188体育

Cyflwyniad

Byddai鈥檙 Bil Oedolion Terfynol S芒l (Diwedd Oes) (鈥榶 bil鈥�) yn caniat谩u i rywun sy鈥檔 derfynol s芒l ofyn i weithiwr meddygol proffesiynol am gymorth, a chael y cymorth hwn, i roi terfyn ar ei fywyd ei hun. Yn y bil, mae person terfynol s芒l yn rhywun y disgwylir iddo farw o fewn 6 mis o salwch neu glefyd na ellir ei wella. Byddai angen i鈥檙 person fod:

• dros 18 oed
• yn byw yn Lloegr neu Gymru
• wedi鈥檌 gofrestru gyda meddyg teulu (GP)

Byddai angen iddynt allu - hynny yw, fod 芒鈥檙 gallu - i wneud y penderfyniad hwn. Mae sawl cam y mae鈥檔 rhaid eu cymryd i wneud yn si诺r bod y person:

• yn si诺r ei fod eisiau roi terfyn ar ei fywyd ei hun
• wedi gwneud y penderfyniad hwn yn wirfoddol
• heb fod wedi ei roi o dan bwysau i wneud y penderfyniad

Mae nifer o fesurau diogelwch yn y bil i gynorthwyo i sicrhau bod rhywun yn si诺r ei fod eisiau rhoi terfyn ar ei fywyd ei hun.

Mae鈥檙 bil yn fil aelod preifat. Mae hyn yn golygu ei fod yn cael ei arwain gan Aelod Seneddol - yn yr achos hwn Kim Leadbeater AS. Nid oes gan y llywodraeth safbwynt ar farw 芒 chymorth. Cafodd y bil ei drafod gan gr诺p o ASau o鈥檙 enw pwyllgor. Mae鈥檙 ddogfen hon yn nodi sut y gall gwasanaeth marw 芒 chymorth effeithio ar wahanol grwpiau o bobl os yw鈥檙 bil hwn yn dod yn gyfraith.

Dadansoddiad o鈥檙 effeithiau

Byddai鈥檙 bil yn effeithio鈥檔 bennaf ar oedolion cymwys, terfynol s芒l a fydd yn gallu gofyn am gymorth i ddod 芒鈥檜 bywyd eu hunain i ben. Gallai hefyd effeithio ar weithwyr proffesiynol sy鈥檔 ymwneud 芒鈥檙 gwasanaeth hwn, fel meddygon. Mae鈥檙 asesiad effaith cydraddoldeb (EQIA) hwn yn ystyried sut y gallai鈥檙 bil effeithio ar bobl sy鈥檔 rhannu un neu fwy o鈥檙 9 鈥榥odwedd warchodedig鈥�, fel y鈥檜 diffinnir yn . Mae鈥檙 asesiad yn dangos y gallai鈥檙 bil effeithio ar bobl 芒鈥檙 nodweddion gwarchodedig canlynol:

• anabledd
• hil
• oedran
• crefydd neu gred

Mae鈥檙 asesiad hefyd yn dangos effeithiau posibl oherwydd y ffactorau eraill hyn:

• cefndir economaidd-gymdeithasol
• daearyddiaeth
• iechyd meddwl

Nid ydym yn disgwyl effeithiau cydraddoldeb o bwys ar bobl sy鈥檔 rhannu nodweddion gwarchodedig canlynol:

• beichiogrwydd a mamolaeth
• rhywedd
• ailbennu rhywedd
• cyfeiriadedd rhywiol
• priodas a phartneriaeth sifil

Nodweddion gwarchodedig

Anabledd

Mae鈥檔 bosibl y gallai pobl anabl gael problemau wrth gael mynediad i鈥檙 gwasanaeth. Er enghraifft, efallai y bydd rhai pobl anabl yn cael problemau o ran deall yr iaith neu鈥檙 wybodaeth a ddefnyddir i esbonio鈥檙 gwasanaeth (gweler cyfeiria 2). Gall rhai pobl anabl hefyd gael problemau siarad (a elwir yn ) neu ysgrifennu, gan gynnwys dysgraffia a dyslecsia (gweler cyfeiriad 11).

