangu鈥檙 dibenion fel y gellir parhau i ddefnyddio neuadd yr eglwys fel neuadd eglwys ond ar gyfer gr诺p ehangach o bobl fel cynulleidfa eglwys mewn plwyf cyfagos

Darllenwch ein canllawiau ar newid dibenion (CC36) 补鈥檙 gwaredu tir elusennol (CC28) i ddeall y gofynion cyfreithiol sy鈥檔 berthnasol.

Fel rhan o gymryd unrhyw gamau i newid defnydd neuadd eglwys, bydd angen i ymddiriedolwyr ystyried a yw鈥檙 eiddo yn amodol ar unrhyw gyfamod sy鈥檔 cyfyngu ar ei ddefnydd. Mae鈥檙 rhain fel arfer i鈥檞 cael yng ngweithredoedd yr eiddo. Os ydyw, efallai bydd angen iddynt geisio amrywio鈥檙 cyfamod. Dylai ymddiriedolwyr geisio cyngor cyfreithiol os ydynt yn aneglur, a chyngor cyfreithiol ar unrhyw newid yn eu gweithredoedd teitl.

Yn ogystal ag unrhyw awdurdod gan y Comisiwn Elusennau y gallai fod ei angen, efallai bydd angen i鈥檙 ymddiriedolwyr gael caniat芒d ffurfiol awdurdod yr esgobaeth. Er enghraifft, pan ddelir yr eiddo gan y Cyngor Plwyf Eglwysig o dan adran 6(3) o Fesur Cyngor Plwyf Eglwysig (Pwerau) 1956, neu (yn fwy prin) o dan Ddeddf Periglor a Wardeniaid yr Eglwysi (Ymddiriedolaethau) 1964.

Sut y gellir cyflawni newid defnydd?

Eiddo neuadd eglwys a ddelir dan brydles

Os yw prydles y neuadd sydd ond yn caniat谩u defnyddio鈥檙 safle fel neuadd eglwys yn cael ei chadw gan ymddiriedolwyr neuadd yr eglwys, bydd angen iddynt ystyried:

• negodi amrywiad yn y brydles gyd补鈥檙 landlord i ganiat谩u newid defnydd. Bydd angen i ymddiriedolwyr sicrhau bod ganddynt y p诺er i aildrafod y les yn eu dogfen lywodraethol neu b诺er yn y gyfraith. Os nad oes ganddynt y p诺er i wneud hyn, efallai y bydd yn ofynnol i awdurdod y Comisiwn wneud hynny
• ildio鈥檙 les bresennol a thrafod un newydd. Mae ildio les yn gwaredu tir felly dylai ymddiriedolwyr ystyried y gofynion cyfreithiol ar gwaredu tir a nodir yn ein canllawiau

Dylai ymddiriedolwyr ofyn am gyngor cyfreithiol os nad ydynt yn glir.

Eiddo mae鈥檙 elusen yn berchen arno (heb ei ddal ar brydles)

Dylai ymddiriedolwyr ystyried a yw鈥檙 llwybr priodol yn golygu:

• defnyddio p诺er i ddiwygio yn y ddogfen lywodraethol, os oes un, i newid sut y gellir defnyddio neuadd yr eglwys. Yn ei hanfod rydych yn newid pwrpas neuadd yr eglwys. Rhaid i chi gydymffurfio ag unrhyw amodau neu gyfarwyddiadau yn y p诺er diwygio hwnnw
• defnyddio p诺er statudol y gwella i newid sut y gellir defnyddio neuadd yr eglwys, a fydd yn gofyn am gael awdurdod y Comisiwn oherwydd eich bod yn newid dibenion neuadd yr eglwys. Darllenwch ein canllawiau ynghylch newid dibenion (CC36) i ddeall y gofynion a sut i wneud cais am awdurdod
• gwneud cais am gynllun gan y Comisiwn Elusennau i awdurdodi prydles i elusen arall, fel elusen neuadd bentref (a elwir weithiau鈥檔 gynllun Albemarle)

Lle dewisir llwybr cynllun Albemarle, mae鈥檔 bwysig nodi na ellir rhoi les tan ar 么l i鈥檙 cynllun gael ei wneud.

