Datganiad i'r wasg

Cyflog byw cenedlaethol newydd i roi hwb i safonau byw gweithwyr yng Nghymru

Stephen Crabb: "Mae鈥檙 llywodraeth Un Genedl hon yn ymrwymedig i wneud i weithio dalu a sicrhau bod pobl sy鈥檔 gweithio鈥檔 galed yn cael y cyflog y mae ganddynt hawl iddo"

Cyhoeddwyd hwn o dan y 2015 to 2016 Cameron Conservative government

National Living Wage

  • O鈥檙 1 Ebrill ymlaen bydd gweithwyr 25+ oed yn y Deyrnas Unedig sy鈥檔 ennill yr isafswm cyflog o 拢6.70 yr awr yn gweld cynnydd o 50c.
  • Mae鈥檙 Cyflog Byw Cenedlaethol newydd yn cefnogi gweledigaeth y Llywodraeth o gymdeithas sy鈥檔 ennill cyflogau uwch, dibynnu llai ar daliadau lles ac yn talu llai o dreth.

Dywedodd fwy na 48 y cant o weithwyr ar draws Cymru y byddant yn teimlo鈥檔 fwy cadarnhaol amdanynt eu hunain a鈥檜 teuluoedd o ganlyniad i gyflwyno鈥檙 Cyflog Byw Cenedlaethol newydd, a gyhoeddwyd gan y Canghellor yn ei Gyllideb yn yr haf.

Mae鈥檙 canfyddiadau鈥檔 rhan o arolwg newydd gan y Llywodraeth sy鈥檔 dangos hefyd y bydd 44 y cant o鈥檙 ymatebwyr ar draws yr ardal yn teimlo y bydd ganddynt fwy o gymhelliad i weithio o ganlyniad i鈥檞 cyflogau uwch.

Bydd dros filiwn o weithwyr 25+ oed yn y DU ar eu hennill yn uniongyrchol o鈥檙 cynnydd, sy鈥檔 gweld yr isafswm cyflog presennol o 拢6.70 yr awr yn codi o 50c. Bydd llawer yn gweld cynnydd o 拢900 y flwyddyn yn eu cyflog. Hwn fydd y cynnydd blynyddol mwyaf i鈥檙 isafswm cyflog ar draws holl o wledydd y G7 ers 2009 mewn termau arian parod a thermau real.

Mae canlyniadau鈥檙 arolwg yn cyd-ddigwydd 芒 lansio ymgyrch hysbysebu newydd lle mae pobl go iawn yn siarad am yr effaith gadarnhaol a gaiff y Cyflog Byw Cenedlaethol ar eu bywydau.

Mae鈥檙 hysbyseb, fydd i鈥檞 gweld ar y teledu鈥檙 wythnos hon, yn dangos gwahanol weithwyr ar draws y Deyrnas Unedig fydd yn elwa o鈥檙 Cyflog Byw Cenedlaethol newydd wrth iddo gynyddu dros y pedair blynedd nesaf.

Meddai鈥檙 Canghellor George Osborne:

Mae鈥檙 Cyflog Byw Cenedlaethol newydd yn rhan hanfodol o greu鈥檙 gymdeithas sydd ei hangen ar Brydain sef un sy鈥檔 ennill mwy, dibynnu llai ar daliadau lles ac yn talu llai o dreth, ac mae鈥檔 dda gweld y bydd safonau byw dros filiwn o bobl yn cael hwb pan ddaw i rym ar 1 Ebrill.

Mae Prydain yn haeddu codiad cyflog ac mae鈥檙 llywodraeth un genedl hon yn sicrhau y bydd yn cael un, gan helpu mwy o bobl i fwynhau sicrwydd cyflogau uwch er mwyn darparu drostynt eu hunain a鈥檜 teuluoedd.

Meddai鈥檙 Ysgrifennydd Busnes, Sajid Javid:

Mae鈥檙 Llywodraeth yn credu bod Prydain yn haeddu cael codiad cyflog a bydd ein Cyflog Byw Cenedlaethol newydd yn rhoi hwb uniongyrchol i dros filiwn o bobl. Rydym yn creu Prydain fwy cynhyrchiol gan roi sicrwydd o waith sy鈥檔 talu鈥檔 dda i deuluoedd.

Mae hyn yn gam ymlaen i bobl sy鈥檔 gweithio felly mae鈥檔 bwysig bod gweithwyr yn gwybod beth yw eu hawliau a bod cyflogwyr yn talu鈥檙 拢7.20 newydd o鈥檙 1 Ebrill eleni.

