Newidiadau yn sg卯l y Deddf Elusennau
Darllenwch am y newidiadau a gyflwynwyd gan y Ddeddf Elusennau 2022.
Yn berthnasol i Gymru a Loegr
Mae鈥檙 dudalen hon yn ymwneud 芒 newidiadau sy鈥檔 cael eu cyflwyno gan Ddeddf Elusennau 2022 (y Ddeddf), sy鈥檔 diwygio Deddf Elusennau 2011.
Mae鈥檔 darparu crynodebau byr o鈥檙 newidiadau a ddaeth i rym ar 7 Mawrth 2024, 14 Mehefin 2023 a 31 Hydref 2022 ac yn cysylltu 芒鈥檔 canllawiau wedi鈥檜 diweddaru.
Mae trosolwg o鈥檙 newidiadau llawn i鈥檞 weld ar y dudalen hon: Deddf Elusennau 2022: cynllun gweithredu.
Newidiadau a ddaeth i rym ar 7 Mawrth 2024
Gwneud newidiadau i ddogfennau llywodraethu
Mae鈥檙 p诺er statudol newydd y gall ymddiriedolaethau a chymdeithasau anghorfforedig ei ddefnyddio i wneud newidiadau i鈥檞 dogfen lywodraethu bellach mewn grym.
Os ydynt yn defnyddio鈥檙 p诺er hwn, bydd angen i鈥檙 elusennau hyn gael awdurdod y Comisiwn i wneud 鈥榥ewidiadau rheoledig鈥� penodol yn yr un ffordd 芒 chwmn茂au elusennol a Sefydliadau Corfforedig Elusennol (CIO).
Mae newidiadau eraill sydd mewn grym yn cynnwys:
- sut mae鈥檔 rhaid i elusennau anghorfforedig fabwysiadu penderfyniadau ymddiriedolwyr ac (os oes ganddynt aelodau) penderfyniadau aelodau wrth ddefnyddio鈥檙 p诺er newydd
- bydd y Comisiwn yn defnyddio鈥檙 un prawf cyfreithiol wrth benderfynu a ddylid rhoi awdurdod i gwmn茂au elusennol, CIOau ac elusennau anghorfforedig newid eu dibenion elusennol
- p诺er i鈥檙 Comisiwn roi hysbysiad cyhoeddus i, neu gyfarwyddo elusennau i roi hysbysiad i newidiadau rheoleiddiedig y maent yn eu gwneud
Mae pwerau statudol i rai elusennau anghorfforedig (bach) i newid eu dogfen lywodraethu wedi鈥檜 diddymu.
Darllenwch ein harweiniad:
Gwerthu, prydlesu neu waredu tir elusen fel arall
Mae鈥檙 darpariaethau canlynol bellach mewn grym:
- darpariaethau sy鈥檔 ymwneud 芒 gwarediadau gan ddiddymwyr, datodwyr dros dro, derbynwyr, morgeiseion neu weinyddwyr
- darpariaethau ynghylch cymryd morgeisi gan ddiddymwyr, diddymwyr dros dro, derbynwyr, morgeiseion neu weinyddwyr
- newidiadau ynghylch yr hyn y mae鈥檔 rhaid ei gynnwys mewn datganiadau a thystysgrifau ar gyfer gwarediadau a morgeisi
Roedd y darpariaethau hyn i fod i ddod i rym ar 14 Mehefin 2023 ond ni wnaethon nhw.
Darllenwch eincanllawiau:
Uno elusennau
Ar gyfer rhai cyfuniadau, mae rheolau newydd bellach mewn grym a fydd yn caniat谩u i鈥檙 rhan fwyaf o roddion i elusennau sy鈥檔 uno ddod i rym fel rhoddion i鈥檙 elusen y maent wedi uno 芒 hi.
Mae鈥檙 broses statudol ar gyfer rhai achosion o uno elusennau anghorfforedig (bach) wedi鈥檌 diddymu.
