Terrorism (Protection of Premises) Bill: Enhanced duty requirements factsheet (Welsh)
Updated 3 April 2025
Mae鈥檙 daflen ffeithiau hon yn esbonio鈥檙 gofynion ar gyfer pobl sy鈥檔 gyfrifol am safleoedd a digwyddiadau gwell ar ddyletswydd o dan y Bil Terfysgaeth (Diogelu Mangre). Gellir dod o hyd i ragor o wybodaeth am ba safle neu ddigwyddiadau sy鈥檔 ddarostyngedig i ofynion dyletswydd uwch yn y daflen ffeithiau cwmpas (mangre) and scope (events) factsheet. Cyfeirir at safleoedd a digwyddiadau dyletswydd uwch hefyd fel yr 鈥榟aen uwch鈥�.
Yn yr un modd 芒鈥檙 ddyletswydd safonol, mae gofynion dyletswydd uwch wedi鈥檜 cynllunio i sicrhau bod pobl gyfrifol am safleoedd a digwyddiadau cymwys yn barod i鈥檞 cymryd, yr hyn y mae鈥檙 llywodraeth yn ei ystyried, camau priodol os bydd ymosodiad. Gan y bydd disgwyl rhesymol i safleoedd a digwyddiadau ar ddyletswydd uwch gynnal niferoedd uwch o unigolion, mae effaith ymosodiad llwyddiannus yn debygol o fod yn fwy sylweddol; ac felly bydd yn ofynnol i bersonau cyfrifol roi mesurau diogelu cyhoeddus rhesymol ymarferol ar waith hefyd. Nod y mesurau hyn yw lleihau gwendidau ac felly darparu gwell amddiffyniad rhag gweithredoedd terfysgaeth.
Y gofynion dyletswydd uwch yw:
1. Hysbysiad
Bydd gofyn i鈥檙 person cyfrifol am safleoedd a digwyddiadau dyletswydd uwch hysbysu Awdurdod y Diwydiant Diogelwch (SIA) pan fyddant yn dod yn gyfrifol am y safle neu鈥檙 digwyddiad. Mae鈥檔 rhaid iddynt hefyd hysbysu鈥檙 SIA os nad ydynt yn gyfrifol.
Bydd rheoliadau鈥檔 nodi鈥檙 cyfnod amser gofynnol ar gyfer hysbysu鈥檙 SIA, a pha wybodaeth y mae鈥檔 rhaid ei darparu am y person cyfrifol a鈥檙 safle neu鈥檙 digwyddiad, megis nifer yr unigolion y gall y safle neu鈥檙 digwyddiad ddisgwyl yn rhesymol iddynt fod yn bresennol a gwybodaeth gyswllt sy鈥檔 ymwneud 芒鈥檙 person cyfrifol.
2. Uwch unigolyn dynodedig
Pan nad yw鈥檙 person cyfrifol am safle neu ddigwyddiad dyletswydd uwch yn unigolyn, rhaid iddo benodi uwch unigolyn dynodedig (OSI). Rhaid i鈥檙 OSI fod yn rhywun sydd 芒 chyfrifoldeb am reoli materion y person cyfrifol yn ei gyfanrwydd, fel cyfarwyddwr neu bartner, yn hytrach na gweithiwr lefel is.
Prif swyddogaeth yr OSI yw sicrhau bod y person cyfrifol yn cydymffurfio 芒鈥檙 gofynion deddfwriaethol perthnasol gydag amcan ehangach o sicrhau bod uwch reolwyr yn cymryd rhan mewn gwneud penderfyniadau. Gall yr OSI ddirprwyo gweithredoedd sy鈥檔 ymwneud 芒鈥檙 gofynion ond na allant ddirprwyo eu cyfrifoldeb cyffredinol.