Beth fydd cynllun Albemarle yn ei wneud?

Bydd cynllun Albemarle yn rhoi awdurdod i鈥檙 ymddiriedolwyr gynnig prydles o鈥檙 eiddo i alluogi ei ddefnydd gan elusen arall, fel elusen neuadd bentref (y lesddeiliad). Fel arfer, bydd Albemarle hefyd yn nodi:

• y dibenion elusennol y gellir defnyddio neuadd yr eglwys ar eu cyfer
• y defnydd ychwanegol
• cyfnod y brydles
• y rhent i鈥檞 dalu
• y diwrnodau a/neu鈥檙 achlysuron pan gedwir y defnydd o鈥檙 safle ar gyfer ymddiriedolwyr neuadd yr eglwys heb daliad
• sut fydd y rhent neu鈥檙 taliad arall sydd i鈥檞 dderbyn gan ymddiriedolwyr neuadd yr eglwys yn cael ei gymhwyso ganddynt at ddibenion elusennol eraill

Bydd y cynllun yn rhan o ddogfen lywodraethol elusen neuadd yr eglwys, ond dylid nodi ymddiriedolaethau elusen Prydles mewn dogfen lywodraethol ar wah芒n.

Sut mae elusen neuadd yr eglwys yn elwa o roi prydles i elusen nad yw鈥檔 eglwys?

Mantais cynllun Albemarle yw cadw鈥檙 defnydd o鈥檙 eiddo at ddibenion yr eglwys ar adegau penodol.

Mae prydles o鈥檙 math hwn hefyd yn cadw鈥檙 adeilad (boed drwy gyfamodau cynnal a chadw neu godi rhent priodol) ar gyfer cenedlaethau鈥檙 dyfodol, pe bai ei angen unwaith eto at ystod ehangach o ddibenion eglwysig. Yn y cyfamser, mae鈥檔 dod ag eiddo nad yw鈥檔 cael ei ddefnyddio鈥檔 llawn, na ellir ei gynnal a鈥檌 wella鈥檔 briodol i safonau modern efallai, gan ymddiriedolwyr neuadd yr eglwys.

Pa ddarpariaethau dylai prydles eu cynnwys?

Fel arfer, dylai prydles:

• cynnwys darpariaethau addas ar gyfer atgyweirio a chynnal a chadw鈥檙 eiddo ac ar gyfer talu rhent gan y lesddeiliad
• galluogi ymddiriedolwyr neuadd yr eglwys i godi鈥檙 rhent gorau y gellir ei gael yn rhesymol gan ystyried y defnydd a gadwyd yn 么l at ddibenion elusennol 补鈥檙 rhwymedigaethau prydlesu o dan y les
• neilltuo鈥檙 hawl i ymddiriedolwyr neuadd yr eglwys gael ddefnyddio鈥檙 eiddo, yn rhad ac am ddim, ar ddiwrnodau penodedig a/neu ar nifer penodol o achlysuron
• cynnwys cyfamod yn erbyn aseinio鈥檙 brydles neu danosod gan y deiliad prydles
• darparu bod gan y prydlesydd gyfrifoldeb ariannol dros atgyweirio a chynnal a chadw鈥檙 neuadd

Dylai ymddiriedolwyr neuadd yr eglwys sicrhau eu bod yn derbyn cyngor proffesiynol annibynnol gan gyfreithwyr a syrfewyr er enghraifft wrth ystyried telerau unrhyw brydles y gallent ei rhoi.

Pa mor hir y dylai prydles fod ar ei gyfer?

