188体育

Hoffwn ddechrau drwy ddweud ei bod yn bleser o鈥檙 mwyaf cael bod yma eto heddiw i drafod pedwaredd rhaglen ddeddfwriaethol y llywodraeth.

Pan oeddwn i yma ddiwethaf, ychydig dros flwyddyn yn 么l, mynegais yn glir fy ymrwymiad cadarn i weithio鈥檔 agos gyda Llywodraeth Cymru, y Cynulliad hwn a busnesau Cymru i sicrhau bod Cymru yn cael y buddsoddiad ar gyfer seilwaith, y swyddi, a鈥檙 twf sy鈥檔 rhan o鈥檔 cynllun economaidd hirdymor.

Dros y flwyddyn ddiwethaf, mae鈥檙 cydweithrediad hwnnw wedi arwain at ganlyniadau go iawn.

Mae gwaith yn mynd rhagddo ar Wylfa Newydd ar Ynys M么n; rydym wedi cadarnhau buddsoddiad o 拢212 miliwn mewn carchar newydd yn Wrecsam; a chadarnhaodd ffigurau鈥檙 farchnad lafur heddiw bod 10,000 yn fwy o bobl mewn gwaith yng Nghymru nag oedd flwyddyn yn 么l.

Cyflawni dros Gymru

Gan mai hwn fydd anerchiad olaf yr Ysgrifennydd Gwladol i鈥檙 Cynulliad hwn yn ystod cyfnod y Senedd hon, rwyf am ddechrau drwy edrych ar yr hyn y mae鈥檙 llywodraeth hon wedi鈥檌 gyflawni dros Gymru ers i ni ddod i rym.

Rydym wedi cyflawni pob un o鈥檙 ymrwymiadau a oedd yn ymwneud yn benodol 芒 Chymru yn ein rhaglen lywodraethu, gan gynnwys:

• Galluogi cynnal refferendwm 2011 ar bwerau deddfu sylfaenol i鈥檙 Cynulliad hwn - ers hynny, mae 14 o Ddeddfau鈥檙 Cynulliad wedi cael Cydsyniad Brenhinol

• Sefydlu Comisiwn Silk, sydd bellach wedi cyflawni ei gylch gwaith.

Hoffwn gofnodi unwaith eto fy niolch i Paul Silk a鈥檌 gomisiynwyr am eu diwydrwydd a鈥檜 gwaith caled. Wrth gwrs, ar hyn o bryd rydym yn deddfu i roi cyfres gyntaf o argymhellion y comisiwn ar waith.

Mae Llywodraeth Cymru a ninnau hefyd wedi cytuno ar broses i roi sylw i unrhyw gydgyfeirio mewn lefelau cyllido rhwng Cymru a Lloegr yn y dyfodol.

Mae鈥檙 ymrwymiadau hyn yn dangos ymrwymiad y llywodraeth i ddatganoli ac i sicrhau bod datganoli鈥檔 gweithio鈥檔 effeithiol. Ond dim ond rhan o鈥檙 stori yw hynny.

Drwy gynyddu lwfansau personol, rydym yn lleihau treth incwm i dros 1.2 miliwn o bobl yng Nghymru 鈥� a fydd yn werth hyd at 拢805 y flwyddyn erbyn i gyfnod y senedd hon ddod i ben 鈥� ac erbyn mis Ebrill y flwyddyn nesaf bydd 155,000 yn llai o bobl yn rhan o鈥檙 system dreth.

Rydym wedi dileu cynlluniau鈥檙 llywodraeth ddiwethaf i gynyddu treth tanwydd, gan gynnwys yr un a fwriadwyd ar gyfer mis Medi eleni. Mae hyn yn golygu bod tanwydd ugain ceiniog y litr yn rhatach i berchnogion yr 1.75 miliwn o gerbydau sydd yng Nghymru na鈥檙 hyn y byddai wedi bod.

Aethom ati i ddechrau cyflawni ein cynllun economaidd hirdymor yn 2010 ac rydym wedi cadw ato 鈥� cynllun sy鈥檔 sicrhau swyddi, buddsoddiad a thwf economaidd.

Mae鈥檙 cynllun hwn wedi disodli ffug ffyniant wedi鈥檌 yrru gan ddyledion y llywodraeth flaenorol 芒 thwf cynaliadwy sy鈥檔 cael ei arwain gan y sector preifat, felly mae mwy o bobl mewn gwaith yng Nghymru nawr nag erioed o鈥檙 blaen.

Mae鈥檙 llywodraeth hon yn un sydd wedi cyflawni dros Gymru, a drwy ein pedwaredd rhaglen ddeddfwriaethol uchelgeisiol a amlinellwyd yn Araith y Frenhines, mae hi鈥檔 un sy鈥檔 parhau i gyflawni dros Gymru.

Economi gryfach

Bydd y rhaglen hon yn bwrw ymlaen 芒鈥檙 broses o adeiladu economi gryfach a chymdeithas decach.

Byddwn yn cryfhau鈥檙 economi drwy sicrhau bod cwmn茂au bach yn cael gwell mynediad at gyllid, drwy leihau biwrocratiaeth, drwy helpu busnesau i ehangu i wledydd tramor a drwy hybu buddsoddiad mewn seilwaith.

