188体育

Os ydych yn ddioddefwr trais rhywiol neu ymosodiad rhywiol bydd y canllaw hwn yn eich helpu i ddeall beth sy鈥檔 digwydd os bydd eich achos yn mynd i鈥檙 llys.

Gallwch gael mynediad i eirfa i gael rhagor o wybodaeth am y termau a ddefnyddir yn y canllaw hwn.

Mae gwybodaeth am sut y gall eich achos gyrraedd y llys i鈥檞 chael yn ein canllaw 鈥榊mchwilio鈥�.

Cefnogaeth cyn mynd i鈥檙 llys

O dan God y Dioddefwyr mae gennych hawl i gael y wybodaeth ddiweddaraf am y treial a鈥檆h r么l yn y broses.

Gall gymryd peth amser cyn cynnal treial. Gallwch siarad 芒鈥檆h ISVA neu Swyddog Gofal Tystion i ddeall amseriad eich treial.

Mae sawl gwasanaeth gwahanol i鈥檆h helpu i ddeall beth allai ddigwydd yn y llys a鈥檆h cefnogi i roi tystiolaeth yn ystod y treial.

Cynghorydd Trais Rhywiol Annibynnol (ISVA)

Dylai ISVA eich helpu i ddeall y broses a鈥檆h cefnogi drwyddi. Efallai y byddan nhw鈥檔 gallu mynd i鈥檙 llys gyda chi. Mae rhagor o wybodaeth am sut y gall ISVA eich cefnogi yn y canllaw o鈥檙 enw 鈥楥ymorth yn dilyn trais rhywiol neu ymosodiad rhywiol鈥�.

Uned Gofal Tystion

Dylai鈥檙 heddlu eich cyfeirio at yr Uned Gofal Tystion, a fydd yn darparu Swyddog Gofal Tystion personol i chi. Gall Swyddog Gofal Tystion fod yn bwynt cyswllt sengl i chi a bydd yn rhoi鈥檙 wybodaeth ddiweddaraf i chi am eich achos. Mae hyn yn cynnwys dyddiadau llys a threfniadau teithio. Ceir rhagor o wybodaeth am y gwasanaeth hwn yn y Cod Dioddefwyr.

Gwasanaeth Tystion

Gallwch hefyd gael cymorth gan y cenedlaethol , neu os ydych yn byw yn Llundain. Gallant eich helpu i ddeall proses y llys a鈥檆h cefnogi i deimlo鈥檔 fwy hyderus wrth roi tystiolaeth.

Mae hyn yn wahanol i Uned Gofal Tystion sy鈥檔 cael ei rhedeg gan Gyngor ar Bopeth, sydd wedi鈥檜 lleoli ym mhob llys ynadon a Llys y Goron.

Gallwch ofyn i鈥檆h ISVA neu鈥檆h Swyddog Gofal Tystion drefnu hyn i chi. Gallwch hefyd gysylltu 芒 Chyngor ar Bopeth eich hun:

• Dros y ff么n ar 03444 111 444
• sy鈥檔 cynnwys gwasanaeth sgwrsio.

Ymweliadau cyn treial

Efallai y bydd angen i chi fynd i鈥檙 llys i roi tystiolaeth. Gallwch drefnu ymweliad ag adeilad llys cyn i鈥檆h treial gael ei gynnal i鈥檆h helpu i ymgyfarwyddo 芒 chynllun y llys a鈥檙 hyn i鈥檞 ddisgwyl ar y diwrnod. Gall eich ISVA neu鈥檆h Swyddog Gofal Tystion drefnu hyn.

Camau鈥檙 llys

Gwrandawiadau cyn treial

Bydd eich achos yn mynd trwy 鈥榳randawiadau鈥� cyn iddo fynd i dreial. Nid oes angen i chi fod yn y llys ar gyfer y gwrandawiadau hyn.

Cynhelir y gwrandawiad cyntaf yn y llys ynadon. Yna bydd troseddau difrifol fel treisio ac ymosodiadau rhywiol difrifol yn cael eu trosglwyddo o鈥檙 llys ynadon i Lys y Goron.

Y gwrandawiad cyntaf yn Llys y Goron yw pan fydd gofyn i鈥檙 diffynnydd gofnodi ple (weithiau gelwir hyn yn areiniad). Mae hyn yn golygu dweud wrth y llys a ydyn nhw鈥檔 鈥榚uog鈥� neu鈥檔 鈥榙dieuog鈥� o鈥檙 drosedd y maen nhw wedi cael eu cyhuddo ohoni (y drosedd).

Os bydd y diffynnydd yn pledio鈥檔 鈥榙dieuog鈥� bydd dyddiad ar gyfer treial yn cael ei osod lle bydd rheithgor yn penderfynu a yw鈥檔 euog ai peidio.