Gall rhai anableddau achosi - efallai na fydd rhai pobl 芒鈥檙 broblem hon yn gallu llyncu鈥檙 feddyginiaeth a ragnodwyd iddynt i ddod 芒鈥檜 bywyd eu hunain i ben. Gall hyn felly gyfyngu ar eu opsiynau i ddewisiadau amgen eraill. Ni fyddai rhai pobl anabl 芒 chyflwr iechyd hirdymor neu anabledd sy鈥檔 lleihau ansawdd eu bywyd, fel , yn gymwys fel 鈥榯erfynol s芒l鈥� o dan y bil. Gallai鈥檙 bobl hynny deimlo dan anfantais. Gall pobl anabl fod yn fwy tebygol o deimlo fel eu bod yn faich ar eu teulu a鈥檜 ffrindiau. Maent hefyd ddwywaith yn fwy tebygol o ddioddef cam-drin domestig o鈥檌 gymharu 芒 phobl nad ydynt yn anabl.

Mae鈥檙 bil yn cynnwys mesurau i leihau鈥檙 anawsterau posibl sy鈥檔 wynebu pobl anabl.

Byddai鈥檔 rhaid hyfforddi meddygon sy鈥檔 rhan o鈥檙 broses ar ba drefniadau penodol y gellid eu rhoi ar waith ar gyfer pobl anabl a phobl awtistig. Byddai angen hyfforddiant arnynt hefyd ar sut i gydnabod a oedd rhywun wedi cael eu rhoi o dan bwysau i benderfynu gofyn am gymorth i roi terfyn ar ei fywyd ei hun.

Byddai bwrdd cynghori anabledd yn cael ei sefydlu i gynghori ar effaith y bil ar bobl anabl a鈥檙 broses o鈥檌 gyflwyno.

Bydd rhai pobl (y rhai ag anhwylderau meddwl, awtistiaeth neu 鈥榓nawsterau sylweddol鈥� eraill wrth ddeall prosesau neu wybodaeth) yn cael mynediad at eiriolwr annibynnol. Mae eiriolwr yn berson sy鈥檔 gallu darparu cymorth i helpu鈥檙 person i ddeall opsiynau ar ofal diwedd oes, gan gynnwys yr opsiwn o farw 芒 chymorth.

Nod y mesurau hyn fyddai helpu i atal pobl anabl rhag cael eu trin yn wahanol o鈥檌 gymharu 芒 phobl nad ydynt yn anabl. Byddent yn helpu i roi cyfle cyfartal i bobl anabl cymwys gael mynediad at y gwasanaeth hwn. Efallai y bydd angen ystyried addasiadau pellach yn ystod y cyfnod cyflwyno os yw鈥檙 bil hwn yn dod yn gyfraith.

Hil - lleiafrifoedd ethnig, cenedligrwydd, Sipsiwn, Roma, Teithwyr a rhwystrau iaith

Mae pobl o gefndiroedd lleiafrifoedd ethnig yn profi gwahaniaethau mewn canlyniadau iechyd (gweler cyfeiriad 4). Gall hyn arwain at anawsterau wrth gael gafael ar y gwasanaeth hwn. Mae rhai pobl o gefndiroedd lleiafrifoedd ethnig yn llai tebygol o fod 芒 2 ddogfen prawf adnabod ddilys fel pasbort. Efallai na fydd Saesneg yn iaith gyntaf rhywun (gweler cyfeiriad 5).聽

Mae鈥檙 GIG eisoes yn mynd i鈥檙 afael 芒 gwahaniaethau mewn canlyniadau iechyd i bobl o gefndiroedd lleiafrifoedd ethnig, er enghraifft, trwy Arsyllfa Hil ac Iechyd y GIG. Yn ogystal, mae鈥檙 bil hwn yn cynnwys mesurau i helpu gyda rhwystrau iaith, siarad, darllen ac ysgrifennu.

