Policy paper

Deddf Terfysgaeth (Gwarchod Anheddau) 2025: Taflen Ffeithiau Gyffredinol

Updated 22 April 2025

Pam ydyn ni wedi deddfu?

Ers mis Mawrth 2017, mae gwasanaethau diogelwch a gorfodi鈥檙 gyfraith gyda鈥檌 gilydd wedi tarfu ar 43 o gynllwynion hwyr ac fe gafwyd 15 ymosodiad terfysgol domestig. Mae鈥檙 ymosodiadau terfysgol hyn wedi dangos yn anffodus y gallai鈥檙 cyhoedd gael ei dargedu mewn ystod eang o leoliadau.

Galwodd Ymchwiliad Arena Manceinion a Chwest Pont Llundain am gyflwyno deddfwriaeth a chanllawiau er mwyn amddiffyn y cyhoedd. Mae Deddf Terfysgaeth (Diogelu Annedd) 2025 yn rhan o strategaeth gwrthderfysgaeth ehangach y Llywodraeth, CONTEST.

Mae鈥檙 lefel bygythiad o derfysgaeth yn y DU ar hyn o bryd yn SYLWEDDOL, sy鈥檔 golygu bod ymosodiad yn debygol. Mae strategaeth CONTEST 2023 聽yn crynhoi鈥檙 bygythiad presennol sy鈥檔 wynebu鈥檙 DU fel 鈥榩arhaol ac yn esblygu鈥�, gyda bygythiad domestig sy鈥檔 鈥榣lai rhagweladwy ac yn anos i鈥檞 ganfod a鈥檌 ymchwilio鈥�. Mae terfysgwyr wedi targedu ystod eang o bobl a lleoedd yn ystod y blynyddoedd diwethaf. Nid yw bob amser yn bosibl rhagweld ble yn y DU y gallai ymosodiad ddigwydd, neu y math o annedd neu ddigwyddiadau y gellid cael eu heffeithio 鈥� naill ai鈥檔 uniongyrchol (fel targed ymosodiad) neu鈥檔 anuniongyrchol (trwy fod wedi鈥檜 lleoli yn agos at darged ymosodiad). Er mwyn sicrhau gwell parodrwydd a chodi bar diogelwch y cyhoedd, mae angen i ystod eang o adeiladau a digwyddiadau fod yn barod i weithredu i leihau niwed.

Mae ein partneriaid diogelwch arbenigol yn asesu bod unigolion yn fwy tebygol o gymryd camau a all leihau niwed ac achub bywydau, os fyddan nhw wedi ystyried beth fydden nhw yn ei wneud, a sut, cyn i ymosodiad terfysgol ddigwydd. O ystyried cymhlethdod ac anrhagweladwyedd ymosodiad sy鈥檔 digwydd, mae鈥檙 Llywodraeth wedi gweithredu i gryfhau parodrwydd y DU ar gyfer ac amddiffyn rhag ymosodiadau terfysgol.

Beth mae鈥檙 Ddeddf yn ei wneud?

Bwriad Deddf Terfysgaeth (Diogelu Anheddau) 2025 [footnote 1], y cyfeirir ato鈥檔 gyffredin fel Cyfraith Martyn, yw gwella diogelwch amddiffynnol a pharodrwydd sefydliadol ledled y DU. Mae鈥檙 Ddeddf newydd yn ei gwneud yn ofynnol i rai adeiladau a digwyddiadau sicrhau bod camau wedi鈥檜 cymryd i baratoi ar gyfer ymosodiadau terfysgol posibl a pharatoi i helpu i gadw pobl yn ddiogel os bydd ymosodiad.聽Yn ogystal, bydd yn ofynnol i rai adeiladau a digwyddiadau mwy ystyried a, lle bo鈥檔 briodol, gymryd camau i leihau eu bregusrwydd i weithredoedd terfysgaeth.聽