Darllenwch eincanllawiau:
Darpariaethau eraill
Mae鈥檙 Ddeddf yn galluogi鈥檙 Comisiwn i:
- awdurdodi ymddiriedolwr i dderbyn neu gadw taliad am gwaith a gwblhawyd ar gyfer yr elusen os yw鈥檙 Comisiwn yn penderfynu y byddai鈥檔 annheg i ymddiriedolwr beidio 芒 chael ei dalu
- cadarnhau penodiadau ymddiriedolwyr diffygiol neu a allai fod yn ddiffygiol
Newidiadau a ddaeth i rym ar 14 Mehefin 2023
Gwerthu, prydlesu neu waredu tir elusennol fel arall
Rhaid i elusennau gydymffurfio 芒 gofynion cyfreithiol penodol cyn iddynt gael gwared ar dir elusennol. Gall gwaredu gynnwys gwerthu, trosglwyddo neu brydlesu tir elusennol. Mae鈥檙 Ddeddf yn symleiddio rhai o鈥檙 gofynion cyfreithiol hyn. Mae鈥檙 newidiadau a ddaeth i rym yn cynnwys:
- ehangu鈥檙 categori o gynghorwyr dynodedig sy鈥檔 gallu rhoi cyngor i elusennau ar warediadau penodol
- cadarnhau y gall ymddiriedolwr, swyddog neu gyflogai roi cyngor ar warediad os ydynt yn bodloni鈥檙 gofynion perthnasol
- rhoi disgresiwn i ymddiriedolwyr i benderfynu sut i hysbysebu gwarediad arfaethedig o dir elusennol
- dileu鈥檙 gofyniad i elusennau gael awdurdod y Comisiwn i roi les breswyl i gyflogai elusen am denantiaeth gyfnodol byr neu gyfnod penodol
Darllen ein canllawiau:
Defnyddio gwaddol parhaol
Yn syml, mae gwaddol parhaol yn eiddo y mae鈥檔 rhaid i鈥檆h elusen ei gadw yn hytrach na gwario.
Cyflwynodd y Ddeddf bwerau statudol newydd i alluogi:
- elusennau i wario, mewn rhai amgylchiadau, o gronfa waddol barhaol 鈥榞werth llai鈥� o 拢25,000 neu lai heb awdurdod y Comisiwn
- rhai elusennau i fenthyg hyd at 25% o werth eu cronfa waddol barhaol heb awdurdod y Comisiwn
Bydd angen i elusennau na allant ddefnyddio鈥檙 pwerau statudol gael awdurdod y Comisiwn Elusennau.
Mae p诺er statudol newydd a ddaeth i rym yn galluogi elusennau sydd wedi dewis dull dychwelyd llwyr o fuddsoddi i ddefnyddio gwaddol parhaol i wneud buddsoddiadau cymdeithasol ag enillion ariannol negyddol neu ansicr, ar yr amod bod unrhyw golledion yn cael eu gwrthbwyso gan enillion eraill.
Darllen ein canllawiau:
- Gwaddol parhaol: rheolau ar gyfer elusennau
- Cyfanswm y buddsoddiad dychwelyd ar gyfer elusennau sydd wedi鈥檜 gwaddoli鈥檔 barhaol
Enwau elusennau
Mae鈥檙 Ddeddf yn galluogi鈥檙 Comisiwn i:
- cyfarwyddo elusen i roi鈥檙 gorau i ddefnyddio enw gweithredol os yw鈥檔 rhy debyg i enw elusen arall neu os yw鈥檔 sarhaus neu鈥檔 gamarweiniol. Enw gweithredol yw unrhyw enw a ddefnyddir i adnabod elusen ac oddi tano y mae gweithgareddau鈥檙 elusen yn cael eu cynnal. Er enghraifft, 鈥楥omic Relief鈥� yw enw gwaith yr elusen 鈥楥harity Projects鈥�
- oedi cyn cofrestru elusen ag enw anaddas neu oedi cyn cofrestru enw anaddas newydd ar y Gofrestr Elusennau
- defnyddio ei bwerau mewn perthynas ag esemptio elusennau mewn ymgynghoriad 芒鈥檙 prif reoleiddiwr
Darllen ein canllawiau:
Darpariaethau eraill
Diweddarwyd y diffiniad o berson cysylltiedig i gael gwared ar iaith hen ffasiwn.