Os bydd y diffynnydd yn pledio鈥檔 鈥榚uog鈥� ar yr adeg hon caiff ei ddedfrydu, naill ai yn y gwrandawiad hwnnw neu mewn gwrandawiad dedfrydu diweddarach.

Mae rhagor o wybodaeth am lysoedd troseddol ar gael ar gov.uk

Mynd i鈥檙 treial

Pan fydd yr achos yn mynd i dreial, efallai y gofynnir i chi roi tystiolaeth. Mae hyn yn cynnwys disgrifio鈥檙 hyn a ddigwyddodd i chi yn eich geiriau eich hun ac ateb cwestiynau amdano gan fargyfreithiwr yr erlyniad a chan fargyfreithiwr yr amddiffyniad.

Os bydd angen i chi roi tystiolaeth, bydd yr Uned Gofal Tystion yn dweud wrthych. Bydd y Gwasanaeth Tystion yn bresennol, a gall eich ISVA hefyd ddarparu cymorth yn adeilad y llys ar ddiwrnod y treial.

Cyn i chi roi tystiolaeth

Byddwch yn cael amser a dyddiad i fod yn y llys. Bydd lle i ffwrdd o ystafell y llys lle gallwch aros oddi wrth y diffynnydd ac eraill.

Bydd yr erlynydd mewn treial fel arfer yn fargyfreithiwr annibynnol a fydd yn cyflwyno eich achos ar Wasanaeth Erlyn y Goron ac yn ei gynrychioli. Bydd yr erlynydd yn dod ac yn cyflwyno ei hun i chi cyn i chi roi tystiolaeth. Byddant yn unrhyw gwestiynau a allai fod gennych.

Ni fyddwch yn gallu gwylio鈥檙 treial tan ar 么l i chi roi eich tystiolaeth. Mae hyn fel na allwch glywed yr hyn y mae tystion eraill yn ei ddweud, gan y gallai effeithio neu newid yr hyn yr ydych yn ei gofio. Nid yw unrhyw dystion eraill chwaith yn gallu gwylio鈥檙 treial nes eu bod wedi rhoi eu tystiolaeth eu hunain.

Rhoi tystiolaeth yn y treial

Cyn i chi roi eich tystiolaeth, gallwch ailddarllen eich datganiad ysgrifenedig neu ail-wylio eich datganiad fideo a roesoch i鈥檙 heddlu.

Os ydych yn rhoi tystiolaeth mewn llys yng Nghymru, gallwch roi tystiolaeth yn Gymraeg.

I鈥檆h helpu i roi tystiolaeth i鈥檙 llys mae camau y gellir eu cymryd i鈥檆h cefnogi 鈥� fe鈥檜 gelwir yn fesurau arbennig. Dylai swyddog heddlu, ISVA neu Swyddog Gofal Tystion siarad 芒 chi am y rhain. Gall y CPS wneud cais i鈥檙 llys am y mesurau hyn ar eich rhan a bydd y barnwr yn penderfynu a ddylid cytuno arnynt.
Mae rhagor o wybodaeth am roi tystiolaeth ar gael ar gov.uk

Mae mesurau arbennig yn cynnwys:

Sgriniau

Mae sgriniau fel arfer yn llenni neu鈥檔 baneli y mae鈥檙 llys yn eu gosod rhwng y blwch tyst a鈥檙 diffynnydd pan fyddwch yn rhoi tystiolaeth. Mae hyn yn golygu na fyddwch yn gweld y diffynnydd, ac ni fyddant yn eich gweld tra byddwch yn rhoi eich tystiolaeth.

Rhoi tystiolaeth trwy gyswllt teledu

Mae hyn yn golygu y gallwch chi roi tystiolaeth trwy gyswllt fideo byw. Gallai hyn fod o ystafell arbennig sydd ar wah芒n i ystafell y llys, rhywle arall yn adeilad y llys. Gallai hefyd fod mewn adeilad arall.

Bydd pobl yn ystafell y llys yn gallu eich gweld ond efallai y byddwch yn gallu cael sgrin y cyswllt fideo fel na all y diffynnydd eich gweld.

Clirio鈥檙 oriel gyhoeddus

Mae hyn yn golygu y gellir gofyn i unrhyw un nad oes angen iddo fod yno yn gyfreithiol adael ystafell y llys pan fyddwch yn rhoi tystiolaeth. Gallwch ofyn i rywun aros i鈥檆h cefnogi, fel ffrind, aelod o鈥檙 teulu, neu ISVA.

