Datganiad i'r wasg

David Jones a Danny Alexander yn cyflwyno Bil Cymru yn y Senedd

Ysgrifennydd Cymru: “Bil Cymru yn rhoi pecyn uchelgeisiol i Gymru� Prif Ysgrifennydd y Trysorlys: “offer newydd pwerus i Gymru�

Cyhoeddwyd hwn o dan y 2010 to 2015 Conservative and Liberal Democrat coalition government

Wales flag

Mae David Jones, Ysgrifennydd Gwladol Cymru, a Prif Ysgrifennydd y Trysorlys, Danny Alexander wedi cyflwyno Bil Cymru i’r Senedd heddiw (20 Mawrth 2014). Mae’r Bil hwn yn datganoli pecyn sylweddol o bwerau trethu a benthyca i Gymru, gan roi mwy o ysgogiadau a chymhellion i Gynulliad Cenedlaethol Cymru a Llywodraeth Cymru allu rhoi hwb i dwf economaidd.

Ym mis Tachwedd 2013 roedd y Llywodraeth wedi derbyn bron i bob un o argymhellion adroddiad cyntaf Comisiwn Silk. Mae Bil Cymru nawr yn rhoi’r fframwaith deddfwriaethol i weithredu’r pwerau ariannol newydd hyn. Mae hefyd yn cynnwys newidiadau i’r trefniadau etholiadol ar gyfer y Cynulliad, ar ôl ymgynghoriad gan y Llywodraeth yn 2012. Mae’r Bil wedi dechrau ar ei daith drwy’r senedd ar ôl craffu ar fersiwn drafft o’r ddeddfwriaeth cyn y broses ddeddfu.

Mae Bil Cymru yn cynnwys y canlynol:

  • Datganoli treth dir y dreth stamp a threth tirlenwi i Gymru, gan alluogi’r Cynulliad i’w disodli â threthi newydd sy’n benodol i Gymru;
  • Caniatáu i ragor o drethi gael eu datganoli, gyda chytundeb y Senedd a’r Cynulliad;
  • Rhoi refferendwm i Gymru ynghylch a ddylid datganoli elfen o’r dreth incwm;
  • Caniatáu i’r Cynulliad, yn amodol ar bleidlais o blaid mewn refferendwm, osod cyfradd Cymru er mwyn cyfrifo cyfraddau’r dreth incwm sydd i’w thalu gan drethdalwyr yng Nghymru a;
  • Rhoi pwerau newydd i Weinidogion Cymru gael benthyg i ariannu gwariant cyfalaf, ac ymestyn dan ba amgylchiadau maen nhw’n cael benthyg yn y tymor byr er mwyn rheoli amrywiadau mewn refeniw treth; a
  • Rhoi’r pŵer i’r Cynulliad benderfynu ar y weithdrefn ar gyfer awdurdodi a chraffu ar gynlluniau treth a gwariant Llywodraeth Cymru.

Mae rhagor o fanylion ar gael yn y cyhoeddiad Grymuso ac Atebolrwydd Ariannol, gan gynnwys newidiadau nad ydynt yn galw am ddeddfwriaeth fel datganoli ardrethi busnes yn llawn. Fel pecyn, bydd y newidiadau hyn yn gwneud y Cynulliad a Llywodraeth Cymru yn fwy atebol i bobl Cymru drwy godi rhywfaint o’r arian maent yn ei wario.

Wrth siarad ar ôl cyflwyno Bil Cymru, dywedodd David Jones, Ysgrifennydd Gwladol Cymru:

Mae Bil Cymru a gyflwynwyd i’r Senedd heddiw yn garreg filltir bwysig mewn datganoli yng Nghymru. Dylai Llywodraeth Cymru ddefnyddio’r pecyn o bwerau trethu a benthyca y mae’n ei ddatganoli i Gymru er mwyn tyfu economi Cymru, rhoi mantais gystadleuol i Gymru a gwneud Cymru yn lle mwy ffyniannus.