Fel arfer dylai prydles fod am gyfnod o ddim mwy na 35 mlynedd, heb unrhyw opsiwn i adnewyddu. Bydd hyn yn galluogi鈥檙 lesddeiliad i wneud cais am gymorth grant awdurdodau lleol i wella neu atgyweirio鈥檙 eiddo os oes angen.

Mae鈥檙 Comisiwn yn cydnabod, os yw鈥檙 lesddeiliad yn bwriadu gwario symiau mawr iawn (yn ormodol am brydles 35 mlynedd) ar yr eiddo, mae鈥檔 rhesymol y dylent fwynhau diogelwch deiliadaeth am gyfnod hirach. Mewn amgylchiadau o鈥檙 fath dylai ymddiriedolwyr elusen neuadd yr eglwys:

• cymryd cyngor proffesiynol ynghylch hyd y tymor sydd i鈥檞 roi mewn unrhyw achos penodol
• ystyried yr angen i adolygu鈥檙 trefniadau o bryd i鈥檞 gilydd
• hysbysu鈥檙 Comisiwn

A oes unrhyw amodau arbennig lle bydd y lesddeiliad yn ymgymryd 芒 gwaith adeiladu?

Os yw鈥檙 lesddeiliad yn gwneud gwaith adeiladu, efallai y bydd ymddiriedolwyr neuadd yr eglwys yn cael eu hatal rhag defnyddio鈥檙 neuadd. Er enghraifft, lle mae鈥檙 safle鈥檔 cael ei ddymchwel a鈥檌 ailadeiladu, ei adnewyddu neu ei wella. Ymhellach, gall y neuadd gael ei phrydlesu ar rent isel yn rhannol oherwydd bod gwaith o鈥檙 fath i鈥檞 wneud.

O dan yr amgylchiadau hyn, mae鈥檔 rhesymol i ymddiriedolwyr neuadd yr eglwys gael eu diogelu rhag oedi gormodol wrth gwblhau鈥檙 gwaith (yn enwedig gan fod y cynnig yn debygol o fod wedi dod o鈥檙 lesddeiliad). Lle gwyddys ymlaen llaw y bydd gwaith adeiladu鈥檔 cael ei wneud, bydd y cynllun sy鈥檔 awdurdodi鈥檙 brydles fel arfer yn ei gwneud yn ofynnol iddo gael eu cwblhau o fewn tair blynedd.

Lle bydd y neuadd bresennol yn cael ei dymchwel ac un newydd yn cael ei adeiladu gan y lesddeiliad, bydd angen i鈥檙 brydles gynnwys darpariaethau arbennig am y neuadd newydd. Er mwyn diogelu eu buddiannau eu hunain, dylai ymddiriedolwyr neuadd yr eglwys gymryd cyngor cyfreithiol cyn ymrwymo i brydles o鈥檙 fath. Rhaid iddynt hefyd fodloni eu hunain bod gan y lesddeiliad yr adnoddau ariannol i gwblhau鈥檙 prosiect.

Mewn rhai achosion, gellir cynnig gwaith adeiladu sylweddol ar 么l i鈥檙 brydles gael ei rhoi. Gall y Comisiwn, os yw ymddiriedolwyr neuadd yr eglwys yn gofyn amdano, gynnwys darpariaeth yn y cynllun sy鈥檔 caniat谩u amrywio telerau鈥檙 brydles os bydd gwariant sylweddol ar ailadeiladu, atgyweirio neu foderneiddio yn cael ei wneud gan y lesddeiliad ar 么l i鈥檙 brydles gael ei rhoi.

Beth sy鈥檔 digwydd ar ddiwedd y cytundeb?

