188体育

Mae trais a cham-drin domestig yn dal i fod yn broblem enfawr yn ein cymdeithas, gydag effeithiau pellgyrhaeddol a dinistriol.

Y diffiniad trawslywodraethol o drais a cham-drin domestig yw unrhyw ddigwyddiad neu batrwm o achosion o reoli, ymddygiad gorfodol a bygythiol, trais neu gamdriniaeth rhwng y sawl sydd yn 16 oed neu drosodd sydd, neu sydd wedi bod, yn bartneriaid agos neu aelodau o鈥檙 teulu waeth beth fo鈥檜 rhyw neu rywioldeb.

Gall y cam-drin gynnwys, ond nid yw鈥檔 gyfyngedig i:

• seicolegol

• corfforol

• rhywiol

• ariannol

• emosiynol

Darganfyddwch fwy am y diffiniad trawslywodraethol o drais a cham-drin domestig.

惭补别鈥檙 llywodraeth wedi ymrwymo鈥檔 llwyr i atal cam-drin ac mae gan yr Adran Gwaith a Phensiynau (DWP) ystod o fesurau sydd wedi鈥檜 cynllunio i gefnogi pobl sy鈥檔 ffoi o aelwydydd treisgar a chamdriniol.

1. Rhoi gwybod i ni am drais a cham-drin domestig

Siaradwch ag anogwr gwaith mewn canolfan gwaith am y trais a鈥檙 cam-drin domestig i gael cymorth ychwanegol gan DWP.

Gallwch ofyn am apwyntiad gydag anogwr gwaith mewn ystafell breifat.

.

2. Darparu tystiolaeth o drais a cham-drin domestig

Bydd angen i ddioddefwyr ddarparu tystiolaeth o unrhyw drais neu gam-drin domestig i dderbyn cefnogaeth gan DWP.

Byddwch angen tystiolaeth ysgrifenedig gan berson sy鈥檔 gweithredu mewn r么l swyddogol sy鈥檔 dangos:

• mae eich amgylchiadau鈥檔 gyson 芒 rhai person sydd wedi dioddef trais neu gam-drin domestig yn cael ei achosi, neu ei fygwth, arnynt yn ystod y 6 mis cyn i chi roi gwybod i鈥檙 Adran Gwaith a Phensiynau

• rydych wedi cysylltu 芒鈥檙 person sy鈥檔 gweithredu mewn r么l swyddogol i ddweud wrthynt am unrhyw ddigwyddiadau sydd wedi digwydd yn ystod y 6 mis diwethaf

Mae person sy鈥檔 鈥榞weithredu mewn r么l swyddogol鈥� yn golygu:

• gweithiwr gofal iechyd proffesiynol

• swyddog heddlu

• gweithiwr cymdeithasol cofrestredig

• eich cyflogwr neu gynrychiolydd o鈥檆h undeb llafur

• unrhyw gorff cyhoeddus, gwirfoddol neu elusennol sydd wedi bod mewn cysylltiad uniongyrchol 芒 chi am drais neu gam-drin domestig

Rhaid i chi ddarparu eich tystiolaeth i鈥檙 ganolfan gwaith cyn gynted 芒 phosibl ond heb fod yn hwyrach nag un mis calendr ar 么l i chi ddweud wrthym am y trais a鈥檙 cam-drin domestig.

3. Budd-dal Tai

Mae darpariaeth arbennig ar gyfer pan fyddwch yn absennol dros dro o鈥檆h cartref drwy ofni trais a cham-drin domestig.

Os ydych yn bwriadu dychwelyd i鈥檆h cartref blaenorol, gallwch gael Budd-dal Tai ar gyfer cyn-gartref parhaol a llety dros dro. Ni ddylai eich cyn-gartref fod wedi cael ei isosod a rhaid i bob llety fodloni鈥檙 amodau Budd-dal Tai.

Bydd yn cael ei dalu:

• am hyd at 52 wythnos yng Nghymru, Lloegr a鈥檙 Alban

• am hyd at 26 wythnos y tu allan i Gymru, Lloegr a鈥檙 Alban

Os nad ydych yn bwriadu dychwelyd i鈥檆h cartref blaenorol, gallwch gael Budd-dal Tai am hyd at 4 wythnos os oes gennych rwymedigaeth rhent na ellir ei osgoi ar yr hen gartref.