Meddai Ysgrifennydd Gwladol Cymru, Stephen Crabb:

Bydd cyflwyno鈥檙 Cyflog Byw Cenedlaethol ym mis Ebrill yn rhoi hwb i gyflog 鈥渃lir鈥� miloedd o weithwyr yng Nghymru. Bydd yn golygu y bydd gan fwy o bobl ar draws y wlad fwy o arian yn eu pocedi i鈥檞 wario ar y pethau sydd eu hangen ar eu teuluoedd. Mae鈥檙 llywodraeth Un Genedl hon yn ymrwymedig i wneud i weithio dalu a sicrhau bod pobl sy鈥檔 gweithio鈥檔 galed yn cael y cyflog y mae ganddynt hawl iddo.

Mae Abbie Nayar o Landaf yn Ne Cymru, sy鈥檔 rheolwr ar glinig hylendid deintyddol, yn ymddangos yn yr hysbyseb teledu. Mae eisoes yn ennill ychydig dros y Cyflog Byw Cenedlaethol.

Croesawodd Abbie y Cyflog Byw Cenedlaethol newydd.

Rwy鈥檔 meddwl ei fod yn ofnadwy o bwysig. Bydd yn helpu. Pethau bach fel cyrraedd cownter y siop heb orfod teimlo鈥檙 embaras nad oes gennych ddigon o arian i dalu am eich negesau. A bydd yn helpu economi鈥檙 wlad drwy roi mwy o arian i鈥檞 wario i bobl; mae angen i ni gael pobl i fynd allan a gwario.

Yn 么l Abbie mae鈥檔 bwysig bod pobl yn gwneud yn si诺r y byddant yn cael y Cyflog Byw Cenedlaethol o鈥檙 1 Ebrill ymlaen, os oes ganddynt hawl iddo.

Meddai wedyn:

Dylai pobl yn sicr siarad 芒鈥檜 cyflogwr. Bydd y Cyflog Byw Cenedlaethol newydd yn gwneud gwahaniaeth mawr i鈥檙 arian ar ddiwedd y mis, felly mae鈥檔 bwysig bod pobl yn siarad 芒鈥檜 cyflogwr.

Mae mor bwysig i bobl sy鈥檔 gweithio mewn busnesau llai oherwydd mae鈥檙 warchodaeth gyfreithiol yn gefnogaeth iddynt. Medrant ddweud mai dyma yw eu hawl gyfreithiol.

Mae鈥檙 ymgyrch yn tynnu sylw at y cyflog newydd ac yn dweud wrth bobl am ddysgu mwy amdano drwy fynd i鈥檙 wefan

Bydd yn cefnogi teuluoedd sy鈥檔 gweithio鈥檔 galed ar draws y wlad. Bydd pobl hefyd ar eu hennill o鈥檙 cynnydd yn eu lwfans personol, fel na fydd gweithwyr ar y cyflogau isaf yn talu treth o gwbl, a bydd gofal plant am ddim hefyd yn cynyddu i 30 awr, gan helpu arian y t欧 i fynd yn bellach fyth.

Mae llawer o gwmn茂au鈥檙 wlad eisoes wedi addo y byddant yn talu鈥檙 gyfradd newydd neu gyfradd uwch, gan gynnwys Morrisons, Lidl, National Express ac Ikea.

Mae鈥檙 Llywodraeth yn parhau i godi ymwybyddiaeth busnesau i wneud yn si诺r y byddant yn barod i dalu鈥檙 cyflog newydd ar 1 Ebrill. Fel rhan o hyn, mae wedi rhoi arweiniad mewn pedwar cam i fusnesau ar y wefan Cyflog Byw, gan ofyn i gwmn茂au:

  1. Cadarnhau eu bod yn gwybod pwy sy鈥檔 gymwys yn eu cwmni;
  2. Cymryd y camau priodol i newid y gyflogres;
  3. Rhoi gwybod i鈥檞 staff am eu cyfradd gyflog newydd, a
  4. Cadarnhau bod eu staff o dan 25 oed yn ennill y gyfradd Isafswm Cyflog gywir o leiaf.

HMRC fydd yn gyfrifol am orfodi鈥檙 Cyflog Byw Cenedlaethol newydd, a鈥檙 Isafswm Cyflog Cenedlaethol, o fis Ebrill 2016 ymlaen, a bydd yn cymryd camau cadarn os nad yw cyflogwr yn talu鈥檙 cyflog cywir.