Sicrhau cysondeb ymagwedd ac eglurder cyfrifoldeb

Er bod rhai adeiladau a digwyddiadau yn ystyried yn rhagweithiol y risg a achosir gan weithredoedd terfysgaeth, nid oes cysondeb ledled y DU. Yn hanesyddol, mae diogelwch a pharodrwydd amddiffynnol gwrthderfysgaeth yn aml wedi syrthio y tu 么l i weithgareddau eraill sy鈥檔 ofynnol yn gyfreithlon, fel Iechyd a Diogelwch. Mae鈥檙 Ddeddf yn gosod amddiffyniad y cyhoedd ar sail gyfreithiol fel cyfundrefnau eraill, i fynd i鈥檙 afael ag anghysondeb o鈥檙 fath, tra鈥檔 ei gwneud yn glir pwy sy鈥檔 gyfrifol mewn adeiladau a digwyddiadau cymwys, a beth sy鈥檔 ofynnol iddyn nhw ei wneud.聽

Taro鈥檙 cydbwysedd cywir

Rhaid i鈥檙 rhai sy鈥檔 gyfrifol am adeiladau a digwyddiadau penodol gymryd camau priodol i leihau鈥檙 risg o niwed i鈥檞 gweithwyr a鈥檙 cyhoedd. Er mwyn sicrhau dull cymesur, disgwylir bod gweithdrefnau a mesurau sy鈥檔 ymarferol rhesymol yn cael eu rhoi ar waith.

Mae鈥檙 ddeddfwriaeth yn sefydlu dull haenog sy鈥檔 gysylltiedig 芒鈥檙 gwahanol ddefnyddiau o safle a gall nifer yr unigolion y mae鈥檔 rhesymol disgwyl fod yn bresennol ar yr un pryd yn y safle neu鈥檙 digwyddiadau penodol. Mae鈥檙 gofynion yn amrywio yn unol 芒 hynny, gan gydnabod y gall lleoliadau a digwyddiadau mwy gael eu heffeithio i raddau mwy gan ymosodiad a dylid disgwyl iddynt wneud mwy.

Yn ddarostyngedig i amodau eraill, i fod yn eiddo cymwys, rhaid disgwyl yn rhesymol i 200 neu fwy o unigolion (gan gynnwys staff) fod yn bresennol ar yr un pryd mewn cysylltiad ag un neu fwy o ddefnyddiau a bennir yn y Ddeddf.

Pan fydd 800 neu fwy o unigolion (gan gynnwys staff) yn rhesymol yn y safle o bryd i鈥檞 gilydd, byddant yn eiddo ar ddyletswydd uwch oni bai bod y Ddeddf yn darparu fel arall. Bydd safle cymwys nad sy鈥檔 bodloni鈥檙 trothwy hwn yn adeiladau dyletswydd safonol.

Un o鈥檙 amodau i fod yn ddigwyddiad cymhwyso yw y gellir disgwyl yn rhesymol i 800 neu fwy o unigolion (gan gynnwys staff) gyflwyno yno ar yr un pryd ar ryw adeg yn ystod y digwyddiad. Nid yw digwyddiadau o dan y trothwy hwn o fewn y cwmpas.

Adeiladau dyletswydd safonol

Mae鈥檔 ofynnol i鈥檙 rhai sy鈥檔 gyfrifol am adeiladau dyletswydd safonol gael gweithdrefnau diogelu cyhoeddus priodol ar waith, i鈥檙 graddau ei fod yn ymarferol rhesymol.

Mae鈥檙 rhain yn weithdrefnau y gellir disgwyl lleihau鈥檙 risg o niwed corfforol i unigolion pe bai gweithred o derfysgaeth yn digwydd yn y safle neu yn y cyffiniau. Maen nhw鈥檔 weithdrefnau i鈥檞 dilyn gan bobl sy鈥檔 gweithio yn y safle lle maen nhw鈥檔 amau bod gweithred o derfysgaeth yn digwydd, neu ar fin digwydd, yn y safle neu yn y cyffiniau agos.

Mae鈥檙 mathau o weithdrefnau wedi鈥檜 rhestru yn y Ddeddf. Mae鈥檙 gofynion ar gyfer yr adeiladau llai hyn yn canolbwyntio ar weithgareddau i ddeddfu polis茂au a gweithdrefnau y disgwylir iddyn nhw fod yn syml a chost isel. Nod y gofynion hyn yw gwella parodrwydd ac ymatebion staff. Nid yw鈥檙 Ddeddf yn ei gwneud yn ofynnol i wneud newidiadau ffisegol i鈥檙 safle neu brynu offer at ddibenion cael y gweithdrefnau hyn ar waith.