Ychydig cyn diwedd y brydles bydd angen i ymddiriedolwyr neuadd yr eglwys ystyried y defnydd o鈥檙 eiddo yn y dyfodol. Fel arfer, dym补鈥檙 opsiynau:

• os oes angen neuadd yr eglwys eto i鈥檞 defnyddio at ddibenion yr eglwys yn unig, dylai ymddiriedolwyr neuadd yr eglwys gymryd rheolaeth dros yr eiddo ar ddiwedd y brydles
• os oes angen defnydd achlysurol ond rheolaidd at ddibenion eglwysig, gall ymddiriedolwyr neuadd yr eglwys wneud cais am gynllun Albemarle newydd fel yr eglurir yn yr adran uchod. Neu, gallant ystyried ehangu dibenion neuadd yr eglwys fel yr eglurir yn yr adran uchod
• os nad oes angen y neuadd mwyach o gwbl at ddibenion eglwysig, rhaid i ymddiriedolwyr neuadd yr eglwys gymryd camau i sicrhau defnydd effeithiol o eiddo neuadd yr eglwys. I ganiat谩u hyn, rhaid i鈥檙 ymddiriedolwyr ddiwygio dibenion elusen neuadd yr eglwys. Dilynwch y canllawiau a eglurir yn yr adran uchod

Beth yw鈥檙 berthynas rhwng ymddiriedolwyr neuadd yr eglwys 补鈥檙 lesddeiliad?

Yn gyfreithiol, bydd y berthynas rhwng ymddiriedolwyr neuadd yr eglwys 补鈥檙 lesdeiliad yn un rhwng landlord a thenant, a dylai fod ar sail busnes.

Lle mae鈥檙 lesdeiliad yn elusen anghofrestredig, bydd angen iddi gofrestru gyd补鈥檙 Comisiwn.

Mewn llawer o achosion lle mae鈥檙 lesddeiliad yn neuadd bentref neu鈥檔 ganolfan ieuenctid, bydd pwyllgor rheoli eisoes mewn bodolaeth ac efallai ei fod wedi bod yn defnyddio safleoedd eraill ers peth amser. Gall fod yn briodol i ymddiriedolwyr neuadd yr eglwys gael eu cynrychioli ar bwyllgor rheoli elusen y lesddeiliad.

Rhan II: Neuaddau eglwys nad oes eu hangen mwyach at ddibenion yr eglwys

A ddylai鈥檙 ymddiriedolwyr werthu neu osod yr eiddo?

Rhaid i ymddiriedolwyr gymryd camau i sicrhau bod eiddo neuadd yr eglwys yn cael ei ddefnyddio鈥檔 effeithiol.

Mae鈥檙 hyn sy鈥檔 effeithiol yn dibynnu ar eiriad penodol y dibenion elusennol yn nogfen lywodraethol elusen neuadd yr eglwys 补鈥檙 amgylchiadau ymarferol y mae鈥檔 ei wynebu.

Gall yr ymddiriedolwyr benderfynu mai鈥檙 defnydd mwyaf effeithiol fyddai gwerthu neu osod yr eiddo a defnyddio鈥檙 elw at ddibenion elusennol pellach. Os yw neuadd yr eglwys yn dir dynodedig, rhaid diwygio pwrpas elusennol elusen neuadd yr eglwys i ddarparu鈥檙 p诺er gwerthu oni bai bod y ddogfen lywodraethol eisoes yn darparu鈥檙 p诺er hwn.

Darllenwch ein canllawiau ar newid dibenion 补鈥檙 disposing of charity land er mwyn deall y gofynion cyfreithiol sy鈥檔 berthnasol.

Bydd angen i ymddiriedolwyr neuadd yr eglwys hefyd ystyried a oes unrhyw gyfyngiadau statudol ar werthu neu osod yr eiddo (er enghraifft eiddo a ddelir o dan adran 6 o Fesur (Pwerau) Cyngor Plwyf Eglwysig 1956).

Beth yw鈥檙 gofynion cyfreithiol o ran gwerthu neu rentu鈥檙 neuadd eglwys?

Mae鈥檙 rhain wedi鈥檜 nodi yn ein canllawiau ynghylch gwaredu tir elusennol.