“Yr un mor bwysig, bydd yn gwneud y Cynulliad a Llywodraeth Cymru yn fwy atebol i’r bobl sy’n eu hethol, am y tro cyntaf, byddant yn gyfrifol nid yn unig am yr arian maent yn ei wario ond am godi rhywfaint o’r arian hwnnw hefyd.

Bydd y Bil hefyd yn gwneud etholiadau’r Cynulliad yn fwy teg a chyfartal.

Mae’r ffaith ein bod wedi cyflwyno’r Bil hwn mor gyflym yn brawf o ddymuniad y Llywodraeth hon i weld y Bil hwn yn cael ei basio cyn diwedd y Senedd hon ac mae’n rhoi cyfle i lywodraethu datganoledig yng Nghymru fod yn fwy teg, yn fwy atebol ac, yn hollbwysig yn fwy abl i allu cefnogi twf economaidd.

Dywedodd Danny Alexander, Prif Ysgrifennydd y Trysorlys:

Rwyf wrth fy modd ein bod wedi gallu cyflwyno Bil Cymru i’r Senedd heddiw.

Bydd y pecyn o bwerau ariannol yn y Bil hwn yn rhoi offer newydd pwerus i Gymru ddefnyddio mwy o reolaeth dros ei dyfodol. Mae’r Bil hefyd yn cryfhau atebolrwydd a thryloywder ariannol Llywodraeth Cymru yn sylweddol. Bydd y Pwerau yn y Bil hwn yn helpu Llywodraethau Cymru yn y dyfodol i sicrhau economi gryfach a chymdeithas decach yng Nghymru.

Nodyn i Olygyddion:

I gael rhagor o wybodaeth, cysylltwch â Thîm Cyfathrebu Swyddfa Cymru ar 029 2092 4204 / 020 7270 1362.

Roedd y Pwyllgor Materion Cymreig wedi adrodd ar ei waith craffu ar fersiwn drafft Bil Cymru cyn y broses ddeddfu ar 28 Chwefror, gan wneud 11 argymhelliad i newid. Roedd y Llywodraeth wedi ymateb i’r Pwyllgor heddiw (20 Mawrth 2014), gan dderbyn pob un o argymhellion y Pwyllgor heblaw dau.

Bydd y Bil yn gwneud y canlynol hefyd:

  • Ymestyn tymhorau’r Cynulliad yn barhaol o bedair i bum mlynedd, sy’n ei gwneud yn llai tebygol y bydd etholiadau’r Cynulliad yn cyd-daro ag etholiadau Senedd San Steffan yn y dyfodol.
  • Dileu’r gwaharddiad sy’n atal ymgeiswyr mewn etholiadau Cynulliad rhag sefyll mewn etholaeth ac ar y rhestr ranbarthol.
  • Atal Aelodau Cynulliad rhag bod yn Aelodau Seneddol hefyd.
  • Newid enw Llywodraeth Cynulliad Cymru yn swyddogol i Llywodraeth Cymru.
  • Egluro sefyllfa’r Prif Weinidog rhwng yr adeg pan ddaw Cynulliad i ben ac etholiad Cynulliad.
  • Caniatáu i’r Trysorlys osod terfyn cyfanredol ar faint o ddyled tai y caiff awdurdodau tai lleol yng Nghymru ei dal, a Gweinidogion Cymru i osod terfyn ar gyfer pob awdurdod o fewn y cyfanswm cyffredinol.
  • Mynnu bod Comisiwn y Gyfraith yn rhoi cyngor a gwybodaeth i Weinidogion Cymru ar faterion sy’n ymwneud â diwygio’r gyfraith roeddent wedi’u cyfeirio at y Comisiwn.

Updates to this page

Cyhoeddwyd ar 20 Mawrth 2014
Diweddarwyd ddiwethaf ar 10 Mehefin 2014 show all updates
  1. Updating Explanatory Notes attachments for report stage

  2. Adding Welsh and English language expnatory notes

  3. Added translation