Beth i'w wneud os yw eich cymdeithas anghorfforedig neu ymddiriedolaeth yn ansolfent neu mewn perygl o ansolfedd
Diweddarwyd 23 Medi 2024
Yn berthnasol i Gymru a Loegr
Mae鈥檙 canllawiau hyn ar gyfer ymddiriedolwyr cymdeithasau ac ymddiriedolaethau anghorfforedig (elusennau anghorfforedig).
Os ydych chi鈥檔 ymddiriedolwr cwmni elusennol neu鈥檔 Sefydliad Corfforedig Elusennol (CIO) darllenwch y canllawiau ar beth i鈥檞 wneud os yw eich elusen yn ansolfent neu mewn perygl o ansolfedd.
Os ydych yn ymddiriedolwr Siarter Frenhinol neu elusen statudol dylech ofyn am gyngor cyfreithiol ar sut i ddelio ag ansolfedd.
Gwiriwch eich dogfen lywodraethol i ddeall beth yw strwythur eich elusen.
Beth yw ansolfedd?
Yn dechnegol, ni all elusen anghorfforedig fod yn ansolfent gan nad oes ganddi bersonoliaeth gyfreithiol ar wah芒n i鈥檞 hymddiriedolwyr a鈥檌 haelodau (lle mae gan yr elusen aelodau). Yn y canllawiau hyn rydym yn defnyddio鈥檙 term 鈥榓nsolfedd鈥� i ddisgrifio sefyllfa lle mae elusen anghorfforedig:
- yn methu 芒 thalu ei dyledion pan fyddant yn ddyledus, neu
- heb ddigon o asedau i dalu am ei rhwymedigaethau
Mae ansolfedd yn gymhleth. Os ydych chi鈥檔 credu bod eich elusen yn ansolfent neu mewn perygl o fod, darllenwch y canllawiau hyn. Mae hefyd yn hanfodol eich bod yn cael cyngor proffesiynol cyn gynted 芒 phosibl (er enghraifft gan ymarferydd ansolfedd), i鈥檆h helpu i ddeall beth sydd angen i chi ei wneud.
Gallwch chwilio am ymarferydd ansolfedd ar wefan y Gwasanaeth Ansolfedd.
Deall eich dyletswyddau a鈥檆h rhwymedigaethau ymddiriedolwyr os yw eich elusen yn ansolfent
Mae鈥檔 hanfodol eich bod yn deall ac yn rheoli cyllid eich elusen. Bydd hyn yn eich helpu i gyflawni eich dyletswyddau ymddiriedolwr, gan gynnwys eich dyletswydd i reoli adnoddau eich elusen mewn modd cyfrifol, gweithredu er ei budd pennaf a chyda gofal a sgil rhesymol.
Drwy fonitro cyllid eich elusen yn rheolaidd, byddwch yn gallu:
-
nodi problemau鈥檔 gynnar ac ystyried a allwch chi gymryd camau i wella鈥檙 sefyllfa
-
deall bod eich elusen wedi mynd yn ansolfent
Mae ymddiriedolwyr elusen anghorfforedig yn bersonol atebol am ddyledion a rhwymedigaethau鈥檙 elusen. Y rheswm am hyn yw nad oes gan elusennau anghorfforedig bersonoliaeth gyfreithiol ar wah芒n i鈥檞 hymddiriedolwyr a鈥檜 haelodau (lle mae ganddi aelodau).
Gall ymddiriedolwyr hawlio unrhyw gostau a godir yn briodol gan eu helusen. Fodd bynnag, os yw eich elusen yn wynebu ansolfedd neu os yw鈥檔 ansolfent efallai na fydd digon o arian i鈥檙 ymddiriedolwyr ar 么l i鈥檙 elusen dalu ei chredydwyr eraill (y rhai y mae arni arian iddynt) sy鈥檔 cael blaenoriaeth.
Sut i ddweud a yw eich elusen yn ansolfent
Yn syml, gall eich elusen fod yn ansolfent os naill ai:
- na all dalu ei dyledion pan fyddant yn ddyledus (a elwir yn brawf llif arian), neu
- nad oes ganddi ddigon o asedau i dalu am ei rhwymedigaethau (a elwir yn brawf mantolen)
Yn ogystal 芒鈥檙 ddau brawf hyn, defnyddiwch ein gan y gallai fod ffactorau eraill sy鈥檔 dangos bod eich elusen mewn perygl o ansolfedd.
Mae鈥檔 bwysig deall a yw鈥檙 elusen yn ansolfent neu beidio neu mewn perygl o ddod yn ansolfent. Cofiwch, gallwch ddefnyddio cronfeydd wrth gefn yr elusen a/neu werthu asedau i dalu dyledion yr elusen. Darllenwch ein canllawiau ar gyfer awgrymiadau eraill.