Ni fydd yr OSI yn atebol am fethiant sefydliad i fodloni gofynion lle maent wedi gwneud popeth o fewn eu gallu i sicrhau bod y sefydliad yn cydymffurfio 芒鈥檙 gofynion. Gall uwch swyddogion (gan gynnwys yr OSI) fod yn agored i gael eu herlyn o dan y bil os yw eu sefydliad yn cyflawni trosedd a phrofir bod y drosedd wedi鈥檌 chyflawni gyda鈥檜 cydsyniad, eu cydoddefiad neu wedi digwydd o ganlyniad i鈥檞 hesgeulustod.
3. Gweithdrefnau a mesurau diogelu鈥檙 cyhoedd
3.1 Gweithdrefnau diogelu鈥檙 cyhoedd
Bydd gofyn i鈥檙 person cyfrifol am safleoedd a digwyddiadau dyletswydd uwch sicrhau, cyn belled ag y bo鈥檔 rhesymol ymarferol, fod gweithdrefnau diogelu cyhoeddus priodol ar waith yn y fangre neu鈥檙 digwyddiad.
Mae gweithdrefnau diogelu鈥檙 cyhoedd yn weithdrefnau o fath a nodir yn y bil y gellir disgwyl iddynt leihau鈥檙 risg o niwed corfforol i unigolion os bydd gweithred derfysgol yn digwydd yn y fangre neu鈥檙 digwyddiad, neu yn eu cyffiniau uniongyrchol. Maent yn weithdrefnau i鈥檞 dilyn gan bobl sy鈥檔 gweithio yn y fangre neu鈥檙 digwyddiad lle maent yn amau bod gweithred derfysgol yn digwydd, neu ar fin digwydd, yn y safle, y digwyddiad neu yn y cyffiniau.
Y pedwar math o weithdrefnau y mae鈥檔 rhaid eu rhoi ar waith, fel y bo鈥檔 briodol ac yn rhesymol ymarferol, yw:
-
Gwac谩u: Y broses o gael pobl allan o鈥檙 safle neu鈥檙 digwyddiad yn ddiogel
-
Mewnfudiad: Y broses o ddod 芒 phobl yn ddiogel i mewn i鈥檙 fangre neu鈥檙 digwyddiad neu i rannau diogel.
-
Cloi: Y broses o sicrhau鈥檙 safle neu鈥檙 digwyddiad i sicrhau bod mynediad unrhyw ymosodwr yn cael ei gyfyngu neu ei atal e.e. cloi drysau, cau caeadau neu ddefnyddio rhwystrau.
-
Cyfathrebiad:聽聽 Y broses o rybuddio pobl ar y safle neu鈥檙 digwyddiad i鈥檞 symud i ffwrdd o unrhyw berygl.
Wrth ystyried y gweithdrefnau sydd ar waith, bydd angen i鈥檙 person cyfrifol ystyried yr hyn sy鈥檔 briodol ac yn rhesymol ymarferol ar gyfer ei safle. Bydd hyn yn golygu ystyried materion fel natur y safle a鈥檙 adnoddau sydd ar gael.
Fel rhan o sicrhau bod gweithdrefnau diogelu鈥檙 cyhoedd ar waith, rhaid i bobl sy鈥檔 gweithio yn y safle gael gwybod am y gweithdrefnau fel eu bod yn barod i鈥檞 rhoi ar waith. Er enghraifft, ni fyddai鈥檔 ddigonol cael gweithdrefn gwac谩u ar waith pe na bai unrhyw un sy鈥檔 gweithio ar y safle yn deall sut i鈥檞 ddilyn.
3.2 Mesurau diogelu鈥檙 cyhoedd
Mae gofynion y ddyletswydd uwch wedi鈥檜 cynllunio i sicrhau bod personau cyfrifol ar gyfer safleoedd a digwyddiadau cymwys yn cyflawni mesurau lliniaru priodol i ddarparu mwy o amddiffyniad yn erbyn gweithredoedd terfysgaeth. At ddibenion y Bil hwn, gelwir mesurau lliniaru o鈥檙 fath yn fesurau diogelu鈥檙 cyhoedd.
