188体育

Sut i fod yn atwrnai

Rydych wedi鈥檆h penodi yn atwrnai o dan atwrneiaeth arhosol (LPA).

惭补别鈥檙 sawl a wnaeth yr atwrneiaeth arhosol (y 鈥榬hoddwr鈥�) yn ymddiried ynoch chi i wneud penderfyniadau ar ei ran os bydd yn colli ei alluedd meddyliol. Os yw鈥檔 dymuno hynny, gallwch ei helpu yn syth.

惭补别鈥檙 atwrneiaeth arhosol yn delio ag eiddo a materion ariannol y rhoddwr, megis:

• defnyddio鈥檌 gyfrifon banc a chymdeithas adeiladu, cyfrifon cyfredol a chyfrifon cynilo

• hawlio, cael a defnyddio鈥檌 fudd-daliadau, pensiynau a lwfansau

• talu ei filiau cartref, biliau gofal ac eraill

• prynu neu werthu ei gartref

• cynilo neu wneud a gwerthu buddsoddiadau.

Beth i鈥檞 wneud nawr

Mynnwch sgwrs 芒鈥檙 rhoddwr am y ffordd mae鈥檔 gofalu am ei faterion ariannol. Er enghraifft, ydy鈥檙 rhoddwr yn:

• rhoi anrhegion pen-blwydd i blant neu deulu a ffrindiau eraill (faint)

• hoffi gwario ar ddillad, cerddoriaeth neu deithiau

• rhoi arian i elusennau penodol (faint)

• eisiau gwerthu neu rentu ei gartref os bydd yn symud i gartref gofal

• a yw鈥檔 gwell ganddo gadw isafswm balans yn y banc?

Gofynnwch i鈥檙 rhoddwr ble mae鈥檔 cadw gwybodaeth ariannol:

• llythyrau am faterion treth, pensiwn a budd-daliadau

• biliau a chyfriflenni banc neu gardiau credyd

• gweithredoedd unrhyw eiddo sy鈥檔 perthyn iddo

• y ddogfen atwrneiaeth arhosol.

Mynnwch gop茂au ardystiedig o鈥檙 ddogfen atwrneiaeth arhosol

• Os oes gan y rhoddwr alluedd, gall ef eu cael. Gweler www.gov.uk/power-of-attorney/certify

• Gall cyfreithiwr neu notari eu gwneud am ffi.

Helpu鈥檙 rhoddwr

Fel atwrnai, rhaid ichi helpu鈥檙 rhoddwr i wneud ei benderfyniadau ei hun, os yw鈥檔 gallu.

Allwch chi ddim penderfynu dros y rhoddwr dim ond os ydych yn meddwl bod ei benderfyniadau yn rhai rhyfedd neu鈥檔 annoeth.

Helpwch y rhoddwr i wneud penderfyniadau

• Gwiriwch: a all wneud rhai penderfyniadau?

• Esboniwch mewn ffyrdd gwahanol. A fyddai defnyddio lluniau, iaith arwyddion neu ei iaith gyntaf yn helpu?

• Os oes cyfnodau pan all y rhoddwr wneud penderfyniad a鈥檙 penderfyniad hwnnw heb fod yn un brys, arhoswch.

Os nad oes gan y rhoddwr alluedd meddyliol:

• dilynwch unrhyw gyfyngiadau neu amodau yn yr atwrneiaeth arhosol

• ceisiwch ddilyn yr arweiniad yn yr atwrneiaeth arhosol

• gofynnwch i eraill beth fyddai鈥檙 rhoddwr yn ei wneud

• peidiwch 芒 gwneud rhagdybiaethau ar sail oed, ymddygiad, cyflwr neu ymddangosiad y rhoddwr - ystyriwch beth fyddai鈥檙 rhoddwr fel unigolyn ei eisiau.

Dylech osgoi penderfyniadau sy鈥檔 cyfyngu ar ryddid y rhoddwr

Ystyriwch opsiwn sy鈥檔 cael llai o effaith.

Gwnewch benderfyniadau er budd pennaf y rhoddwr

Rhaid i bob penderfyniad gael ei wneud ar sail beth sydd orau i鈥檙 rhoddwr, nid dim ond un sy鈥檔 gyfleus i bobl eraill.

Rheoli arian

Cadwch y cyfrifon drwy gofnodi incwm a thaliadau a rhoddion mwy. Cadwch bob bil.

Mae鈥檔 haws cadw eiddo ac arian y rhoddwr ar wah芒n i鈥檆h eiddo a鈥檆h arian chi, onid oes gennych gyfrifon ar y cyd neu鈥檔 gyd-berchen ar gartref.