Bydd y Bil Busnesau Bach, Menter a Chyflogaeth yn helpu鈥檙 193,000 o gwmn茂au bach yng Nghymru drwy ei gwneud yn haws iddynt gael gafael ar gyllid. Bydd yn rhoi mynediad teg i鈥檙 拢230 biliwn sy鈥檔 cael ei wario yn y DU bob blwyddyn ar ffurf contractau caffael cyhoeddus ac yn sicrhau bod mwy o ffynonellau cyllid ar gael yn haws i fusnesau sy鈥檔 dymuno buddsoddi. Bydd hefyd yn gosod targedau dadreoleiddio i leihau鈥檙 fiwrocratiaeth sy鈥檔 parhau i lesteirio twf busnesau bach.

Mae鈥檙 sector preifat yng Nghymru eisoes wedi creu 93,000 o swyddi newydd dros y pedair blynedd diwethaf. Serch hynny, rydym yn cydnabod y gallwn wneud mwy i leihau鈥檙 rhwystrau sy鈥檔 cyfyngu ar allu busnesau i ymsefydlu, i arloesi ac i dyfu.

Ac i roi help ychwanegol i fusnesau a鈥檜 gweithwyr fe fyddwn, drwy鈥檙 Bil Cyfraniadau Yswiriant Gwladol, yn ei gwneud yn haws i weithwyr hunangyflogedig dalu Yswiriant Gwladol, ac yn mynd ar 么l y rheini sy鈥檔 osgoi gwneud taliadau ar ran eu gweithwyr.

Drwy鈥檙 Bil Seilwaith, byddwn yn cynyddu buddsoddiad mewn seilwaith ac yn gwella annibyniaeth a sicrwydd ynni鈥檙 Deyrnas Unedig.

Yn amodol ar ymgynghoriad, bydd y Bil hwn yn cefnogi鈥檙 gwaith o ddatblygu nwy ac olew o si芒l ac ynni geothermal, a allai sicrhau gwerth cymaint 芒 hyd at 4 biliwn o gasgenni o olew dros yr ugain mlynedd nesaf. Bydd hefyd yn cyflwyno鈥檙 hawl i gymunedau gael y cynnig i brynu cyfran mewn cynlluniau adnewyddadwy masnachol newydd.

Un o brif flaenoriaethau鈥檙 llywodraeth fydd datblygu economi sy鈥檔 gwobrwyo pobl sy鈥檔 gweithio鈥檔 galed. Bydd y Bil Treth Pensiynau yn rhoi mwy o lawer o hyblygrwydd a dewis i bobl sydd ar fin ymddeol o ran penderfynu sut i wario neu fuddsoddi鈥檙 hyn maent wedi鈥檌 gynilo fel rhan o鈥檜 pensiwn.

Bydd y Bil Pensiynau Preifat yn gwneud y farchnad pensiynau preifat yn arloesol, gan roi dewis i bobl sy鈥檔 cynilo鈥檜 harian ar gyfer ymddeol i ymuno 芒 chynlluniau cyfunol sy鈥檔 rhannu鈥檙 risg rhwng yr aelodau.

Erbyn 2037, bydd chwarter poblogaeth Cymru dros 65 oed 鈥� oddeutu 292,000 yn fwy o bobl na鈥檙 nifer heddiw - ac mae鈥檔 iawn iddynt gael cymaint o ddewisiadau ag y bo modd o ran sut i gynilo ar gyfer eu hymddeoliad a sut i gael gafael ar y buddion.

Cymdeithas decach

Rydym hefyd yn parhau 芒鈥檔 gwaith i adeiladu cymdeithas decach sy鈥檔 fwy diogel.

Byddwn yn cyflwyno Bil Taliadau Gofal Plant i helpu teuluoedd sy鈥檔 gweithio i dalu am eu costau gofal plant drwy roi cymorth sy鈥檔 cyfateb i ostyngiad sylfaenol yn y dreth hyd at uchafswm o 拢2,000 y flwyddyn i bob plentyn.

Bydd y Bil Troseddau Difrifol yn rhoi mwy o bwerau i asiantaethau sy鈥檔 gorfodi鈥檙 gyfraith i ddelio 芒 throseddau difrifol a chyfundrefnol ac i wneud yn si诺r nad yw鈥檙 rheini sy鈥檔 cyflawni troseddau difrifol yn elwa ohonynt. Bydd y Bil hefyd yn atgyfnerthu鈥檙 gwaith o amddiffyn plant drwy fynegi鈥檔 glir bod troseddau creulondeb tuag at blant hefyd yn cynnwys creulondeb sy鈥檔 achosi niwed seicolegol.

Bydd y Bil Lluoedd Arfog (Cwynion am y Gwasanaeth a Chymorth Ariannol) yn diwygio ac yn atgyfnerthu鈥檙 system gwynion yn ein Lluoedd Arfog ac yn gwneud yn si诺r bod modd i ni roi mwy o gymorth i elusennau a mudiadau llesiannol sy鈥檔 rhoi llawer iawn o gymorth hanfodol i berson茅l yn ein lluoedd arfog.