Nodiadau ar gyfer Golygyddion

  1. I weld yr hysbyseb i gyd, cliciwch

  2. Cafodd yr arolwg o 1,200 o weithwyr ar draws y Deyrnas Unedig ei gyflawni ar gyfer BIS gan TNS BMRB yn Nhachwedd a Rhagfyr 2015. Mae鈥檙 manylion yma

  3. Mae鈥檙 Cyflog Byw Cenedlaethol newydd yn dilyn codiadau diweddar yn yr Isafswm Cyflog Cenedlaethol i:

  • 拢6.70: Ar gyfer rhai 21+ oed
  • 拢5.30: Ar gyfer rhai 18-20 oed
  • 拢3.87: Ar gyfer rhai o dan 18
  • 拢3.30: Ar gyfer prentisiaid (mae鈥檙 gyfradd hon i鈥檞 thalu i bob prentis ym mlwyddyn un y brentisiaeth ac i brentisiaid 16-18 oed mewn unrhyw flwyddyn brentisiaeth).
  1. Mae鈥檙 Cyflog Byw Cenedlaethol a鈥檙 Isafswm Cyflog Cenedlaethol wedi鈥檜 dyfeisio i warchod gweithwyr ar incwm isel ac i roi cymhelliad i bobl weithio drwy sicrhau bod pawb sy鈥檔 gweithio鈥檔 ennill cyflog mor hael 芒 phosibl.

  2. Ar gyfer eithriadau i鈥檙 Cyflog Byw Cenedlaethol a鈥檙 Isafswm Cyflog Cenedlaethol, cliciwch yma

  3. Mae HMRC wedi gorfodi鈥檙 Isafswm Cyflog Cenedlaethol ers 1999 a nhw fydd hefyd yn gyfrifol am orfodi鈥檙 Cyflog Byw Cenedlaethol o fis Ebrill 2016 ymlaen. Bydd timau cydymffurfio HMRC:

  • Yn ymchwilio i gwynion gan weithwyr a thrydydd part茂on nad yw鈥檙 cyflog byw鈥檔 cael ei dalu
  • Yn archwilio cofnodion cyflogwyr i gadarnhau eu bod yn cwrdd 芒鈥檜 dyletswydd i dalu鈥檙 cyflog byw
  • Yn helpu cyflogwyr i ddeall eu hymrwymiadau o dan y ddeddfwriaeth
  • Yn sicrhau bod gweithwyr yn derbyn 么l-gyflog.

Abbie Nayar

Mae Abbie Nayar, sy鈥檔 fam i ddau o blant o Landaf yn Ne Cymru, yn rheolwr ar Glinig Hylendid Deintyddol Lucy Reed. Mae鈥檔 rhedeg y dderbynfa ac yn rheoli鈥檙 clinig hylendid o ddydd i ddydd. Mae鈥檔 glinig newydd felly mae鈥檔 gobeithio wrth i bethau brysuro y bydd yn cael mwy o oriau.

O fis Ebrill 2016 ymlaen bydd pobl ar draws y wlad yn cael codiad cyflog o dan Gyflog Byw Cenedlaethol newydd y Llywodraeth, gan roi mwy o arian yn eu pocedi. Mae hyn yn syniad da meddai Abbie.

Mae鈥檔 wirioneddol bwysig. Bydd yn helpu. Pethau bach fel cyrraedd cownter y siop heb orfod teimlo鈥檙 embaras nad oes gennych ddigon o arian i dalu am eich negesau. A bydd yn helpu economi鈥檙 wlad drwy roi mwy o arian i鈥檞 wario i bobl; mae angen i bobl fynd allan a gwario mwy.

Yn 么l Abbie mae鈥檔 bwysig bod pobl yn gwneud yn si诺r y byddant yn cael y Cyflog Byw Cenedlaethol o鈥檙 1 Ebrill ymlaen, os oes ganddynt hawl iddo.

Meddai wedyn:

Dylai pobl yn sicr siarad 芒鈥檜 cyflogwr. Bydd y Cyflog Byw Cenedlaethol newydd yn gwneud gwahaniaeth mawr i鈥檙 arian ar ddiwedd y mis, felly mae鈥檔 bwysig bod pobl yn siarad 芒鈥檜 cyflogwr.

Mae mor bwysig i bobl sy鈥檔 gweithio mewn busnesau llai oherwydd mae鈥檙 warchodaeth gyfreithiol yn gefnogaeth iddynt. Medrant ddweud mai dyma yw eu hawl gyfreithiol.

Roedd Abbie wedi mwynhau cymryd rhan yn ymgyrch hysbysebu teledu newydd y Llywodraeth a lansiodd ar y teledu鈥檙 wythnos hon.

Roedd cymryd rhan yn yr hysbyseb yn hwyl ac yn dipyn o hap-brofiad, wrth i mi gyfarfod 芒 phobl hollol newydd, ac yn hwyl. Roedd yn wych cael gwneud fy ngwallt a fy ngholur, nid rhywbeth y byddwn fel arfer yn ei wneud yn y gwaith!

Lucy Reed 鈥� Perchennog busnes bach, Clinig Hylendid Deintyddol Lucy Reed

Mae Lucy Reed eisoes yn talu mwy na鈥檙 Cyflog Byw Cenedlaethol o 拢7.20 yr awr i鈥檞 staff. Dim ond yn ddiweddar y cychwynnodd ei busnes Hylendid Deintyddol annibynnol yng Nghaerdydd, a wnaed yn bosibl ond yn dilyn newidiadau鈥檙 Llywodraeth i Ddeintyddiaeth. Mae鈥檔 meddwl ei bod yn hollbwysig bod staff yn teimlo bod eu cyflogwr yn eu gwerthfawrogi.