Adeiladau Dyletswydd Uwch a Digwyddiadau Cymhwyso

Mae鈥檔 ofynnol i鈥檙 rhai sy鈥檔 gyfrifol am adeiladau dyletswydd uwch a digwyddiadau cymwys gael gweithdrefnau amddiffyn cyhoeddus ar waith hefyd, ond rhaid iddyn nhw hefyd wneud mwy i gydnabod canlyniad mwy effeithiol ymosodiad llwyddiannus.

Mae鈥檔 ofynnol iddyn nhw gael mesurau diogelu cyhoeddus priodol ar waith, cyn belled ag y mae鈥檔 rhesymol ymarferol. Mae鈥檙 rhain yn fesurau sy鈥檔 hyrwyddo鈥檙 amcanion o leihau bregusrwydd y safle neu鈥檙 digwyddiad i weithredoedd terfysgaeth neu leihau鈥檙 risg o niwed corfforol i unigolion, a thrwy hynny ddarparu gwell amddiffyniad rhag gweithredoedd terfysgaeth.

Mae鈥檙 mathau o fesurau wedi鈥檜 rhestru yn y Ddeddf.

Goruchwylio, cyngor ac arolygu

Bydd yr Awdurdod Diwydiant Diogelwch (SIA) yn darparu鈥檙 swyddogaethau rheoleiddio a nodir yn y Ddeddf Terfysgaeth (Diogelu Annedd). Mae hyn yn cynnwys ymchwilio i amheuaeth o ddiffyg cydymffurfiaeth a, lle bo hynny鈥檔 briodol, cymryd camau gorfodi.

Bydd y swyddogaethau hyn yn cael eu cyflawni trwy swyddogaeth newydd yr SIA. Roedd y Llywodraeth yn glir wrth basio鈥檙 Ddeddf mai egwyddor graidd yr SIA fyddai cefnogi, cynghori ac arwain y sawl sy鈥檔 gyfrifol am adeiladau a digwyddiadau i fodloni gofynion y ddeddfwriaeth.

Lle bod angen, fe fyddan nhw hefyd yn ymchwilio ac yn gorfodi cydymffurfiaeth 芒鈥檙 gofynion, gan ddefnyddio pecyn cymorth o bwerau a sancsiynau i fynd i鈥檙 afael ag achosion difrifol neu barhaus o ddiffyg cydymffurfio. Mae hyn yn cynnwys y p诺er i gyhoeddi cosbau i鈥檙 rhai sy鈥檔 methu 芒 bodloni鈥檙 gofynion ac i osod cyfyngiadau ar adeiladau dyletswydd uwch a digwyddiadau cymwys yn yr achosion mwyaf difrifol.

Pryd fydd y ddeddfwriaeth yn dod i rym?

Derbyniodd y Ddeddf Gydsyniad Brenhinol ar 3 Ebrill 2025 a disgwylir bydd y cyfnod gweithredu o leiaf 24 mis.

Er y gallai鈥檙 rhai sy鈥檔 dod o fewn cwmpas y Ddeddf ddechrau ystyried y gofynion, dylen nhw nodi na fydd unrhyw ofyniad cyfreithiol i gydymffurfio hyd nes i鈥檙 ddeddfwriaeth ddod i rym. Bydd y Swyddfa Gartref yn cyhoeddi canllawiau statudol yn ystod y cyfnod gweithredu 24 mis. Bydd y canllawiau hyn yn cynorthwyo鈥檙 rhai sy鈥檔 gyfrifol i ddeall y gofynion a nodir yn y ddeddfwriaeth. Mae鈥檔 cael ei gynllunio i fod yn hawdd ei ddilyn, nid oes angen arbenigedd penodol na defnyddio cynhyrchion neu wasanaethau trydydd parti.聽

Footnotes

  1. Rhoddwyd Cydsyniad Brenhinol i鈥檙 Ddeddf ar 3 Ebrill, ond nid yw鈥檙 gofynion hyn wedi鈥檜 cychwyn eto. Mae hyn yn golygu nad ydyn nhw mewn grym eto ac felly nid oes angen cydymffurfio 芒 nhw hyd nes eu bod yn dod i rym gan reoliadau.聽鈫