Newidiadau a ddaeth i rym ar 31 Hydref 2022
Talu ymddiriedolwyr ar gyfer darparu gwasanaethau neu nwyddau i鈥檙 elusen
Erbyn hyn, mae gan elusennau b诺er statudol i dalu ymddiriedolwyr am ddarparu nwyddau yn unig i鈥檙 elusen o dan rai amgylchiadau.
Gan ddefnyddio鈥檙 p诺er statudol newydd, gellir talu ymddiriedolwyr am:
- gwasanaethau yn unig, er enghraifft asiantaeth tai neu ymgynghoriaeth gyfrifiadurol
- gwasanaethau a nwyddau cysylltiedig, er enghraifft gwasanaeth plymio neu baentio ac unrhyw ddeunyddiau cysylltiedig fel rhannau plymio neu baent
- nwyddau yn unig, er enghraifft cyflenwi deunydd ysgrifennu i鈥檙 elusen
Darllen ein canllawiau:
Apeliadau codi arian nad ydynt yn codi digon neu sy鈥檔 codi gormod
Mae gofynion symlach bellach i ymddiriedolwyr eu dilyn os nad yw ap锚l yn codi鈥檙 swm sydd ei angen i gyflawni ei nod, yn codi gormod neu os bydd amgylchiadau鈥檔 newid ac na ellir defnyddio鈥檙 rhoddion fel y bwriadwyd.
Darllen ein canllawiau:
Gallwch ddarllen blog a gynhyrchwyd gan y Rheoleiddiwr Codi Arian am y newidiadau hyn.
P诺er i ddiwygio Siarteri Brenhinol
Mae gan yr elusennau hyn b诺er statudol newydd i newid adrannau yn eu Siarter Frenhinol gyda chymeradwyaeth gan y Cyfrin Gyngor.
Darllen ein canllawiau:
Yn ogystal, mae鈥檙 newidiadau canlynol bellach mewn grym:
- mae gan y Tribiwnlys Elusennau y p诺er i wneud 鈥済orchmynion costau awdurdodedig鈥� yn dilyn cais gan elusen. Darllenwch ein canllawiau ynghylch adolygiadau penderfyniadau a鈥檙 Tribiwnlys Elusennau
- mae pwerau llunio cynllun y Comisiwn yn cynnwys gwneud cynlluniau ar gyfer cwmn茂au elusennol
- rhoddir statws corfforaeth ymddiriedolaeth yn awtomatig ar elusennau corfforaethol presennol a rhai鈥檙 dyfodol mewn perthynas ag unrhyw ymddiriedolaeth elusennol y mae鈥檙 gorfforaeth (neu, yn y dyfodol, yn dod) yn ymddiriedolwr
- darpariaethau wedi鈥檜 diweddaru sy鈥檔 ymwneud 芒 rhoi hysbysiad cyhoeddus i gydsyniadau ysgrifenedig a gorchmynion y Comisiwn Elusennau o dan wahanol adrannau o Ddeddf Elusennau 2011
Pan fydd elusen yn diwygio ei dogfen lywodraethu drwy gynllun seneddol o dan adran 73 o Ddeddf Elusennau 2011, bydd y cynllun yn ddiofyn bob amser o dan broses seneddol gyffwrdd ysgafnach (a elwir yn weithdrefn seneddol negyddol)
Updates to this page
-
Information on the implementation of Phase 3 of the Charities Act 2022.
-
Updated information on the implementation date of Phase 3 of the Charities Act 2022.
-
Updated information about the implementation of phase 3 of the Charities Act 2022.
-
Updated as a result of Charities Act 2022 phase 2 provisions that came into effect on 14 June 2023.
-
Updated information about the implementation of phase 2 of the Charities Act 2022.
-
Updated with information on further changes due to be introduced in Spring 2023.
-
Updated as a result of Charities Act 2022 provisions that have come into effect on 31 October 2022.
-
Timetable change
-
First published.