Oedran

Byddai鈥檙 bil yn caniat谩u i oedolion (dros 18 oed) yn unig gael mynediad at farw 芒 chymorth. Gall pobl h欧n deimlo ychydig mwy o bwysau i ddod 芒鈥檜 bywydau i ben o鈥檌 gymharu 芒 phobl iau (gweler cyfeiriad 1). Mae hyn oherwydd eu bod yn aml yn dibynnu ar bobl eraill sy鈥檔 gofalu amdanynt (gweler cyfeiriad 8). Mae鈥檙 bil yn cynnwys mesurau a fyddai鈥檔 lleihau鈥檙 risg o bwysau ar unrhyw berson yng nghyd-destun marw 芒 chymorth.

Crefydd neu gred

Mae鈥檙 bil yn berthnasol yn gyfartal i bobl o bob crefydd a chredo. Gall gweithwyr meddygol proffesiynol, fel meddygon, nad ydynt yn dymuno cymryd rhan yn y gwasanaeth marw 芒 chymorth benderfynu peidio 芒 gwneud hynny. Mae yna hefyd fesurau i amddiffyn gweithwyr meddygol proffesiynol sy鈥檔 gwrthod neu nad ydynt yn dymuno cymryd rhan. Gall y mesurau hyn leihau鈥檙 risg o rywun yn cael ei drin yn wahanol oherwydd ei fod yn penderfynu peidio ag ymwneud 芒 darparu gwasanaethau marw 芒 chymorth.

Gr诺piau eraill a nodwyd (nad ydynt wedi鈥檜 cynnwys gan Ddeddf Cydraddoldeb 2010)

Cefndir economaidd-gymdeithasol

Mae pobl sy鈥檔 byw mewn tlodi neu mewn ardaloedd difreintiedig yn profi gwahaniaethau mewn canlyniadau iechyd (gweler cyfeiriad 6). Yn aml, mae gan bobl sy鈥檔 byw mewn tlodi nodweddion gwarchodedig eraill fel anabledd a hil.

Nid yw marw 芒 chymorth yn gyfreithlon yng Nghymru a Lloegr ar hyn o bryd. Mae rhai pobl yn teithio dramor i ddefnyddio鈥檙 gwasanaeth hwn (gweler cyfeiriad 9). Gall hyn fod yn ddrud. Pe bai marw 芒 chymorth yn dod yn gyfraith yng Nghymru a Lloegr, byddai hyn yn dileu鈥檙 costau o gael mynediad at farw 芒 chymorth dramor i bobl gymwys.

Rhaid i bobl sy鈥檔 gofyn am farw 芒 chymorth ddarparu 2 brawf adnabod. Mae鈥檙 mathau o ddogfennau adnabod eto i鈥檞 penderfynu. Gall hyn gael effaith ariannol ar rai pobl sy鈥檔 byw mewn tlodi. Gall hefyd fod yn anodd i bobl sy鈥檔 ddigartref neu sy鈥檔 cysgu allan gan eu bod yn llai tebygol o fod 芒 phrawf adnabod, fel pasbort.

Gallai鈥檙 bil wella mynediad at farw 芒 chymorth i鈥檙 rhai o gefndiroedd economaidd-gymdeithasol is trwy sicrhau bod y gwasanaeth ar gael heb y costau sy鈥檔 gysylltiedig 芒 theithio i wlad arall.

Daearyddiaeth

Mae gwasanaethau gofal sylfaenol (fel meddygon teulu) dan bwysau ledled Cymru a Lloegr (gweler cyfeiria 3). Efallai y bydd cleifion mewn ardaloedd gwledig yn ei chael yn anodd siarad 芒 gweithwyr gofal iechyd proffesiynol ar amser. Efallai y bydd gan rai fynediad cyfyngedig i鈥檙 gofal cywir ar ddiwedd eu hoes. Mae鈥檙 gwahaniaeth rhanbarthol hwn wedi cael ei nodi gan rai yn rheswm i rai cleifion ystyried marw 芒 chymorth pan na fyddent efallai wedi gwneud hynny pe bai gofal diwedd oes priodol ar gael iddynt (gweler cyfeiriad 1).

