Terrorism (Protection of Premises) Bill: Overarching factsheet (Welsh)
Updated 3 April 2025
Pam ydyn ni鈥檔 deddfu?
Ers dechrau 2017, mae asiantaethau a gorfodi鈥檙 gyfraith wedi tarfu ar 39 llain cam hwyr ac mae 15 ymosodiad terfysgol domestig wedi digwydd. Yn anffodus, mae鈥檙 ymosodiadau terfysgol hyn wedi dangos y gallai鈥檙 cyhoedd gael eu targedu at ystod eang o leoliadau a mannau cyhoeddus.
Galwodd Ymchwiliad Arena Manceinion a Chwest Pont Llundain am gyflwyno deddfwriaeth a chanllawiau i ddiogelu鈥檙 cyhoedd. Bydd y Bil Terfysgaeth (Diogelu Mangre) yn rhan o strategaeth gwrthderfysgaeth ehangach y llywodraeth, CONTEST.
Mae lefel y bygythiad gan derfysgaeth yn y DU yn sylweddol ar hyn o bryd, sy鈥檔 golygu bod ymosodiad yn debygol. Fe wnaeth strategaeth CONTEST 2023 g bygythiad presennol sy鈥檔 wynebu鈥檙 DU fel un 鈥榩arhaus ac yn esblygu鈥�, gyda bygythiad domestig sy鈥檔 鈥榣lai rhagweladwy ac yn anoddach ei ganfod a鈥檌 ymchwilio鈥�. Mae ymosodwyr terfysgol wedi targedu ystod eang o bobl a lleoedd yn ystod y blynyddoedd diwethaf. Nid yw bob amser yn bosibl rhagweld ble yn y DU y gallai ymosodiad ddigwydd, na鈥檙 math o safle neu ddigwyddiadau y gellid eu heffeithio - naill ai鈥檔 uniongyrchol (fel targed ymosodiad) neu鈥檔 anuniongyrchol (trwy gael ei leoli yn agos at y targed o ymosodiad). Er mwyn sicrhau gwell parodrwydd a chodi鈥檙 bar diogelwch cyhoeddus, mae angen i ystod eang o adeiladau a digwyddiadau fod yn barod i weithredu i leihau niwed.
Trwy ymgysylltu 芒 busnesau, rydym yn ymwybodol, heb orfodaeth gyfreithiol, bod diogelwch a pharodrwydd amddiffynnol gwrthderfysgaeth yn aml yn dibynnu ar weithgareddau sy鈥檔 ofynnol yn gyfreithiol, fel Iechyd a Diogelwch. Mae ein partneriaid diogelwch arbenigol yn asesu bod unigolion yn fwy tebygol o weithredu a all leihau niwed ac achub bywydau, os ydynt wedi ystyried yr hyn y byddent yn ei wneud, a sut, cyn ymosodiad terfysgol yn digwydd. O ystyried cymhlethdod ac anrhagweladwy鈥檙 bygythiad terfysgol, mae鈥檙 llywodraeth yn credu ei bod hi鈥檔 iawn ein bod bellach yn cryfhau parodrwydd y DU ar gyfer ymosodiadau terfysgol a鈥檜 hamddiffyn rhag ymosodiadau terfysgol ac wedi ceisio鈥檙 dulliau mwyaf cytbwys o fynd i鈥檙 afael 芒 hyn.
Beth ydym ni鈥檔 mynd i鈥檞 wneud?
Bydd y Bil Terfysgaeth (Diogelu Mangreoedd), a elwir yn Gyfraith Martyn, yn gwella diogelwch amddiffynnol a pharodrwydd sefydliadol ledled y DU trwy fynnu am y tro cyntaf bod y rhai sy鈥檔 gyfrifol am rai safleoedd a digwyddiadau yn ystyried y risg terfysgol a sut y byddent yn ymateb i ymosodiad. Yn ogystal 芒 hyn, rhaid i rai safleoedd a digwyddiadau mwy hefyd gymryd camau i leihau bregusrwydd y safle i ymosodiadau terfysgol.
Trwy鈥檙 bil, dylid paratoi a diogelu safleoedd a digwyddiadau cymwys yn well, yn barod i ymateb pe bai ymosodiad terfysgol.
Sut fydd y Bil yn cyflawni hyn?
Gwella parodrwydd ac amddiffyniad
Mae鈥檙 Bil wedi鈥檌 gynllunio i gryfhau parodrwydd y DU ar gyfer terfysgaeth a鈥檌 hamddiffyn rhag. Bydd yn ofynnol i鈥檙 rhai sy鈥檔 gyfrifol am safleoedd neu ddigwyddiadau penodol weithredu gweithdrefnau a/neu fesurau diogelu cyhoeddus rhesymol ymarferol, yn dibynnu ar gapasiti鈥檙 safle.