I fod yn effeithiol, dylai鈥檙 person cyfrifol sicrhau bod y mesurau diogelu cyhoeddus a roddwyd ar waith wedi鈥檜 teilwra i鈥檞 safle neu ddigwyddiad penodol. Mae hyn yn cynnwys sut maent yn gweithredu, eu hadnoddau a鈥檙 mathau o weithredoedd terfysgol a allai ddigwydd yno. Bydd yn hanfodol ystyried effaith pob mesur wrth ei integreiddio gyda鈥檌 gilydd, er mwyn ffurfio dealltwriaeth gywir o sut y bydd eu gwendidau鈥檔 cael eu lleihau er mwyn lliniaru effaith ymosodiad terfysgol, pe bai un yn digwydd.
Bydd cyflawni鈥檙 mesurau hyn yn amrywio rhwng gwahanol fathau o safleoedd a digwyddiadau cymwys a gellir eu gweithredu trwy bobl (e.e. hyfforddiant), prosesau (e.e. polisi chwilio bagiau) neu fesurau ffisegol (e.e. CCTV). Bydd angen cyflwyno鈥檙 mesurau yn gyfannol hefyd, er enghraifft, ni fyddai gosod CCTV yn mynd i鈥檙 afael 芒 bregusrwydd pe na bai鈥檔 cael ei weithredu gan bobl sydd ag ymwybyddiaeth briodol o fygythiadau perthnasol.
Y pedwar math o fesurau y mae鈥檔 rhaid eu rhoi ar waith, fel y bo鈥檔 briodol ac sy鈥檔 rhesymol ymarferol, yw:
Mesurau mewn perthynas 芒 monitro鈥檙 safle neu鈥檙 digwyddiad, a鈥檜 cyffiniau uniongyrchol:
- Mae mesurau monitro yn canolbwyntio ar nodi ac adrodd ar arwyddion o weithgareddau, ymddygiadau, eitemau neu ddangosyddion posibl eraill o ymosodiad terfysgol posibl neu wirioneddol mewn safle neu ddigwyddiad, a鈥檜 cyffiniau agos, i amddiffyn aelodau鈥檙 cyhoedd. Mae enghreifftiau o fesurau o鈥檙 fath yn amrywio o gylchredeg deunydd codi ymwybyddiaeth i鈥檙 rhai sy鈥檔 gweithio yn y safle neu鈥檙 digwyddiad, i systemau diogelwch cynhwysfawr ac ystafelloedd rheoli ar ben uchaf y raddfa.
Mesurau mewn perthynas 芒 rheoli symudiad unigolion i mewn, allan ohono ac oddi mewn i鈥檙 fangre neu鈥檙 digwyddiad:
- Mae mesurau symud yn canolbwyntio ar gyflogi atalwyr a mesurau lliniaru priodol i leihau gwendidau i ymosodiadau ac i amddiffyn aelodau鈥檙 cyhoedd sy鈥檔 mynd i mewn i鈥檙 fangre neu鈥檙 digwyddiad ac allan ohono. Mae enghreifftiau o fesurau o鈥檙 fath yn amrywio o bolis茂au a phrosesau ar gyfer arsylwi bagiau amheus, chwilio a sgrinio unigolion, cloeon a rhwystrau neu CCTV.
Mesurau mewn perthynas 芒 diogelwch corfforol a diogelwch y safle neu鈥檙 digwyddiad:
- Mae mesurau diogelwch a diogelwch corfforol yn canolbwyntio ar gryfhau strwythurau mangreoedd a digwyddiadau i atal methodolegau ymosod penodol rhag digwydd a/neu liniaru eu heffeithiau. Mae enghreifftiau o fesurau o鈥檙 fath yn amrywio o barthau sefyll i ffwrdd (ardal ddynodedig i osod pellter rhwng un lleoliad a鈥檙 llall), gwydr diogelwch neu liniaru cerbydau gelyniaethus.