Bydd y Bil Caethwasiaeth Modern yn cryfhau鈥檙 gyfraith i atal caethwasiaeth a masnachu pobl, gan wella鈥檙 gefnogaeth sydd ar gael i bobl sydd wedi dioddef troseddau o鈥檙 fath. Bydd y Bil yn creu Comisiynydd Atal Caethwasiaeth i sicrhau ymateb mwy cydgysylltiedig i orfodi鈥檙 gyfraith. Wrth gwrs, mae gan Gymru ei Chydgysylltydd Atal Caethwasiaeth ei hun; rydym yn cymeradwyo鈥檙 ffaith bod y swydd honno wedi鈥檌 chreu ac yn awr yn gweithio gyda Llywodraeth Cymru i weld sut bydd darpariaethau鈥檙 Bil hwn yn cyd-fynd 芒鈥檙 r么l bwysig honno.

Bydd y Bil Gwroldeb, Cyfrifoldeb a Gweithredu Cymdeithasol yn sicrhau gwell amddiffyniad i鈥檙 miliwn o bobl yng Nghymru sy鈥檔 gwirfoddoli eu hamser i helpu eraill a鈥檙 rheini sy鈥檔 helpu mewn argyfyngau, er enghraifft y llifogydd a effeithiodd ar gymunedau Aberystwyth a Bae Colwyn y gaeaf diwethaf, os bydd camau cyfreithiol yn cael eu cymryd pan fydd rhywbeth yn mynd o鈥檌 le.

Drwy鈥檙 Bil Galw Aelodau Seneddol yn 脭l, byddwn yn cyflwyno ffordd o alw Aelodau Seneddol yn 么l mewn achosion o ddrwgweithredu difrifol. Er y bwriedir i鈥檙 Bil hwn fod yn berthnasol i Aelodau Seneddol yn unig, rwyf wedi ysgrifennu at y Llywydd yma yn gofyn am ei barn ynghylch a fyddai proses galw鈥檔 么l yn briodol ar gyfer Aelodau Cynulliad hefyd.

Mae fy nghydweithiwr, Ysgrifennydd Gwladol yr Alban, wedi ysgrifennu rhywbeth tebyg i Senedd yr Alban, a bydd yr atebion a gawn yn helpu i greu dull gweithredu ar gyfer galw鈥檔 么l yng nghyd-destun y deddfwrfeydd datganoledig.

Yn olaf, bydd Bil Cymru yn parhau 芒鈥檌 daith drwy鈥檙 senedd yn y sesiwn newydd, gan sicrhau mwy o bwerau ym maes trethiant a benthyca i鈥檙 Cynulliad hwn a Gweinidogion Cymru, a rhoi鈥檙 gallu i鈥檙 Cynulliad bennu ei drefniadau cyllidebol ei hun. Rwy鈥檔 si诺r y byddwch yn croesawu鈥檙 pwerau hyn ac yn eu defnyddio鈥檔 ddoeth, er mwyn hybu twf a ffyniant economi Cymru.

Gweithio gyda Llywodraeth Cymru

Mae gan nifer o Filiau eraill yn y rhaglen oblygiadau i Gymru hefyd, ac mae fy swyddfa鈥檔 gweithio gydag adrannau eraill yn Whitehall i wneud yn si诺r bod buddiannau Cymru yn cael eu hystyried yn llawn wrth i鈥檙 ddeddfwriaeth gael ei datblygu.

Rydym ni鈥檔 llywodraeth sydd wedi ymrwymo i sicrhau bod datganoli鈥檔 gweithio, ac rydym yn ymwneud yn llawn 芒 Llywodraeth Cymru yng nghyswllt y Biliau hynny a fydd yn cyffwrdd 芒 materion datganoledig.

A phan fydd angen Cynigion Caniat芒d Deddfwriaethol, byddwn yn gweithio gyda Llywodraeth Cymru i sicrhau bod cymorth yn cael ei roi.

Casgliad

Ddirprwy Lywydd, mae rhaglen ddeddfwriaethol y llywodraeth yn adeiladu ar y gwaith rydym wedi鈥檌 wneud er 2010 i gyflawni ein cynllun hirdymor i ddatblygu economi gryfach a chymdeithas decach.

Mae鈥檔 rhaglen a fydd yn dwyn budd i bobl Cymru, yn yr un modd ag y bydd yn dwyn budd i bobl ym mhob rhan o鈥檙 Deyrnas Unedig.

Bydd yn helpu i gryfhau ein Hundeb ac yn dangos yn glir y manteision a fydd yn dod i ran pob un ohonom wrth fod yn rhan o Deyrnas Unedig a chryf.

Bydd yn parhau 芒 momentwm y twf economaidd cynaliadwy a welwyd dros y flwyddyn ddiwethaf, sy鈥檔 cael ei hybu gan sector preifat sy鈥檔 tyfu.

Mae hon yn rhaglen ddeddfwriaethol sy鈥檔 cyflawni i Gymru, ac rwy鈥檔 ei chymeradwyo i chi heddiw.