4. Lwfans Ceisio Gwaith (JSA) a Lwfans Cyflogaeth a Chymorth (ESA)

Os ydych wedi dioddef trais a cham-drin domestig, gallwch gael seibiant o chwilio am waith a gofynion paratoi am waith am hyd at 13 wythnos i roi鈥檙 lle a鈥檙 amser rydych ei angen i sefydlogi eich bywyd.

惭补别鈥檙 seibiant wedi鈥檌 rannu鈥檔 ddwy ran:

• cyfnod cychwynnol o 4 wythnos sy鈥檔 dechrau ar y diwrnod y byddwch yn dweud wrth y ganolfan gwaith eich bod wedi cael eich bygwth neu yn destun trais domestig a cham-driniaeth

• estyniad o 4 i 13 wythnos os byddwch yn darparu tystiolaeth yn ystod y cyfnod cychwynnol o 4 wythnos

Mae鈥檔 rhaid i chi ddweud wrth y ganolfan gwaith am y trais a鈥檙 cam-drin domestig mewn cyfweliad ag anogwr gwaith, naill ai wyneb yn wyneb neu dros y ff么n. 惭补别鈥檙 cyfnod cychwynnol o 4 wythnos yn dechrau ar y dyddiad hwn.

I fod yn gymwys ar gyfer y seibiant 4 wythnos gyntaf yma, rhaid i鈥檙 canlynol fod yn berthnasol:

• rydych yn hawlio JSA neu yn rhan o gr诺p gweithgaredd sy鈥檔 gysylltiedig 芒 gwaith ESA (WRAG)

• bod y digwyddiad o drais neu gam-drin domestig wedi digwydd yn ystod y 26 wythnos diwethaf

• rhaid i鈥檙 digwyddiad fodloni鈥檙 diffiniad o drais domestig

• ni ddylech fod yn byw yn yr un cyfeiriad 芒鈥檙 sawl sydd wedi eich camdrin

• ni ydych wedi cael seibiant arall oherwydd trais domestig neu gam-drin o fewn y 12 mis diwethaf

Pan fyddwch yn dweud wrth y ganolfan gwaith am y trais a鈥檙 cam-drin domestig, bydd anogwr gwaith yn dweud wrthych pa dystiolaeth y mae鈥檔 rhaid i chi ei darparu i gael seibiant llawn o 13 wythnos.

Bydd y seibiant 4 neu 13 wythnos ond ar gael unwaith mewn unrhyw gyfnod o 12 mis. Bydd yn rhedeg am 4 neu 13 wythnos yn olynol p鈥檜n a oes gennych hawl i JSA neu ESA am y cyfnod cyfan ai peidio.

Mewn achosion eithafol, efallai y bydd angen ymestyn hyd y seibiant. Bydd hyn yn cael ei benderfynu gan yr anogwr gwaith fesul achos.

5. Credyd Cynhwysol

5.1 Eich cyfrif Credyd Cynhwysol

Os ydych wedi gadael perthynas dreisiol, gall eich anogwr gwaith eich helpu i agor cais newydd fel hawlydd sengl. O鈥檙 eiliad hon ni fydd gan eich cyn bartner fynediad at unrhyw wybodaeth am eich cais newydd.

5.2 Taliad ymlaen llaw ar gais newydd

Os ydych wedi gadael perthynas dreisgar, gallwch gael taliad ymlaen llaw o hyd at 100% o鈥檆h hawl fisol disgwyliedig o Gredyd Cynhwysol. Siaradwch 芒鈥檆h anogwr gwaith am hyn. Efallai y byddwch yn cael penderfyniad ar yr un diwrnod.