Tynnu wigiau a gynau

Gall barnwyr a bargyfreithwyr yn Llys y Goron dynnu鈥檙 wigiau a鈥檙 gynau y maent fel arfer yn eu gwisgo yn y llys fel bod y llys yn teimlo鈥檔 llai ffurfiol. Defnyddir y mesur hwn fel arfer ar gyfer plant sy鈥檔 ddioddefwyr a thystion.

Tystiolaeth wedi鈥檌 recordio ymlaen llaw

Dyma鈥檙 cofnod a recordiwyd ar fideo a roesoch o鈥檙 hyn a ddigwyddodd i chi. Mae鈥檔 cael ei chwarae yn y llys felly nid oes angen i chi ailadrodd yr holl fanylion.

Efallai y bydd angen i chi fynd i鈥檙 llys o hyd er mwyn i gyfreithiwr y diffynnydd allu gofyn cwestiynau i chi am y dystiolaeth a roddwyd gennych. Gelwir hyn yn groesholi.

Croesholi wedi鈥檌 recordio ymlaen llaw

Os caiff eich tystiolaeth ei recordio ymlaen llaw cyn y treial, efallai y byddwch hefyd yn gallu cael eich sesiwn groesholi wedi鈥檌 recordio ymlaen llaw. Mae hyn yn golygu na fyddai鈥檔 rhaid i chi fynychu鈥檙 treial o gwbl. Efallai y bydd angen i chi fynd i鈥檙 llys i gofnodi eich sesiwn croesholi ond byddech chi鈥檔 gwneud hyn mewn ystafell breifat i dystion. Cyfeirir at hyn yn aml fel Adran 28.

Archwilio鈥檙 tyst trwy gyfryngwr

Efallai y gallwch ddefnyddio cyfryngwr i鈥檆h helpu i roi tystiolaeth. Mae cyfryngwr yn arbenigwr mewn iaith a lleferydd. Gallant esbonio neu symleiddio cwestiynau ac egluro eich atebion i鈥檙 llys.

Helpu i gyfathrebu

Os ydych yn cael trafferth clywed neu siarad gallwch ofyn am ddehonglydd iaith neu iaith arwyddion neu gymorth gweledol arbennig fel map corff. Mae gennych hawl i gael cyfieithydd yn y llys os oes angen un arnoch.

Tynnu eich cefnogaeth yn 么l o鈥檙 achos

Efallai y byddwch yn penderfynu nad ydych am roi tystiolaeth yn y treial mwyach.

Gelwir hyn yn 鈥渄ynnu cefnogaeth ar gyfer erlyniad yn 么l鈥�. Bydd angen i chi wneud datganiad swyddogol o dynnu鈥檔 么l i鈥檙 heddlu.

Gall y CPS ddewis parhau 芒鈥檙 achos o hyd. I wneud y penderfyniad hwn byddant yn ystyried y dystiolaeth a budd y cyhoedd yn ofalus. Gall eich datganiad ac unrhyw dystiolaeth a ddarparwyd gennych hefyd gael eu defnyddio yn y llys heb eich cefnogaeth.

Yr hyn y gellir ei ofyn i chi yn y llys

Ar 么l i chi roi eich tystiolaeth, efallai y bydd cyfreithiwr y diffynnydd, y barnwr neu鈥檙 erlynydd yn gofyn cwestiynau ichi. Pan fydd cyfreithiwr y diffynnydd yn gofyn cwestiynau, gelwir hyn yn groesholi. Mae rheolau ynghylch yr hyn y gall cyfreithiwr y diffynnydd ei ofyn i chi pan fyddwch yn rhoi eich tystiolaeth.

Er enghraifft, oni bai bod y barnwr yn caniat谩u iddynt wneud hynny, ni allant ofyn i chi am eich hanes rhywiol nac unrhyw euogfarnau blaenorol a allai fod gennych. Os caniateir iddynt ofyn cwestiynau fel hyn i chi, bydd yr erlynydd yn dweud wrthych cyn y treial. Gallwch gael rhagor o wybodaeth yng nghanllaw Gwasanaeth Erlyn y Goron

Gwasanaethau ffrindiau, teulu a chymorth yn y llys

Os hoffech, gall ffrindiau neu aelodau o鈥檆h teulu ddod i鈥檙 llys gyda chi ac eistedd yn yr oriel gyhoeddus, oni bai eu bod yn dystion yn yr achos. Gall eich ISVA a/neu鈥檙 Gwasanaeth Tystion ddod i mewn i ystafell y llys gyda chi. Mae鈥檙 gyfraith yn dweud y gall unrhyw un ddod i mewn i ystafell y llys oni bai bod rheswm i鈥檙 barnwr wrthod.