Os yw鈥檙 rhoddwr yn berchen ar eiddo, holwch i weld a yw wedi鈥檌 gofrestru yn ei enw gyda鈥檙 Gofrestrfa Dir EM. Os na, dylech ei gofrestru. Hefyd ymunwch 芒鈥檙 (Property Alert Service).

Delio 芒 banciau a chwmn茂au eraill

Bydd banciau, cymdeithasau adeiladu a chwmn茂au cyfleustodau angen prawf mai chi yw鈥檙 atwrnai.

Efallai y bydd angen i chi ddangos y canlynol iddynt:

• y ddogfen atwrneiaeth arhosol wreiddiol neu gopi ardystiedig, nid llungopi

• prawf o bwy ydych chi a lle rydych yn byw (e.e. bil nwy neu drydan a phasbort neu drwydded yrru).

Problemau? Siaradwch 芒鈥檙 rheolwr neu鈥檙 brif swyddfa.

Gwneud rhoddion

Dim ond os ydynt er budd pennaf y rhoddwr y gellir gwneud rhoddion.

Rhaid i鈥檙 gwariant beidio 芒 niweidio gofal neu ansawdd bywyd y rhoddwr. Rhaid i roddion fod yn rhai fforddiadwy.

Gallwch barhau i wneud rhoddion elusennol neu roi anrhegion pen-blwydd i aelodau鈥檙 teulu, ond allwch chi ddim gwario llawer mwy neu鈥檔 wahanol i beth fyddai鈥檙 rhoddwr wedi鈥檌 wneud.

Allwch chi ddim gwneud elw na manteisio鈥檔 bersonol drwy weithredu ar ran y rhoddwr - mae hynny鈥檔 torri鈥檙 gyfraith.

Atwrneiod eraill

Os oes atwrneiod eraill, bydd yr atwrneiaeth arhosol yn nodi sut y byddwch yn gweithredu gyda鈥檆h gilydd:

• ar y cyd ac yn unigol 鈥� gallwch benderfynu gydag atwrneiod eraill neu ar eich pen eich hun

• ar y cyd 鈥� rhaid i bob atwrnai gytuno ar bob penderfyniad

• ar y cyd ar gyfer rhai penderfyniadau ac ar y cyd ac yn unigol ar gyfer eraill 鈥� rhaid ichi gytuno ar benderfyniadau sydd wedi鈥檜 nodi yn yr atwrneiaeth arhosol gyda鈥檙 holl atwrneiod. Gallwch chi wneud penderfyniadau eraill ar eich pen eich hun.

Os oes raid ichi wneud penderfyniad ar y cyd a rhai yn anghytuno, ni ellir gwneud y penderfyniad hwnnw.

Ddim yn gallu cytuno?

Os nad ydych chi a鈥檙 atwrneiod eraill yn gallu cytuno, gofynnwch i鈥檙 teulu a ffrindiau beth fyddai鈥檙 rhoddwr ei eisiau a beth sydd o fudd pennaf iddo.

Defnyddiwch eiriolaeth neu gyfryngu. Edrychwch ar-lein neu ofyn mewn llyfrgell. Os yw鈥檙 rhoddwr mewn cartref neu鈥檔 cael gofal cymdeithasol, gofynnwch i鈥檙 staff am gymorth.

Gallwch gysylltu 芒 Swyddfa鈥檙 Gwarcheidwad Cyhoeddus ac efallai y gallwn ni roi cyngor, neu efallai y bydd angen ichi wneud cais i鈥檙 Llys Gwarchod. Gallai hyn gostio 拢371 neu fwy.

Rhagor o wybodaeth

Cod Ymarfer Deddf Galluedd Meddyliol 2005

惭补别鈥檙 Cod Ymarfer yn esbonio dyletswyddau atwrneiod

188体育

Y Llys Gwarchod
yr Adran Gwaith a Phensiynau (budd-daliadau a phensiynau)
Cyllid a Thollau EM (treth)
Gofrestrfa Dir EM (perchnogaeth eiddo)
www.gov.uk

Taflen 鈥楢rweiniad i bobl sydd eisiau rheoli cyfrif banc ar ran rhywun arall鈥�

Sut mae cysylltu 芒 ni

I gael cyngor, lleisio pryderon neu ddweud wrthym os yw amgylchiadau鈥檙 rhoddwr neu eich amgylchiadau chi yn newid (er enghraifft: os ydych chi鈥檔 symud t欧).

贵贵脭狈

0300 456 0300

O ddydd Llun i ddydd Gwener rhwng 9am a 5pm Dydd Mercher 10am i 5pm

贵贵脭狈 TESTUN

0115 934 2778

E-BOST

[email protected]

GWEFAN

www.gov.uk/opg