5.3 Gofynion sy鈥檔 gysylltiedig 芒 gwaith

Os ydych wedi dioddef trais a cham-drin domestig tra yn hawlio Credyd Cynhwysol, ni fydd yn rhaid i chi ymgymryd ag unrhyw ofynion sy鈥檔 gysylltiedig 芒 gwaith am 13 wythnos, ar yr amod:

• bod y trais a cham-drin domestig wedi digwydd o fewn y 6 mis blaenorol

• mae鈥檙 digwyddiad yn cwrdd 芒鈥檙 diffiniad o drais domestig

• nad ydych yn byw yn yr un cyfeiriad 芒鈥檙 camdriniwr

• nad ydych wedi cael seibiant o 13 wythnos o ofynion sy鈥檔 gysylltiedig 芒 gwaith o ganlyniad i drais domestig blaenorol o fewn y 12 mis diwethaf

• gallwch ddarparu tystiolaeth ysgrifenedig o fewn mis i鈥檙 dyddiad y trafodwyd y mater gyda anogwr gwaith

惭补别鈥檙 seibiant 13 wythnos yn dechrau ar y dyddiad y byddwch yn dweud wrth anogwr gwaith mewn canolfan waith. Bydd y seibiant yn cael ei ymestyn i 26 wythnos os mai chi yw prif ofalwr plentyn hyd at 16 oed.

Os ydych angen mwy o amser ar 么l y seibiant o 13 neu 26 wythnos am resymau sy鈥檔 uniongyrchol neu鈥檔 anuniongyrchol i鈥檆h profiad o gam-drin domestig a thrais, rhowch wybod i鈥檆h anogwr gwaith. Bydd yr anogwr gwaith yn penderfynu a oes modd ymestyn y seibiant.

5.4 Trallod plentyn

Os mai chi yw prif ofalwr plentyn hyd at 16 oed, sydd mewn trallod sylweddol oherwydd trais a cham-drin domestig, gallwch gael seibiant dros dro o ofynion sy鈥檔 gysylltiedig 芒 gwaith. Er enghraifft, os oes tarfu sylweddol ar eich cyfrifoldebau gofal plant arferol a bod angen darparu gofal a chymorth ychwanegol oherwydd bod y plentyn yn:

鈥� profi neu yn bod yn dyst i drais neu gam-drin domestig (lle gallai adroddiad heddlu fod ar gael)

鈥� profi neu yn bod yn dyst i drais a cham-drin ar wah芒n i drais domestig

Bydd y seibiant o ofynion sy鈥檔 gysylltiedig 芒 gwaith wrth ofalu am blentyn sy鈥檔 ofidus yn digwydd am uchafswm o un mis bob 6 mis am gyfnod o 2 flynedd yn dilyn digwyddiad trais neu gam-drin domestig.

5.5 Elfen tai

Mae darpariaeth arbennig ar gyfer elfen tai Credyd Cynhwysol pan fyddwch yn absennol dros dro o鈥檆h cartref trwy fod ofn trais a cham-drin domestig.

Os ydych yn bwriadu dychwelyd i鈥檆h hen gartref, gallwch dderbyn elfen tai Credyd Cynhwysol ar gyfer cyn-gartref parhaol a llety dros dro. Ni ddylai eich cyn-gartref fod wedi cael ei isosod a rhaid i bob llety fodloni鈥檙 amodau elfen tai Credyd Cynhwysol.

Bydd yn cael ei dalu:

• am hyd at 12 mis o fewn Cymru, Lloegr a鈥檙 Alban

• am hyd at 6 mis y tu allan i Gymru, Lloegr a鈥檙 Alban

5.6 Trefniadau Talu Amgen

Os ydych yn hawlio Credyd Cynhwysol fel cwpl ac oherwydd ofn trais a cham-drin domestig, rydych yn dymuno rheoli鈥檆h arian eich hun, gallwch wneud cais am Drefniant Talu Amgen.

Bydd taliadau Credyd Cynhwysol yn cael eu rhannu i ddau gyfrif banc yn hytrach nag un. Gellid dyrannu canran uwch i鈥檙 person sydd 芒 chyfrifoldeb gofalu sylfaenol. Bydd hyn yn cael ei wneud i sicrhau iechyd a lles y rhan fwyaf o鈥檙 cartref.

Gellir ystyried Trefniadau Talu Amgen ar unrhyw adeg yn ystod y cais Credyd Cynhwysol.