Bydd safleoedd y disgwylir yn rhesymol iddynt fod 芒 200-799 o unigolion ar y safle ar yr un pryd o fewn yr haen safonol a lle mae disgwyl yn rhesymol i gael 800 o unigolion neu fwy syrthio yn yr haen uwch. Bydd digwyddiadau y disgwylir yn rhesymol i 800 neu fwy o unigolion fod yn bresennol ar yr un pryd, ar ryw adeg yn ystod y digwyddiad, hefyd yn cael eu dal o dan y bil ac yn amodol ar yr un gofynion haen uwch. Bydd gofynion y Bil yn sicrhau bod safleoedd a digwyddiadau cymwys yn fwy parod i ymateb i ymosodiad terfysgol a lliniaru effaith.
Sicrhau cysondeb o ran ymagwedd ac eglurder y cyfrifoldeb
O ganlyniad i鈥檙 ddeddfwriaeth hon, bydd rhwymedigaeth gyfreithiol ar y rhai sy鈥檔 gyfrifol am eiddo a digwyddiadau penodol i ystyried y risg o ymosodiad terfysgol i鈥檞 safle neu ddigwyddiad a chymryd camau cymesur i ddiogelu鈥檙 cyhoedd. Mae鈥檙 llywodraeth yn ymwybodol, er bod rhai safleoedd a digwyddiadau eisoes yn ystyried y risg a achosir gan weithredoedd terfysgol, nid oes cysondeb ledled y DU. Mae鈥檙 Bil hwn yn ceisio mynd i鈥檙 afael ag anghysondeb o鈥檙 fath, gan ei gwneud yn glir pwy sy鈥檔 gyfrifol mewn safleoedd a digwyddiadau cymwys. Y canlyniad a fwriadwyd yw codi safonau diogelwch ar draws safleoedd a digwyddiadau cymwys yn y DU.
Taro鈥檙 cydbwysedd cywir
Mae鈥檙 llywodraeth o鈥檙 farn ei bod yn rhesymol disgwyl i鈥檙 rhai sy鈥檔 gyfrifol am safleoedd a digwyddiadau penodol gymryd camau priodol i ddiogelu eu gweithwyr a鈥檙 cyhoedd. Fodd bynnag, dylai gweithgaredd o鈥檙 fath fod yn gymesur.
Er mwyn cyflawni hyn, mae鈥檙 Bil yn sefydlu dull haenog, sy鈥檔 gysylltiedig 芒鈥檙 gweithgaredd sy鈥檔 digwydd mewn safle neu ddigwyddiad a nifer yr unigolion y mae鈥檔 Gall rhesymol ddisgwyl fod yn bresennol ar y safle ar yr un pryd. Mae鈥檙 gofynion yn amrywio yn unol 芒 hynny, gan gydnabod y gall ymosodiad effeithio ar leoliadau a digwyddiadau mwy o faint a disgwylir iddynt wneud mwy.
Ar gyfer safleoedd llai (200-799) o fewn yr haen safonol, mae鈥檔 ofynnol iddynt roi gweithdrefnau syml ar waith i leihau鈥檙 risg o niwed corfforol i unigolion a allai fod yn bresennol. Mae鈥檔 ofynnol i鈥檙 rhai sy鈥檔 gyfrifol am safleoedd a digwyddiadau mwy (800+) yn yr haen uwch wneud mwy i gydnabod effaith bosibl uwch ymosodiad llwyddiannus.
Ar gyfer pob safle, mae鈥檙 gofynion yn y Bil yn ddarostyngedig i鈥檙 cysyniad o 鈥榬hesymol ymarferol鈥�. Bydd y rhai sy鈥檔 gyfrifol am lawer o safleoedd a digwyddiadau yn gyfarwydd 芒鈥檙 dull hwn o farnu trwy eu dyletswyddau o dan ddeddfwriaeth iechyd a diogelwch. Bydd yn rhesymol ymarferol caniat谩u i鈥檙 rhai sy鈥檔 gyfrifol am safleoedd a digwyddiadau ystyried natur eu gweithgareddau, eu hamgylchedd gweithredu a鈥檙 adnoddau sydd ar gael wrth gyflawni eu rhwymedigaethau o dan y ddeddfwriaeth, gan sicrhau dull cymesur a phenodol ar gyfer mangreoedd.
Arweiniad, cyngor ac arolygu
Bydd y bil yn sefydlu rheoleiddiwr i oruchwylio cydymffurfiaeth, trwy swyddogaeth newydd gan Awdurdod y Diwydiant Diogelwch (SIA). Egwyddor graidd gweithgarwch y rheoleiddiwr fydd cefnogi, cynghori ac arwain busnesau i weithredu gofynion y ddeddfwriaeth. Bydd y rheoleiddiwr ond yn defnyddio ei becyn cymorth o bwerau a sancsiynau i fynd i鈥檙 afael ag achosion difrifol a pharhaus o ddiffyg cydymffurfio. Bydd hyn yn cynnwys y p诺er i ddirwyo鈥檙 rhai sy鈥檔 methu 芒 bodloni鈥檙 gofynion a chau mangreoedd a digwyddiadau yn yr haen well yn yr achosion mwyaf difrifol o beidio 芒 chydymffurfio.