Mesurau mewn perthynas 芒 diogelwch gwybodaeth a allai gynorthwyo i gynllunio, paratoi neu weithredu gweithredoedd terfysgaeth:
- Mae hyn yn canolbwyntio ar ddeall sensitifrwydd gwybodaeth, yn enwedig yr hyn sy鈥檔 briodol i鈥檞 rannu, ble a gyda phwy. Gall gynnwys gwybodaeth allweddol am y safle neu鈥檙 digwyddiad, yr amgylchedd gweithredu, dylunio neu ddefnydd a allai ddatgelu gwendidau. Enghraifft o鈥檙 mesur hwn yw sicrhau bod gwybodaeth sensitif fel cynlluniau llawr yn cael ei chadw鈥檔 ddiogel, a bod mynediad wedi鈥檌 gyfyngu i unigolion perthnasol.
Bydd y llywodraeth yn darparu canllawiau cynhwysfawr ar gyfer gwell safleoedd a digwyddiadau dyletswydd i gefnogi dealltwriaeth, datblygu a gweithredu gweithdrefnau a mesurau diogelu cyhoeddus rhesymol ymarferol.
3.3 Mathau o weithredoedd terfysgol
Er mwyn datblygu gweithdrefnau a mesurau diogelu鈥檙 cyhoedd sy鈥檔 rhesymol ymarferol, bydd angen i鈥檙 person cyfrifol am safleoedd a digwyddiadau dyletswydd uwch ystyried y gwahanol fathau o ymosodiadau a allai ddigwydd yn eu lleoliad ac felly鈥檙 mesurau y mae angen iddynt eu rhoi ar waith i leihau gwendidau a鈥檙 niwed a achosir gan fethodolegau penodol.
Bydd y llywodraeth yn darparu canllawiau cynhwysfawr ar gyfer safleoedd a digwyddiadau gwell ar ddyletswydd i ddeall mathau perthnasol o fethodolegau ymosod terfysgol ymhellach.
3.4 Yn rhesymol ymarferol
Mae hynny鈥檔 rhesymol ymarferol yn gysyniad a geir mewn cyfundrefnau eraill, megis Diogelwch T芒n ac Iechyd a Diogelwch. Wrth benderfynu beth sy鈥檔 rhesymol ymarferol, bydd angen i鈥檙 person cyfrifol ystyried ei amgylchiadau penodol ac amgylchiadau鈥檙 safle. Mae鈥檙 materion a allai fod yn berthnasol i鈥檙 cwestiwn hwn yn cynnwys natur y safle, yn ogystal 芒鈥檙 adnoddau sydd ar gael i鈥檙 person cyfrifol.
Efallai na fydd y gweithdrefnau a鈥檙 mesurau penodol a roddwyd ar waith mewn un lleoliad yn briodol ac yn rhesymol ymarferol mewn un arall. Er enghraifft, bydd gweithdrefnau a mesurau yn amrywio mewn sinema a all ddisgwyl yn rhesymol i gael dim mwy na 1,000 o bobl ar y safle ar unrhyw adeg o stadiwm a all ddal 20,000 o bobl.