Mae mesurau yn y bil a fyddai鈥檔 lleihau鈥檙 risg hon. Er enghraifft, rhaid i feddygon drafod yr holl opsiynau gofal priodol gyda鈥檙 person sy鈥檔 gofyn am farw 芒 chymorth. Pe bai鈥檙 bil hwn yn dod yn gyfraith, byddai angen gwaith yn ystod y cyfnod cyflwyno i roi mynediad cyfartal i bobl i鈥檙 gwasanaeth hwn ledled Cymru a Lloegr.

Iechyd Meddwl

Nid yw鈥檙 bil yn ystyried 鈥榮alwch meddwl鈥� ar ei ben ei hun yn salwch terfynol. Mae salwch meddwl yn aml yn gorgyffwrdd 芒 nodweddion gwarchodedig fel anabledd, ailbennu rhywedd a chyfeiriadedd rhywiol (gweler cyfeiriad 7). Efallai y bydd rhai grwpiau o bobl sy鈥檔 gymwys i farw 芒 chymorth, fel cleifion 芒 mathau penodol o ganser, yn fwy tebygol o gymryd eu bywydau eu hunain (gweler cyfeiriad 10). Weithiau gall salwch meddwl effeithio ar allu rhywun i wneud a deall penderfyniadau.

Mae sawl mesur yn y bil a fyddai鈥檔 gwneud yn si诺r bod gan berson alluedd meddyliol cyn y gallant gael mynediad at farw 芒 chymorth. Byddai hyn yn cael ei asesu gan weithiwr meddygol proffesiynol. Gall pobl ag anhwylderau meddwl hefyd gael mynediad at eiriolwr annibynnol i ddarparu cefnogaeth.

Nid yw鈥檙 bil yn trin y rhai sydd 芒 salwch meddwl yn wahanol. Mae鈥檔 darparu mynediad cyfartal i farw 芒 chymorth os yw鈥檙 person yn gymwys, yn derfynol s芒l a bod ganddo鈥檙 alluedd meddyliol i wneud y penderfyniad i ddod 芒鈥檌 fywyd ei hun i ben.

Casgliad

Os bydd y bil hwn yn dod yn gyfraith, bydd y llywodraeth yn cymryd camau i helpu i sicrhau bod materion cydraddoldeb posibl yn cael eu nodi a鈥檜 datrys. Byddai鈥檙 llywodraeth yn nodi beth sydd angen ei wneud i helpu i leihau risgiau o effeithiau cydraddoldeb anghyfreithlon.

Cyfeiriadau

Gwelwyd yr holl gyfeiriadau ym mis Mawrth 2025.

Papur briffio Seneddol, Llyfrgell T欧鈥檙 Cyffredin a chyhoeddiadau ac ymchwil y llywodraeth neu gorff hyd braich

1. Equality and Human Rights Commission. .

2. 188体育. Learning disability - applying All Our Health.

3. Older People鈥檚 Commissioner for Wales. .

4. NHS Race and Health Observatory. .

Ymchwil gan y sector gwirfoddol, cyrff anllywodraethol, cyrff proffesiynol melinau trafod

5. The Migration Observatory at the University of Oxford. .

6. The King鈥檚 Fund. .

7. Stonewall. .

Ymchwil academaidd

8. Jahn DR and others. . Clinical Gerontology 2013, volume 36, number 5.

9. Knights M and others.聽.聽Death Studies 2024: pages 1 to 10.

Ystadegau swyddogol Gymru a Lloegr

10. ONS. .

Gwybodaeth ar gyflyrau iechyd penodol, anableddau a galluedd meddyliol

11. Dyslexia UK.聽.