Os yw eich elusen yn ansolfent 鈥� am ei bod yn anghorfforedig 鈥� chi fel ymddiriedolwyr fydd yn penderfynu ei chau. Fodd bynnag, os oes arian yn ddyledus gan yr elusen, efallai y byddwch chi fel ymddiriedolwyr yn dal i wynebu gofynion cyfreithiol i dalu dyledion yr elusen.
Os yw鈥檙 elusen yn ansolfent, darllenwch yr adran nesaf i ddeall eich dyletswyddau cyfreithiol. Dylech hefyd gael cyngor proffesiynol i鈥檆h helpu.
Yr hyn sydd angen i chi ei wneud os yw eich elusen yn ansolfent neu mewn perygl o ansolfedd
Os yw eich elusen yn ansolfent neu os na allwch osgoi ansolfedd mae dyletswydd arnoch i ymddwyn yn gyfrifol, yn rhesymol ac yn onest er mwyn talu cymaint 芒 phosibl i gredydwyr eich elusen.
Dylech ystyried a oes angen i鈥檙 ymddiriedolwyr gyfarfod yn fwy rheolaidd. Gwnewch yn si诺r eich bod yn cadw cofnod ysgrifenedig o unrhyw gyngor a gewch a鈥檙 penderfyniadau a wnewch yn seiliedig ar y cyngor hwn. Defnyddiwch ein canllawiau gwneud penderfyniadau i鈥檆h helpu i wneud eich penderfyniadau.
Os yw eich elusen yn ansolfent:
-
dylech gofio mai eich prif gyfrifoldeb yw talu credydwyr yr elusen
-
efallai y bydd angen atal rhai neu鈥檙 cyfan o weithgareddau鈥檙 elusen i sicrhau bod credydwyr yn cael eu talu
-
ni ddylech gael gwared ar unrhyw un o asedau鈥檙 elusen - er y gallwch werthu asedau nad ydynt yn arian parod os yw hyn yn cynyddu鈥檙 arian sydd ar gael i dalu credydwyr yr elusen
-
dylech geisio cyngor proffesiynol, er enghraifft gan ymarferydd ansolfedd
-
dylech geisio dod i drefniant anffurfiol gyda chredydwyr eich elusen am y dyledion
Gwiriwch a oes gan eich elusen waddol parhaol, tir dynodedig neu gronfeydd ymddiriedolaethau arbennig. Gellir defnyddio鈥檙 rhain i dalu am unrhyw dreuliau a dynnir yn briodol gan yr elusen mewn cysylltiad 芒鈥檙 cronfeydd hyn. Darllenwch canllawiau os ydych am wario鈥檙 arian hwn ar ddyledion cyffredinol eich elusen.
Gall nodi a yw eiddo鈥檔 cael ei gadw ar ymddiriedolaethau ar wah芒n ac y gellir ei ddefnyddio i dalu dyledion yr elusen fod yn gymhleth a dylech gael cyngor cyfreithiol.
Mae tir dynodedig yn dir y mae鈥檔 rhaid ei ddefnyddio at ddiben penodol eich elusen yn unig yn unol 芒鈥檙 ddogfen sy鈥檔 esbonio sut y mae鈥檔 rhaid defnyddio鈥檙 tir. Er enghraifft, eiddo y mae鈥檔 rhaid ei ddefnyddio fel tir hamdden.
Mae gwaddol parhaol yn eiddo y mae鈥檔 rhaid i鈥檆h elusen ei gadw yn hytrach na鈥檌 wario. Mae eiddo a roddir i鈥檆h elusen y mae鈥檔 rhaid ei ddefnyddio at ddiben penodol yn unig (fel tir dynodedig) yn un enghraifft o waddol parhaol. Un arall yw arian neu asedau eraill a roddir i鈥檆h elusen i鈥檞 buddsoddi lle mae dim ond yr incwm buddsoddi y gellir ei wario. Darllenwch ein canllawiau ar gwaddol parhaol.
Ymddiriedolaeth arbennig yw arian neu asedau y mae鈥檔 rhaid i鈥檆h elusen eu defnyddio at ddibenion penodol sy鈥檔 gulach na dibenion eich elusen yn unig. Gall gwaddol parhaol fod yn ymddiriedolaeth arbennig ond nid bob amser.
Pan fydd eich elusen yn cau
Fel ymddiriedolwyr elusen anghorfforedig, chi sy鈥檔 gyfrifol am gau鈥檆h elusen.