Dylid teilwra gweithdrefnau a mesurau i amgylchiadau penodol y safle neu鈥檙 digwyddiad. Er enghraifft:
Gall theatr 芒 lle i 1,200 o bobl ddatblygu鈥檙 gweithgareddau canlynol mewn perthynas 芒 gweithredu eu gweithdrefnau a鈥檜 mesurau diogelu鈥檙 cyhoedd: -Datblygu a gweithredu cynlluniau ar gyfer gweithdrefnau diogelu鈥檙 cyhoedd a sicrhau eu bod yn cael eu hymarfer yn rheolaidd -Sicrhau bod cyfnodau sefydlu a chyfnod prawf ar gyfer staff newydd yn cynnwys pecynnau hyfforddiant ymwybyddiaeth i bawb sy鈥檔 gweithio yn y theatr mewn rolau sy鈥檔 ymwneud 芒 diogelwch, diogelwch a gwrthderfysgaeth - Datblygu polis茂au ar gyfer gwiriadau perimedr a mynediad yn ogystal 芒 rheoli ciwiau a gwiriadau tocynnau - Defnyddio systemau radio mewnol a ffonau symudol i gyfathrebu rhwng unigolion perthnasol sy鈥檔 gweithio yn y theatr - Cyflwyno gweithgareddau bwrdd dros dro a senarios cerdded drwodd sy鈥檔 yn cael eu cynllunio a鈥檜 harwain gan unigolion dynodedig - Cyflogi cymysgedd o staff drws cyflogedig a dan gontract i ddiogelu ardaloedd amlyncu ac wyau yn ddigonol - Datblygu polis茂au ar gyfer eitemau amheus neu gyfyngedig gan gynnwys gwiriadau bagiau a storio - Teledu cylch cyfyng effeithiol gydag ystafell fonitro a rheoli 芒 staff digonol
Nid yw鈥檙 rhestr hon yn gynhwysfawr ac mae鈥檔 destun newid dros amser.
3.5 Gweithdrefnau a mesurau effeithiol
Dylid cyfathrebu鈥檙 gweithdrefnau a鈥檙 mesurau yn effeithiol i bawb sydd angen bod yn ymwybodol ohonynt er mwyn darparu ymateb effeithiol i ddigwyddiad a amheuir. Gall hyn gynnwys gweithwyr, gwirfoddolwyr a chontractwyr yn ogystal 芒鈥檙 rhai sy鈥檔 llogi eiddo.
Bydd sut y caiff staff wybod am weithdrefnau a mesurau diogelu鈥檙 cyhoedd yn dibynnu ar amgylchiadau penodol y safle (gan gynnwys natur eu defnydd a鈥檙 mathau o bobl sy鈥檔 gweithio yno) ac adnoddau鈥檙 person cyfrifol. Er enghraifft, efallai y bydd y person cyfrifol yn ei gwneud yn ofynnol i weithwyr perthnasol fynychu hyfforddiant hyfforddi.
4. Cofnodi cydymffurfiaeth
Mae鈥檔 ofynnol i bobl gyfrifol am safleoedd a digwyddiadau ar ddyletswydd uwch gofnodi鈥檙 wybodaeth ganlynol i ffurfio dogfen wedi鈥檌 theilwra:
- gweithdrefnau diogelu鈥檙 cyhoedd sydd ganddynt ar waith, a/neu y byddant yn eu rhoi ar waith, i unioni neu liniaru risgiau perthnasol
- mesurau diogelu鈥檙 cyhoedd sydd ganddynt ar waith, a/neu y byddant yn eu rhoi ar waith, i unioni neu liniaru gwendidau neu risgiau perthnasol
- Roedd rhesymu ynghylch sut roedd y gweithdrefnau a鈥檙 mesurau diogelu cyhoeddus hynny yn lleihau鈥檙 gwendidau a/neu鈥檙 risg, yn ymosodiad terfysgol i ddigwydd
Dylai鈥檙 ddogfen ganolbwyntio ar gyfanrwydd y gweithdrefnau a鈥檙 mesurau sydd ar waith a chynnwys y manylion angenrheidiol i alluogi鈥檙 SIA i wneud gwerthusiad cychwynnol o gydymffurfiaeth. Gallai hyn fod yn rhan o asesiad o bell neu gefnogi archwiliad ar y safle ac felly mae鈥檔 hanfodol y gall yr SIA ddatblygu dealltwriaeth glir o wendidau鈥檙 safle neu鈥檙 digwyddiad i鈥檙 gwahanol fethodolegau ymosod.
Dylid darparu鈥檙 ddogfen i鈥檙 SIA cyn gynted ag y bo鈥檔 rhesymol ymarferol ar 么l iddi gael ei pharatoi a鈥檌 hail-lunio o fewn 30 diwrnod o unrhyw adolygiad.