Efallai y bydd gan y diffynnydd ffrindiau ac aelodau o鈥檙 teulu yn y llys i鈥檞 cefnogi. Ni chaniateir iddynt ddweud unrhyw beth wrthych a bydd staff y llys yn gwneud popeth o fewn eu gallu i atal hyn.

Bydd diogelwch ar y safle bob amser a bydd unrhyw ymddygiad amhriodol, gan gynnwys ymddygiad bygythiol neu i godi ofn, yn cael ei drin naill ai gan y barnwr, staff y llys, swyddogion diogelwch neu鈥檙 heddlu.

Ar 么l y treial

Nid oes rhaid i chi fynychu gweddill y treial ar 么l i chi roi eich tystiolaeth. Os byddwch yn dewis peidio 芒 bod yno, mae gennych hawl i gael gwybod beth ddigwyddodd. Bydd yr Uned Gofal Tystion yn rhoi鈥檙 wybodaeth ddiweddaraf i chi.

Os na all y rheithgor gytuno

Os bydd y barnwr yn sefydlu na all y rheithgor gytuno a yw鈥檙 diffynnydd yn euog ai peidio, bydd y CPS yn penderfynu a ddylid cynnal treial arall ai peidio. Bydd y CPS hefyd yn ystyried eich barn wrth benderfynu. Os ydyn nhw鈥檔 penderfynu cynnal treial arall byddai鈥檔 rhaid dechrau o鈥檙 newydd, gan glywed yr holl dystiolaeth eto, gyda rheithgor newydd.

Os bydd y CPS yn penderfynu peidio 芒 chynnal treial arall bydd y diffynnydd yn cael ei ddyfarnu鈥檔 ddieuog.

Os ceir y diffynnydd yn ddieuog

Os cafwyd y diffynnydd yn ddieuog, mae hyn yn golygu na allai鈥檙 rheithgor fod yn sicr bod y diffynnydd yn euog. Mae hynny鈥檔 golygu bod yr achos bellach ar ben.

Cofiwch, ni waeth beth yw canlyniad eich achos, mae gennych hawl i gymorth.

Os ceir y diffynnydd yn euog

Os bydd y diffynnydd yn cael ei ganfod neu鈥檔 pledio鈥檔 euog, fe鈥檌 gelwir yn droseddwr yn awr.

Bydd y barnwr yn penderfynu ar ddedfryd (cosb) mewn gwrandawiad dedfrydu. Efallai y bydd y gwrandawiad dedfrydu ar unwaith, neu efallai y bydd yn ddiweddarach. Gallwch ddewis bod yn bresennol yn y llys pan fydd hyn yn digwydd.

O dan y , mae gennych hawl i wneud yn y gwrandawiad dedfrydu. Mae鈥檙 datganiad hwn yn dweud wrth y llys sut mae鈥檙 drosedd wedi effeithio arnoch chi. Gall y barnwr roi caniat芒d i chi ddarllen hwn yn uchel yn y gwrandawiad neu gall rhywun arall ei ddarllen ar eich rhan. Bydd y barnwr yn cymryd eich datganiad i ystyriaeth wrth benderfynu pa ddedfryd y dylai鈥檙 diffynnydd ei chael.

Gallai dedfryd fod yn:

• Dedfryd o garchar. Mae hyn yn golygu y byddant yn cael eu hanfon i鈥檙 carchar.
• Dedfryd ohiriedig. Dyma lle na fydd y troseddwr yn cael ei anfon i鈥檙 carchar ar unwaith ond gall fynd i鈥檙 carchar os yw鈥檔 cyflawni trosedd arall neu os nad yw鈥檔 cydymffurfio ag unrhyw amodau a osodwyd gan y barnwr, er enghraifft cyrffyw.
• Gorchymyn cymunedol (er enghraifft cyrffyw neu waith di-d芒l)
• Dirwy
• Rhyddhad

Mae rhagor o wybodaeth ar gael yma:

Sut mae dedfrydau鈥檔 cael eu gweithio allan - 188体育 (www.gov.uk)

Mathau o ddedfrydau carchar: Dedfrydau cydamserol ac olynol - 188体育 (www.gov.uk)

Os byddwch yn dewis peidio 芒 mynd i鈥檙 gwrandawiad dedfrydu gall yr Uned Gofal Tystion neu ISVA ddweud wrthych am y ddedfryd a gafodd y diffynnydd. Dylent wneud hyn o fewn 6 diwrnod gwaith i鈥檙 gwrandawiad. Fodd bynnag, efallai y byddwch yn gweld gwybodaeth am y treial yn cael ei hadrodd yn y newyddion neu ar gyfryngau cymdeithasol cyn iddynt gysylltu 芒 chi.