Os oes gan eich elusen yr arian, un opsiwn yw penodi ymarferydd ansolfedd i鈥檆h helpu i鈥檞 chau. Dewis arall yw ceisio dod i drefniant anffurfiol gyda chredydwyr yr elusen eich hun. Dylid nodi telerau鈥檙 trefniant yn ysgrifenedig. Er enghraifft:
-
swm gostyngedig o ddyled y mae eich credydwyr wedi cytuno y bydd yr elusen yn ei ad-dalu a/neu
-
amserlen ar gyfer ad-dalu
Os byddwch yn paratoi cyfrifon SORP rhaid i chi ddatgan yn y cyfrifon os nad yw eich elusen yn sefydliad gweithredol. Mae elusen yn sefydliad gweithredol os yw鈥檔 gallu parhau i weithredu am y dyfodol rhagweladwy ac mae鈥檙 ymddiriedolwyr yn bwriadu parhau i weithredu鈥檙 elusen. Efallai y byddwch hefyd yn wynebu rheolau ychwanegol ar gyfer adrodd am hyn. Dylech gael cyngor gan eich cyfrifydd neu鈥檆h cynghorydd ariannol.
Gallwch chwilio am ymarferydd ansolfedd ar wefan Insolvency Service.听
Rhaid i chi ddweud wrth y Comisiwn Elusennau pan fydd eich elusen yn cau fel y gellir ei thynnu oddi ar y gofrestr elusennau. Darllenwch ganllawiau ar cau elusen.
Pryd mae angen i chi gynnwys y Comisiwn Elusennau
Gallwch ddefnyddio gwaddol parhaol, tir dynodedig neu ymddiriedolaethau arbennig i dalu treuliau a dynnir yn briodol gan yr elusen mewn cysylltiad 芒鈥檙 cronfeydd hyn. Fodd bynnag, os ydych am ddefnyddio鈥檙 cronfeydd hyn i dalu dyledion cyffredinol eich elusen, mae angen i chi fod yn ofalus iawn am hyn a chael cyngor arbenigol ar gyfraith elusennau.
Mae gan y cronfeydd hyn gyfyngiadau a/neu ddibenion culach na鈥檆h elusen anghorfforedig. Efallai y bydd angen i chi newid cyfyngiadau neu ddibenion y gwaddol parhaol neu gronfeydd ymddiriedolaethau arbennig cyn y gallwch eu gwerthu neu eu gwario ac efallai na fyddwn bob amser yn rhoi awdurdod i chi wneud hynny. Darllenwch ganllawiau i ddeall y rheolau ar newid dibenion.
Darllenwch Gwaddoliad parhaol: rheolau ar gyfer elusennau os ydych am geisio ein hawdurdod i wario mwy na 拢25,000 neu fenthyca mwy na 25% o werth cronfa waddol barhaol eich elusen (sy鈥檔 eithrio tir dynodedig).
Darllenwch ein canllawiau am waredu tir dynodedig i ddeall pryd mae angen awdurdod y Comisiwn arnoch a phryd nad oes.
Materion eraill y gallai fod angen i chi ddweud wrthym amdanynt
Os yw eich elusen yn ansolfent neu鈥檔 gorfod atal rhywfaint neu鈥檙 cyfan o鈥檌 gwasanaethau, efallai y bydd angen i chi roi gwybod i ni fel digwyddiad difrifol. Am fwy o wybodaeth darllenwch digwyddiadau difrifol a sut i adrodd amdanynt.
Os ydych yn archwilydd neu鈥檔 arholwr annibynnol, mae gennych ddyletswyddau cyfreithiol ar wah芒n i roi gwybod am rai materion. Am fwy o wybodaeth, darllenwch adrodd materion o arwyddoc芒d materol a rhoi gwybod am faterion perthnasol o ddiddordeb i reoleiddwyr elusennau.
Pryd gall y Comisiwn Elusennau gymryd camau rheoleiddio
Os yw elusen yn ansolfent neu mewn perygl o ansolfedd efallai y bydd gan y Comisiwn fuddiant rheoleiddiol, yn dibynnu ar y rheswm dros yr ansolfedd. Darllenwch am sut y byddwn yn asesu unrhyw bryderon sy鈥檔 dod i鈥檔 sylw. Gall y Comisiwn agor ymchwiliad statudol os oes pryderon difrifol am gamymddwyn a/neu gamreoli.
Sefydliadau eraill sy鈥檔 gallu helpu
Mae nifer o sefydliadau鈥檔 darparu arweiniad a chymorth ar ansolfedd. Er enghraifft, mae yn darparu gwybodaeth i elusennau bach.