Meddai Lucy:

Mae mor bwysig talu cyflog iawn i bobl. Byddwn yn talu mwy i Abbie pe gallwn fforddio gwneud hynny. Busnes newydd sydd ond newydd gychwyn ydyn ni felly wrth i fy elw gynyddu, byddaf gobeithio鈥檔 gallu talu mwy iddi. Rwy鈥檔 teimlo鈥檔 gryf am sicrhau bod pobl yn cael cyflog teg.

Daw鈥檙 Cyflog Byw Cenedlaethol newydd i rym ym mis Ebrill eleni ac mae Lucy鈥檔 meddwl ei fod yn syniad da.

Meddai Lucy:

Mae鈥檙 Cyflog Byw Cenedlaethol yn beth da oherwydd mae鈥檔 gwneud pobl yn hael. Dylen ni fod yn realistig o ran faint y mae鈥檔 ei gostio i fyw yn y wlad hon. Mae pobl yn bwysicach nag elw. Os oes gennych weithiwr da maent yn haeddu cyflog da.

Mae Lucy eisiau talu mwy鈥檙 awr pe bai鈥檔 gallu ac mae鈥檔 gobeithio, wrth i鈥檞 busnes dyfu, y gall wneud hynny.

Meddai:

Roedden ni eisiau talu鈥檙 Cyflog Byw Cenedlaethol, roedd yn flaenoriaeth gen i. Ac mae鈥檔 wych bod gennym weithiwr mor ardderchog 鈥� mae hi鈥檔 haeddu pob ceiniog.

O safbwynt busnes dylai fod gennych gynllun busnes. Ni allwch feio cyflogau am fusnes sy鈥檔 methu, os yw鈥檔 fusnes da bydd yn para. Mae dweud mai鈥檙 Cyflog Byw Cenedlaethol sy鈥檔 gyfrifol (am fusnesau鈥檔 methu) yn esgus wan.

Mae Lucy hefyd yn meddwl y bydd y Cyflog Byw Cenedlaethol yn gwella cynhyrchedd:

Bydd y Cyflog Byw Cenedlaethol yn helpu cynhyrchedd yn aruthrol; mater o werthfawrogi鈥檙 person yw e. Mae pobl yn gweld yn sydyn iawn pa mor broffidiol yw cwmni. Os nad ydych yn talu digon iddynt mae鈥檔 creu drwgdeimlad. Bydd talu鈥檙 Cyflog Byw Cenedlaethol yn gymhelliad cryf i bobl weithio鈥檔 galetach.

Craig Wiltshire

Ar hyn o bryd mae Craig Wiltshire, sy鈥檔 40 oed o Abertawe, yn ennill 拢7.50 yr awr fel cynorthwywr i drydanwr gyda chwmni DC Electrical (Swansea) Ltd.

O dan Gyflog Byw Cenedlaethol newydd y Llywodraeth, ni fydd yn gweld cynnydd yn ei gyflog eleni ond bydd yn gweld gwahaniaeth wrth i鈥檞 gyflog godi erbyn 2020. Mae o blaid y codiad cyflog, fydd yn rhoi mwy o arian ym mhocedi pobl.

Rwy鈥檔 meddwl ei fod yn syniad gwych. Mae鈥檔 tynnu鈥檙 baich o gefnogi pobl sy鈥檔 gweithio oddi ar y Llywodraeth ac yn ei drosglwyddo i鈥檙 cyflogwr drwy wneud iddynt dalu mwy i鈥檞 staff. Mae hefyd yn gwneud i鈥檙 gweithiwr deimlo bod y cyflogwr yn eu gwerthfawrogi鈥檔 well os ydynt yn ennill mwy.

Roedd Craig wedi mwynhau cymryd rhan yn ymgyrch hysbysebu teledu newydd y Llywodraeth a lansiodd ar y teledu鈥檙 wythnos hon.

Meddai:

Roedd yn brofiad anhygoel ac yn wych cyfarfod gymaint o bobl oedd yn rhan o鈥檙 ymgyrch. Cefais fy synnu o weld faint o waith sy鈥檔 mynd i wneud hysbyseb fel hon.

Dylai pobl gadw llygad allan am y pethau sydd angen iddynt ei wybod a siarad 芒鈥檜 cyflogwyr i sicrhau eu bod yn derbyn y gyfradd gywir. Weithiau nid yw cyflogwyr yn ymwybodol o鈥檙 newidiadau hyn bob tro felly mae codi ymwybyddiaeth yn helpu.

Updates to this page

Cyhoeddwyd ar 22 Ionawr 2016