5.7 Teuluoedd gyda mwy na 2 o blant

Nid yw Credyd Cynhwysol yn talu swm ychwanegol i chi am drydydd plentyn neu blentyn dilynol a aned ar neu ar 么l 6 Ebrill 2017, oni bai bod amgylchiadau arbennig yn berthnasol.

Gallwch gael Credyd Cynhwysol ychwanegol ar gyfer trydydd plentyn neu blant dilynol yn eich cartref sy鈥檔 debygol o fod wedi cael eu cenhedlu o ganlyniad i weithred rywiol na wnaethoch chi gydsynio iddi neu na allech gydsynio iddi.

Mae hyn yn berthnasol i blentyn sydd:

• yn debygol o fod wedi cael ei genhedlu o ganlyniad i weithred rywiol anghydsyniol (gan gynnwys treisio)

鈥� wedi鈥檌 genhedlu ar neu o gwmpas adeg pan oedd eich perthynas 芒 rhiant biolegol arall y plentyn yn ymosodol a鈥檆h bod yn destun rheolaeth barhaus neu orfodaeth

I fod yn gymwys am yr eithriad hwn ar gyfer trydydd plentyn neu blentyn dilynol, ni ddylech fod yn byw gyda rhiant biolegol y plentyn mwyach. Gofynnir i chi gadarnhau hyn.

Rydym yn cydnabod bod delio 芒鈥檙 eithriad hwn yn hynod sensitif. Fodd bynnag, mae鈥檔 bwysig iawn bod yr eithriad hwn mewn lle i鈥檆h cefnogi os ydych yn y sefyllfa hon.

6. Y cap ar fudd-daliadau

Bydd cymorth tai ar gyfer llety eithriedig yn cael ei eithrio o gyfrifo鈥檙 cap ar fudd-daliadau ar gyfer dioddefwyr trais a cham-drin domestig.

Mae enghreifftiau o lety sydd wedi鈥檌 eithrio yn cynnwys:

• llochesi

• hosteli

• eiddo a reolir

Rhaid i鈥檙 llety gael ei ddarparu gan gyngor sir, cymdeithas dai, elusen gofrestredig neu fudiad gwirfoddol a rhaid i chi gael gofal, cefnogaeth neu oruchwyliaeth.

7. Tynnu鈥檙 cymhorthdal ystafell sb芒r

Ni fydd tynnu鈥檙 cymhorthdal ystafell sb芒r yn cael ei gymhwyso i ddioddefwyr trais a cham-drin domestig sy鈥檔 aros mewn llety eithriedig (gweler uchod).

Os yw eich cartref wedi cael diogelwch ychwanegol wedi鈥檌 osod o dan oherwydd eich bod chi, neu aelod o鈥檆h cartref, wedi dioddef trais a cham-drin domestig, yna efallai y bydd gennych hawl i gael eithriad rhag cael tynnu鈥檙 cymhorthdal ystafell sb芒r. Siaradwch 芒鈥檆h anogwr gwaith neu reolwr achos os yw hyn yn berthnasol i chi.

8. Taliadau Tai Dewisol

惭补别鈥檙 DWP yn darparu cyllid ar gyfer Taliadau Tai Dewisol sydd ar gael gan eich awdurdod lleol ac sydd wedi鈥檜 hanelu at nifer o grwpiau sy鈥檔 debygol o gael eu heffeithio gan ddiwygiadau lles, gan gynnwys unigolion neu deuluoedd sy鈥檔 ffoi rhag trais a cham-drin domestig. Gellir rhoi Taliadau Tai Dewisol hefyd i ddioddefwyr sydd wedi aros yn eu cartref, sydd wedi鈥檌 addasu o dan gynllun noddfa.

9. Cymorth partner mudol

Os ydych wedi dod i鈥檙 DU ar fisa teulu fel priod, partner sifil neu bartner dibriod ac mae angen i chi adael eich cartref trwy ofni trais a cham-drin domestig, gallwch wneud cais am gonsesiwn 鈥楧estitution Domestic Violence鈥� (DDV). Bydd hyn yn eich galluogi i hawlio budd-daliadau am hyd at 3 mis tra bod Fis芒u a Mewnfudo鈥檙 DU yn ystyried eich cais i ymgartrefu yn y DU.